پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) چند بار حج و عمره انجام دادند؟

شیعه نیوز:
پرسش
چند بار پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) به حج مشرف شده بودند؟
پاسخ اجمالی
در منابع حدیثی و تاریخی درباره این‌که پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) قبل و بعد از بعثت تا زمان هجرت و بعد از هجرت چند حج عمره و تمتع انجام دادند، اقوال مختلفی نقل شده است که در این‌جا در صدد بررسی و تحقیق درباره همه این اقوال نیستیم، بلکه تنها به مواردی کلی اشاره می‌شود که در منابع روایی شیعه و اهل سنت نقل شده‌اند، و گرنه جزئیات و نقل‌های دیگری هم وجود دارد[1] که برای آگاهی بیشتر لازم است به منابع مربوطه – مثل آنچه در پاورقی ذکر شده – مراجعه نمود.
1. [کلّاً] بیست بار.[2]
2. پیش از هجرت و بعد از نبوّت در مکه: یک‌بار،[3] یا دوبار.[4]
3. بعد از هجرت: چهار عمره که آخری آنها همراه حج تمتع بود،[5] چرا که بنا بر مشهور؛ پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) یک حج تمتع به همراه عمره، در سال دهم هجری انجام دادند که به عنوان «حجة الوداع» مشهور است.[6]

[1]. ر.ک: کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفارى، على اکبر، آخوندى، محمد، ج ‏4، ص 244 – 252، «باب حَجِّ النَّبیّ( صلی الله علیه و آله و سلم )»،‏ تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ بیهقى‏، ابوبکر، دلائل النبوة، ج ‏5، ص 453 – 456، «باب عدد حجّات رسول اللّه( صلی الله علیه و آله و سلم ) و عمره»، ‏بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اوّل‏، 1405ق.
[2]. الکافی، ج ‏4، ص 245؛ شیخ صدوق، محمد بن على‏، من لا یحضره الفقیه، محقق، غفاری، علی اکبر، ج ‏2، ص 238، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[3]. واقدى‏، محمد بن عمر، المغازی، ج ‏3، ص 1089، بیروت، اعلمى‏، چاپ سوم‏، 1409ق.
[4]. ابن شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب( علیه السلام )، ج ‏1، ص 176، قم، علامه‏، 1379ق؛ المغازی، ج ‏3، ص 1089؛ دلائل النبوة، ج ‏5، ص 454؛ ذهبى‏، ابو عبد الله محمد بن احمد، تاریخ الإسلام، ج ‏2، ص 711، بیروت، دار الکتاب العربى‏، چاپ دوم‏، 1409ق.
[5]. دلائل النبوة، ج ‏4، ص 92؛ مناقب آل ابی‌طالب( علیه السلام )، ج ‏1، ص 176.
[6]. ابن حَزم اندلسی‏، ابو محمد علی بن احمد، جوامع السیرة النبویة، ص 14، بیروت، دار الکتب العلمیة، بی‌تا؛ مناقب آل ابی‌طالب( علیه السلام )، ج ‏1، ص 176؛ دلائل النبوة، ج ‏5، ص 454؛ سهیلی، عبد الرحمن، الروض الانف فی شرح السیرة النبویة، ج ‏7، ص 26، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، 1412ق.

آیات مرتبط

سوره البقرة (158) : إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ ۖ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِمَا ۚ وَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا فَإِنَّ اللَّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ
سوره البقرة (189) : يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ ۖ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ ۗ وَلَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ ظُهُورِهَا وَلَٰكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَىٰ ۗ وَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
سوره البقرة (196) : وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ ۚ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ ۖ وَلَا تَحْلِقُوا رُءُوسَكُمْ حَتَّىٰ يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ ۚ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ بِهِ أَذًى مِنْ رَأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِنْ صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ ۚ فَإِذَا أَمِنْتُمْ فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ ۚ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ ۗ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ ۗ ذَٰلِكَ لِمَنْ لَمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حَاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ
سوره البقرة (197) : الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ ۚ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ ۗ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ ۗ وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَىٰ ۚ وَاتَّقُونِ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ
سوره آل عمران (97) : فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ ۖ وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا ۗ وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا ۚ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ
سوره المائدة (2) : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا ۚ وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا ۚ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا ۘ وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ ۖ وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ
سوره المائدة (97) : جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِلنَّاسِ وَالشَّهْرَ الْحَرَامَ وَالْهَدْيَ وَالْقَلَائِدَ ۚ ذَٰلِكَ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَأَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
سوره التوبة (3) : وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ۙ وَرَسُولُهُ ۚ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ ۖ وَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ ۗ وَبَشِّرِ الَّذِينَ كَفَرُوا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
سوره الحج (27) : وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَىٰ كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ
سوره الفتح (27) : لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيَا بِالْحَقِّ ۖ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُءُوسَكُمْ وَمُقَصِّرِينَ لَا تَخَافُونَ ۖ فَعَلِمَ مَا لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِنْ دُونِ ذَٰلِكَ فَتْحًا قَرِيبًا

T