به گزارش «شیعه نیوز»، حدود چند هفته از شیوع موج آنفلوآنزا در کشور می‌گذرد؛ بیماری که بر اساس اعلام مسؤولان وزارت بهداشت تا کنون منجر به فوت 56 نفر شده است.
بر اساس اعلام کارشناسان، بیماری آنفلوآنزا به 4 نوع چهار نوع A، B، C و D تقسیم‌بندی می‌شود که نوع A و B آن با شروع فصل سرما در جوامع شیوع پیدا می‌کند، اما امسال موج آنفلوآنزا در سال جاری نسبت به سال گذشته سه هفته زودتر آغاز شده است، ویروس آنفلوآنزا امسال دو با نوع H۱N۱ و H۳N۲ شیوع یافته که طبق بررسی‌ها نوع H۱N۱ گسترش بیشتری داشته و قدرت آن نیز نسبت به نوع دیگر بیشتر است.
نباید از این نکته غافل شد که گروه‌های حساس مانند افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای، زنان باردار و کودکان بیش از سایر گروه‌ها در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند و همین موضوع اهمیت توجه به بهداشت در مدارس را بیش از پیش افزایش می‌دهد.
در حال حاضر حدود 15 میلیون دانش‌آموز در مدارس کشور تحصیل می‌کنند و این موضوع یعنی بخش قابل توجهی از جمعیت کشور را کودکان و نوجوانان تشکیل می‌دهد، جمعیتی که با رعایت و آگاهی داشتن از نکات بهداشتی نه تنها می‌توانند مراقب سلامت خود باشند بلکه می‌توانند نقش بسزایی در سلامت جامعه و پیشگیری از بروز یا انتقال بیماری‌ها ایفا کنند.
*کمبود ۶ هزار مربی بهداشت
چندی پیش حسن ضیاءالدینی مدیرکل سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش درباره کمبود مربی بهداشت در مدارس گفته بود که ۱۲ هزار معلم بهداشت در مدارس نیاز داریم و تعداد معلمان شاغل ما ۶ هزار نفر هستند که این میزان یعنی با کمبود کمبود ۵۰ درصدی معلم بهداشت در سطح مدارس کشور مواجهه هستیم.
وی در ادامه با بیان اینکه با کمبود ۶ هزار نفری در مربیان بهداشت رو به رو هستیم افزود: از این میزان مربی بهداشت تعداد زیادی در آستانه بازنشستگی قرار دارند و نیاز مبرمی داریم که دولت ردیف استخدامی برای مربیان بهداشت در اختیار آموزش و پرورش قرار دهد.
*لزوم رعایت حقوق سلامت‌محور دانش‌آموزی
بسیاری از مردم شاید تعریف بهداشت مدارس را چک کردن ناخن‌های بلند، تذکرات به مسواک زدن و کوتاهی موهای سر دانش آموزان بدانند و همین موضوع باعث شده تا استفاده از نیروهای تخصصی بهداشت در مدارس مغفول واقع شود.
کاوه خیرخواه کارشناس بهداشت در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس به تشریح لزوم حضور نیروهای بهداشت در مدارس پرداخت و گفت: قطعا دانش آموزان از سرمایه‌های اصلی هر کشوری به حساب می‌آیند؛ بعد از خانواده، مدرسه مهمترین نقش را در سلامت، آموزش، رشد و تکوین نونهالان را دارد. رعایت حقوق هر دانش آموز جهت دسترسی به ابعاد سلامت خود در مدارس که می‌تواند منجر به شکل‌گیری شخصیت وی در آینده شود حائز اهمیت است.
وی عنوان کرد: مدرسه سالم در گروی فکر سالم کلید خواهد خورد و اگر تفکرات جمعی مسؤولان آموزش و پرورش به گونه‌ای باشد که بهداشت مدارس یک تخصص حرفه‌ای و علمی است و باید طرح‌ریزی و پیاده سازی آن به متخصص امر واگذار شود قطعا آجرچینی اصول بهداشت جامعه محکم و استوار ساخته خواهد شد.
به گفته خیرخواه بسیاری از مردم شاید تعریف بهداشت مدارس را چک کردن ناخن های بلند، تذکرات به مسواک زدن و کوتاهی موهای سر دانش آموزان بدانند و این کارهای پیش و پا افتاده را طوری می‌پندارند که هر فردی از عهده انجام این موارد بر می‌آید؛ همین تفکرات غلط باعث شده که مربیان بهداشت مدارس از رشته‌های ناهمسو با گرایش‌های بهداشت انتخاب شوند و نتیجه آن اشاعه اطلاعات نادرست و نادیده گرفتن دستورالعمل‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌شود.
