شیعه نیوز:
پرسش
با چه سندی می‌توان گفت واقعه غدیر در روز هجدهم ذیالحجه رخ داده است؟ زیرا برادران اهل سنت روز هجدهم ذیالحجه را روز درگذشت جناب عثمان می‌دانند و جشن گرفتن شیعیان به مناسبت عید غدیر در این تاریخ را نشانه بی‌احترامی به خلیفه سوم لحاظ می‌کنند. برخی از آنها معتقدند اگرچه خطبه رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم) در غدیر مبنی بر دوستی با امام علی( علیه السلام ) صحیح است، اما این اتفاق در روز هجدهم نبود، بلکه چند روز قبل‌تر بوده است.
پاسخ اجمالی
اگرچه در یکی از نقل‌ها روز کشته شدن عثمان، هیجدهم ذیالحجه اعلام شده است، امّا مورّخان پیرامون این واقعه اختلاف نظر دارند زیرا برخی معتقدند: قتل عثمان روز جمعه هشتم ذی‌الحجّة سال ۳۵ هجرى واقع شد. بعضی دیگر نیز بر این باورند: روز دهم ذیالحجه سال ۳۵ هجرى بود. تعدادی نیز گفته‌اند: این واقعه در روز سیزدهم یا هیجدهم ذی‌الحجّه سال ۳۵ اتفاق افتاد. عده‌ای نیز گفتند: کشته شدن وى شب جمعه سه روز مانده از ذى حجّه بود. البته طبرى به نقل از یعقوب بن زید و او هم به نقل از پدرش می‌گوید که عثمان روز جمعه هجده ذی حجّه سال ۳۶ کشته شد.[1]
همان‌طور که ملاحظه شد، دست کم پنج دیدگاه پیرامون تاریخ کشته شدن عثمان بن عفان وجود دارد، حتی در مورد سال کشته شدنش نیز اتفاق نظر وجود ندارد، بر خلاف این واقعه، اصل جریان غدیر و تاریخ وقوع آن در هجدهم ذی‌حجه - از طریق منابع سنی و شیعه - گزارش شده است.[2]
البته طبیعی است که برخی – به بهانه‌های گوناگون مانند آنچه در پرسش بدان اشاره شد - نخواهند این حادثه را پُررنگ جلوه دهند، اما اصل آن، اگر ثابت باشد و مشخص هم باشد که در ماه ذیالحجه هنگام برگشت از حج این اتفاق رخ داد، برای مخالفان چه تفاوتی می‌کند که در چه روزی باشد؟
با این وجود، باید گفت که تقریباً تمام منابع شیعی بر رخ‌دادن عید غدیر در این روز، اتفاق نظر داشته و علاوه بر آن، گزارش‌های مختلفی در منابع معتبر تاریخی اهل سنت نیز در همین راستا وجود دارد:
طبری گزارش می‌کند که در هجدهم ذیالحجه که مصادف با غدیر خم است، شیعیان آتش در بازارها فروزان می‌کنند و مغازه‌ها را باز نگه می‌دارند، همان‌طور که در دیگر عید‌ها این کار را انجام می‌دهند».[3]
[1]. ابن اعثم کوفى، الفتوح، ترجمه مستوفى هروى، محمد بن احمد، تحقیق، طباطبائى مجد، غلامرضا، متن، ص 1000، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، 1372ش.
[2]. ر.ک: «مدارک حدیث غدیر»، سؤال 1953.
[3]. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ طبری)، ج 11، ص 400، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق.
T
