شیعه نیوز:
پاسخ اجمالی
گزارش‌های موجود در کتب روایی و تاریخی، افرادی را معرفی می‌کنند که با امام حسن عسکری( علیه السلام )[1] در ارتباط بودند. این ارتباط گاه به صورت روایت از حضرتشان بود، و گاه این‌که در خدمت حضرتشان باشند.
نام برخی از افراد یاد شده از قرار ذیل است:
1. عبد العظیم بن عبدالله حسنی،[2](البته ایشان دوره امامت حضرتشان را درک نکردند).
2. عثمان بن سعید عمری،[3]
3. فضل بن شاذان نیشابورى:[4] او فقیهى دانا و متکلّمى توانا بود و کتابهاى زیادى نوشته که شمار آن به صد و هشتاد جلد مىرسد.[5] امام عسکری( علیه السلام ) برای او دو بار طلب مغفرت کرد[6] و در تأیید یکی از کتاب‌های او فرمود: «این کتاب صحیح است و سزاوار است که مطابق آن عمل کنند».[7] همچنین آن‌حضرت( علیه السلام ) فرمود: مردم خراسان به مقام و منزلت بالای فضل بن شاذان رشک مىبرند.[8]
4. محمد بن حسن صفار،[9]
5. سهل بن زیاد آدمى(ابو سعید رازى): از اصحاب امام جواد و هادى و عسکرى( علیه السلام ) بود. برخی او را ثقه دانسته‌اند،[10] اما احمد بن محمد بن عیسى به دلیل غلو او را از قم اخراج کرد.[11]
6. محمد بن أحمد بن جعفر، عطار قمی: وکیل امام( علیه السلام ) بود.[12]
6. عبدالله بن جعفر بن حسین بن مالک، شیخ و بزرگ اهل قم بود.[13]
7. حسین بن إسکیب(إشکیب[14])، فاضل جلیل القدر و ثقه بود که در علم کلام تبحر خاصی داشت.[15]
8. جعفر بن سهیل الصیقل: وکیل امام هادی و امام عسکری( علیه السلام ) بود.[16]
9. إسحاق بن إسماعیل نیسابوری: او شخص ثقه و مورد اعتماد بود.[17]
10. إبراهیم بن أبوحفص، أبوإسحاق: او شخص ثقه و مورد اعتماد بود.[18]
11. هارون بن مسلم أنباری،[19]
12. أحمد بن إسحاق بن سعد،
13. أحمد بن محمد حصینی،
14. أحمد بن محمد سیاری،
15. أحمد بن إبراهیم بن إسماعیل،
16. أحمد بن عبدالله بن مروان،
17. إسحاق بن إسماعیل نیسابوری،
18. إبراهیم بن عبدة نیسابوری،
19. أحمد بن حماد محمودی،
20. أحمد بن حسن بن علی بن فضال،
21. إبراهیم بن محمد بن فارس،
22. إسحاق بن محمد البصری،
23. إبراهیم بن یزید،
24. أحمد بن هلال،
25. أحمد بن إبراهیم،
26. أحمد بن إدریس قمی،[20]
27. إسماعیل بن محمد بن علی،
28. إبراهیم بن خصیب(حصیب) أنباری،
29. حفص بن عمرو عمری،
30. جعفر بن إبراهیم بن نوح،
31. جابر بن یزید فارسی،
32. حسن بن جعفر،
33. حسن بن أحمد مالکی،
34. حمدان بن سلیمان،
35. حسن بن موسى خشاب،
36. حسن بن علی بن نعمان،
37. حسین بن حسن بن أبان،[21]
38. سعد بن عبدالله قمی،
39. ابو عون، حسن بن نضر،
40. حمزة بن محمد،
41. داود بن قاسم جعفری،
42. داود بن عامر أشعری،
43. داود بن أبی زید نیسابوری،
44. سندی بن ربیع،
45. شاهویه بن عبدالله جلاب،
46. صالح بن عبدالله جلاب،
47. صالح بن أبی حماد،[22]
48. علی بن زید بن علی،
49. علی بن جعفر،
50. عبد الله بن جعفر حمیری،
51. علی بن محمد صیمری،
52. علی بن بلال،
53. عبد الله بن حمدویه،
54. عمرو بن سوید مدائنی،
55. عمرکی بن علی بوفکی،
56. علی بن شجاع،