این کارشناس بهداشت توضیح داد: جالب است بدانید، بهداشت مدارس تاریخچه بیش از ۲۰۰ سال در جهان دارد و در کشور ما این موضوع از سال ۱۲۹۰ هجری شمسی آغاز شده است. در اوایل دهه ۷۰ با توجه به نیاز شدید مدارس به نیرو بهداشتی، اداره کل تغذیه و هماهنگی بهداشت مدارس در آموزش و پرورش تأسیس شد.
وی در ادامه با مطرح کردن این سوال که چرا باید سلامت دانش آموزان در محیط مدرسه جدی گرفته نشود گفت: خوب است، این موضوع را بدانیم که تمامی بیمارستان‌ها از تخصص کارشناسان علوم بهداشتی در راستای ارتقا سطح بهداشت بیمارستان خود استفاده می‌کنند و مدیران بیمارستان‌ها همانگونه که در تخصص‌های پزشکی از هم سبقت می‌گیرند در اجرای صحیح موارد بهداشتی از دانش کارشناسان بهداشت خود بهره می‌برند تا به بیمارستانی تبدیل شوند که از لحاظ بهداشتی و بهسازی سرآمد است.
*لزوم آموزش اصولی پیشگیری از بیماری‌های شایع
خیرخواه در ادامه به مهمترین فعالیت‌های کارشناسان بهداشت مدارس اشاره کرد و توضیح داد: هدف از آموزش بهداشت ارتقای سطح دانش بهداشتی و در نهایت تغییر مطلول در رفتار دانش‌آموزان و انتقال آن به خانواده‌هاست. بهداشت فردی، بهداشت دهان و دندان، آشنایی و پیشگیری از بیماری‌های شایع (واگیردار و غیر واگیر) از جمله این اقدامات است. به‌عنوان مثال بحران آنفلوانزا که امروزه به دغدغه خانواده‌ها تبدیل شده است با آموزش صحیح (نه سلیقه‌ای) مسؤول بهداشت مدرسه می‌تواند به یک موضوع قابل حل تبدیل شود.
وی ادامه داد: معاینات ادواری دانش آموزان و تهیه شناسنامه سلامت از دیگر اقدامات این کارشناسن به شمار می‌رود؛ ارزیابی رشد، مراقبت‌های ویژه برای دانش آموزان نیازمند مراقبت ویژه (آسم، دیابت، امراض قلبی عروقی و ...)، بررسی اختلالات روانی - رفتاری و نقش مشاور بهداشت روان برای دانش آموز و خانواده وی، معاینات پوست و مو (شپش، کچلی، لک و پیس، پینه، میخچه، عفونت ها، قارچ، زگیل، گال و غیره) از دیگر اقدامات مربیان بهداشت در مدارس است که باید به آن توجه کرد.
*لزوم تشکیل پرونده‌های بهداشتی برای دانش آموزان
این کارشناس بهداشت درباره بهداشت محیط مدارس گفت: وضعیت بهداشتی بوفه، آبدارخانه، نظارت مستقیم بر مواد غذایی سالم و بهداشتی، بهسازی ساختمان (کلاس های درسی، حیاط، وسایل بازی، آزمایشگاهها، نمازخانه، سالن ها و ...) ، بهداشت آب از نظر کلرسنجی و نمونه برداری آب و ارسال آن به آزمایشگاه‌های آب و فاضلاب جهت خودکنترلی بهداشتی، نظارت بر سیستم دفع پسماند مدارس به خصوص بحث بازیافت کاغذ و مقوا، آموزش کامل اصول گندزدایی سرویس‌های بهداشتی، روشویی ها و آب‌خوری‌ها به کارکنان خدمات، آموزش صحیح و مداوم شستشوی صحیح دست‌ها، موارد استفاده از ضدعفونی کننده‌ها، کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان موذی همچون سوسک، مگس و موش، بررسی تهویه، نور، رنگ کلاس‌ها و غیره از جمله کارهایی است که کارشناسان بهداشت می‌توانند در انجام یا نظارت آنها نقش داشته باشند.
