به گزارش «شیعه نیوز»، کشور مراکش در شمال غربی آفریقا سالانه میزبان خیل عظیم گردشگرانی است که از آثار و مناطق مختلف این کشور بازدید می‌کنند.
در این میان، «اَسفی» یکی از شهرهای این کشور است که در کرانه اقیانوس اطلس و نزدیک به شهر «کازابلانکا» قرار دارد و سالانه میزبان گردشگران زیادی از سراسر جهان است.
آثار تاریخی و فرهنگی این شهر از جمله قرآن بسیار کوچک و نادری که از سوی یک مجموعه‌دار با نام «سعید الجدیانی» نگه‌داری می‌شود، از جمله آثاری است که با استقبال گردشگران مواجه شده است.
در همین راستا، پایگاه خبری «الجزیره نت»، در گزارشی با عنوان «من مصر إلى مكة ثم فرنسا... رحلة مصحف نادر تحول إلى مزار في المغرب»(از مصر تا مکه سپس فرانسه... سفر قرآن نادری که تبدیل به محل بازدید در مراکش شد» به حکایت این یک نسخه خطی قرآن کوچک و کمیاب پرداخته است.
براساس این گزارش این نسخه خطی بسیار کوچک از کلام وحی از مصر به مکه و سپس به فرانسه برده شده و سرانجام با پیگیری فعالان و مسئولان مراکشی بار دیگر به این کشور برگردانده شده است که اکنون یک مجموعه‌دار در شهر «اسفی» مراکش این قرآن را در اختیار دارد.
سعید الجدیانی، رئیس باشگاه نسخ خطی و مسکوکات مراکش، مجموعه‌ای از نسخ خطی و آثار هنری از جمله یک قرآن بسیار کوچک را در کتابخانه شخصی خود در شهر «اسفی» در اختیار دارد. او معتقد است که کار کردن در بین این نسخه‌های خطی تاریخی و باستانی و پژوهش و تحقیق درباره تاریخ و منابع آنها، باعث آرامش و راحتی و الهام‌بخش انسان در مسیر علم و کار است.
وی در شهر «اسفی» که در کرانه اقیانوس اطلس جای گرفته و صنعتگران ماهری دارد به ساخت سرامیک‌های فاخر و جمع‌آوری قطعات و آثار تاریخی مشغول است و بیش از ۳ هزار اثر هنری گردآوری کرده است.
در میان مجموعه شخصی او، کتاب‌های متنوعی با اندازه‌ها و شکل‌های مختلف دیده می‌شود که حدودا بیش از ۷۰ کتاب از جمله قرآن‌های قدیمی و کتاب‌هایی با موضوعات پزشکی، نجوم، زبان، شعر، نورشناسی و علم منطق است که قدمت بعضی از این کتاب‌ها به سه قرن می‌رسد.
سعید الجدیانی که به اشتیاقش نسبت به جمع‌آوری آثار تاریخی معروف است، در این باره می‌گوید: از دوران کودکی به جمع‌آوری سکه‌های قدیمی و اسکناس‌های تاریخی و تمبر علاقه داشم؛ زیرا در این کار لذت زیادی را تجربه می‌کنم که جنبه درخشان تاریخ شهر و کشور و حتی تاریخ انسانیت را برایم نمایان می‌کند.
این مجموعه‌دار مراکشی با افتخار و علاقه از مجموعه آثارش صحبت می‌کند و درباره این قرآن کوچک می‌گوید: من این قرآن بسیار کوچک و نادر را از برادر کوچکترم هدیه گرفته‌ام و این یک نسخه خطی و دست‌نویس بسیار کوچک از کلام وحی است که خطوط آن با ذره‌بین قابل خواندن است و خطاط این قرآن یک مبتکر واقعی بوده است.
آغاز سفر این قرآن
این مجموعه‌دار مراکشی حکایت این قرآن خطی کوچک را این گونه بیان می‌کند که بنا بر روایت‌های شفاهی، یکی از اهالی منطقه «صعید» مصر در سفر خود به قصد حج، این قرآن را به یک حاجی مراکشی هدیه می‌کند، زیرا مسلمانان در اماکن مقدس، هدایایی به یکدیگر می‌دهند و دوست دارند که آن هدیه با ارزش‌ترین چیزی باشد که در اختیار دارند.