57. عبدوس عطار،
58. علی بن سلیمان بن داود،
59. عبد الله بن محمد بن خالد،
60. علی بن حسن بن فضال،
61. علی بن عبدالله بن مروان،
62. علی بن ریان،
63. عروة وکیل،
64. علی بن رمیس،
65. عمر بن أبی مسلم،
66. علی بن محمد بن إلیاس،[23]
67. عبدالله بن محمد،
68. محمد بن أبی صهبان،
69. عمر بن أبی مسلم،
70. فضل بن حارث،
71. محمد بن بلال،
72. قاسم بن هشام لؤلؤی،
73. محمد بن أحمد بن مطهر،
74. محمد بن علی تستری،
75. محمد بن عیسى یقطینی،
76. محمد بن علی بن بلال،
77. محمد بن علی کاتب،[24]
78. محمد بن ربیع بن سوید،
79. محمد بن موسى بن فرات،
80. محمد بن حسین بن أبوخطاب،
81. محمد بن زیاد،
82. محمد بن سیار،
83. محمد بن علی قسری،
84. محمد بن عبدالحمید عطار،
85. محمد بن یحیى معاذی،
86. محمد بن یزداد(یزداذ) رازی،
87. محمد بن أحمد بن نعیم،
88. محمد بن حفص بن عمرو،
89. محمد بن إبراهیم بن مهزیار،
90. محمد بن صالح بن محمد،
91. محمد بن یحیى بن زیاد،
92. محمد بن علی الذراع(الزراع)،
93. محمد بن صالح الأرمنی،
94. محمد بن صالح خثعمی،[25]
95. أبوخلف عجلی،
96. یحیى بصری،
97. هارون بن مسلم بن سعدان،
98. یعقوب بن منقوش،
99. یوسف بن سخت،
100. یعقوب بن إسحاق برقی،
101. أبومحمد إسکافی.[26]
[1]. ر. ک: «زندگی‌نامه حضرت امام حسن عسکری( علیه السلام )»، 60385؛ «فرزندان امام حسن عسکری ( علیه السلام )»، 21327.
[2]. ر. ک: «اختلاف سادات حسنی با امامان( علیه السلام )»، 100539؛ «بررسی سند حدیث عذاب‌های زنان در حدیث معراج»، 74145.
[3]. ر. ک: «نیابت عثمان بن سعید از امام زمان (عج)»، 2633؛ «ادله اثبات نیابت نواب اربعه»، 2760.
[4]. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، محقق، مصحح، طوسی، محمد بن حسن، مصطفوی، حسن، ج 2، ص 609، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، چاپ اول، 1409ق.
[5]. علامه حلى، حسن بن یوسف، رجال العلامة الحلی، ص 133، نجف، اشرف، دار الذخائر، چاپ دوم، 1411ق.
[6]. همان.
[7]. رجال الکشی، ص 538.
[8]. همان، ص 542.
[9]. ر. ک: «زندگی‌نامه محمد بن حسن صفار و اعتبار روایات کتاب بصائر الدرجات »، 107367؛ « محمّد بن الحسن الصفّار و اتهام تفوّیض»، 1938.
[10]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، رجال طوسی، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 387، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1427ق.
[11]. نجاشی، احمد بن علی، فهرست أسماء مصنفی الشیعة(رجال نجاشی)، ص 185، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ ششم، 1365ش.
[12]. رجال العلامة الحلی، ص 143.
[13]. همان، ص 106.
[14]. رجال النجاشی، ص 44.
[15]. رجال العلامة الحلی، ص 49 – 50.
[16]. همان، ص 31.
[17]. همان، ص 11.
[18]. همان، ص 5.
[19]. رجال النجاشی، ص 438.
[20]. رجال الطوسی، ص 397.
[21]. همان، ص 398.
[22]. همان، ص 399.
[23]. همان، ص 400.
[24]. همان، ص 401
[25]. همان، ص 402.
[26]. همان، ص 403.
T