خیرخواه با توضیح نقش کارشناسان برای برنامه‌ریزی واکسیناسیون دانش آموزان و ارائه مشاوره‌های تغذیه سالم بر ضرورت تشکیل پرونده‌های بهداشتی برای دانش آموزان در راستای ارجاع موارد حاد به پزشک مراکز بهداشتی و درمانی تأکید کرد.
وی افزود: هرگاه نگرش مسؤولان وزارت آموزش و پرورش به سمت جذب کاردانان و کارشناسان رشته‌های علوم بهداشتی (بهداشت عمومی، بهداشت محیط و بهداشت حرفه ای) باشد، قطعا شعار پیشگیری مقدم بر درمان است در آینده ای نه چندان دور در کشور ما دیگر در حد شعار باقی نخواهد ماند و شکل خواهد گرفت و چه بسا همین دانش آموزان فعلی که آموزش بهداشت را بصورت اصولی درک کرده اند، مردان و زنانی در آینده خواهند شد که درمان محوری را بسمت بهداشت محوری هدایت کنند و آنقدر بیمار کم خواهد شد که بیمارستان‌ها به مراکز علمی - فرهنگی و تحقیقاتی تبدیل خواهند شد.
وی افزود: امروزه استخدام‌های اندک در جذب کارشناسان بهداشت مدارس، بی‌میلی مدیران مدارس از تخصص بهداشت کارشناسان متخصص این امر به عنوان مشاوران، بکارگیری معدود کارشناسان بهداشتی در مدارس به صورت پاره وقت راهگشای حل معضلات بهداشتی دانش آموزان و مشکلات بهسازی مدارس نخواهد بود.
* هنوز مدارس بسیاری در کشور مراقب تخصصی بهداشتی ندارد
با وجود استخدامی‌های قطره چکانی در آموزش و پرورش برای جذب مراقبان بهداشتی، هنوز مدارس بسیاری در کشور مراقب تخصصی بهداشتی ندارد موضوعی که با نگاه متفاوت وزارت بهداشت به این مسأله حل خواهد شد، به این صورت که نیروهای کارورز بهداشت با حضور در مدارس خدماتی را به دانش‌آموزان ارائه دهند.
احمد مهری کارشناس بهداشت و سلامت با بیان اینکه حضور کارشناس تخصصی بهداشت به‌عنوان مراقب سلامت در مدارس منجر به بهبود سواد سلامت و تغذیه، رفتارهای سلامتی و نهادینه کردن سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت می شود و در ایران بسیاری از مدارس از حضور چنین نیروهایی محروم است اظهار داشت: در این بحبوحه شیوع آنفلوآنزا و بیماری‌های مشابه تنفسی و ... که دانش آموزان بیشتر در معرض خطر هستند حضور یک نیروی تخصصی برای بهداشت مدارس می‌توانست بسیاری از نگرانی‌های والدین برای سلامت فرزندشان را کاهش دهد.
وی گفت: حال که وزارت بهداشت به دنبال طرح هرخانه، یک پایگاه بهداشت است، چه خوب است یک بار برای همیشه به سلامت مدارس ورود کند و به جای فشار چندین برابر به نیروهای بهورزی، کاردان و کارشناس بهداشت و مراقب سلامت واحدهای بهداشتی، فکری به حال تأمین نیروی انسانی تخصصی بهداشت باشند.
مهری افزود: البته باز نگران کننده‌تر، نگاه درمان محور در مدیریت نظام سلامت است که به سلامت دانش‌آموزان با نگاه درمان ورود نکند و بگذارد این جایگاه بهداشتی به متخصصین این حوزه واگذار شود.
به گزارش فارس، چندی پیش وزیر بهداشت از برنامه‌ریزی برای اجرای طرح هر خانه یک پایگاه سلامت خبر داد، موضوعی که با هدف ارتقای سواد سلامت افراد جامعه و خود مراقبتی اجرایی خواهد شد اما لازم است برای اجرای موفقیت آمیز این طرح همکاری با وزارت آموزش و پرورش صورت گیرد تا برای ارائه بهتر این آموزش‌ها از ظرفیت نیروهای بهداشت در مدارس استفاده شود.
حال با توجه به دغدغه‌های کارشناسان و وضعیت بهداشت مدارس باید دید وزارت آموزش و پرورش برای به‌کارگیری این افراد چه سازوکاری را اتخاذ خواهد کرد.