وی در ادامه با اشاره به این که این قرآن دارای جلدی با رنگ بنفش و طلاکاری شده است، گفت: این قرآن در دهه بیست قرن میلادی گذشته به مراکش رسید، اما پس از جنگ جهانی دوم، همراه با نسخ خطی بسیاری، مستقیم به فرانسه رفت و در برخی موزه‌های بین‌المللی به نمایش درآمد.
سعید الجدیانی در همین راستا به نقل از یک کارشناس نسخ‌خطی و مورخ مراکشی به نام «محمد المنونی» اظهار کرد که گنجینه مسجد بزرگ «القرویین» در «فاس» (شهری در مراکش) دارای حدود ۲۴ هزار نسخه خطی بود که الان فقط ۴ هزار نسخه خطی در آنجا باقی مانده است.
محمد البندوری، کارشناس مراکشی خط نیز در همین زمینه می‌گوید: تعدادی از نسخه‌های خطی نفیس مراکش از جمله قرآن‌هایی که پادشاهان مراکشی آنها را نوشته‌اند، اکنون در موزه‌های فرانسه و اسپانیا نگه‌داری می‌شود و مراکش همچنان برای بازپس‌گیری آنها در حال مذاکره است.
سعید الجدیانی درباره ماجرای قرآن خطی کوچک موجود در گنجینه‌اش گفت: این قرآن مدتی در موزه‌ای در فرانسه در ظرفی شیشه‌ای و در میان پارچه حریری قرمز رنگی قرار داشت، اما طولی نکشید که به مراکش بازگشت.
بازگشت آثار تاریخی به مراکش
این مجموعه‌دار مراکشی در ادامه به تلاش برخی فعالان و میهن‌دوستان این کشور برای بازپس‌گیری کتاب‌های نفیس متعلق به این کشور پس از استقلال مراکش اشاره کرد و گفت: یکی از کتاب‌های ارزشمند بازپس‌گرفته شده، همین قرآن خطی کوچک است که در سال ۱۹۶۸ میلادی به مراکش بازگردانده شد.
عبدالحفیظ نیار، محقق مراکشی میراث اسلامی درباره شیوه‌های کتابت قرآن‌های قدیمی گفت: خطاط‌های مسلمان در کتابت قرآن در حجم و اندازه‌های مختلف، هنرنمایی می‌کردند و در آراستن و تزیین آنها نیز با یکدیگر رقابت داشتند. مراکشی‌ها می‌دانستند که برای کتابت چنین قرآن‌هایی از سوزن و ذره‌بین استفاده می‌شده است.
محمد البندوری، پژوهشگر و خطاط مراکشی نیز در همین راستا بیان کرد که خوشنویسان در کتابت قرآن و کتاب‌های دیگر، معمولا از یک نوع خط استفاده نمی‌کردند و اشتیاق زیادی داشتند تا از انواع خط استفاده کنند تا به این شیوه، یک اثر هنری یگانه و منحصر به فرد تولید کنند.
نوع خط قرآن
محمد البندوری با بررسی خطاطی این قرآنِ خطی کوچک و جزئیات ریز آن، اظهار کرد: این قرآن با خط‌های مختلف عربی نوشته شده است که متخصان به آن، خط ترکیبی می‌گویند.
وی افزود: بررسی و تأمل در شکل تهذیب‌ها و نوع کاغذ و مرکب استفاده شده در این قرآن نشان می‌دهد که احتمالا این اثر متعلق به صدر اسلام یا قرن‌های بعدی و مربوط به منطقه‌ای است که در آن این قرآن خطی کتابت شده است.
سعید الجدیانی، این مجموعه‌دار مراکشی بسیار علاقه‌مند است که این قرآن دست‌نویس، کمیاب و بسیار کوچک را در کنار یک نسخه خطی کمیاب دیگر با عنوان «کتاب دلیل الخیرات» که به زبان ترکی و با دو رنگ سیاه و قرمز نوشته شده، در میان آثار و مجموعه خود حفظ کند.
