«أَفَمَن کَانَ مُؤْمِنًا کَمَن کَانَ فَاسِقًا لَّا یسْتَوُونَ». [1]
" آیا کسی که مؤمن است، چون کسی است که نافرمان است؟ همانا یکسان نیستند."
این بار برایتان داستانی نقل میکنم از بحث میان امیر المومنین و یک فاسق . آری این آیه کلامی فصل الخطاب برای این بحث بود که خداوند رای به حقانیت امیرالمونین میدهد . این ماجرارا از منابع شیعه و عامه مطاله بفرمایید :
1. فی قوله: أَ فَمَنْ كانَ مُؤْمِناً كَمَنْ كانَ فاسِقاً لا یسْتَوُونَ قال فذلك أن علی بن أبی طالب ع و الولید بن عقبة بن أبی معیط تشاجرا فقال الفاسق الولید بن عقبة: أنا و الله أبسط منك لسانا و أحد منكم سنانا و أمثل منك جثوا فی الكتیبة، قال علی علیه السّلام: اسكت فإنما أنت فاسق فأنزل الله أَ فَمَنْ كانَ مُؤْمِناً كَمَنْ كانَ فاسِقاً لا یسْتَوُونَ أَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَلَهُمْ جَنَّاتُ الْمَأْوى نُزُلًا بِما كانُوا یعْمَلُونَ فهو علی بن أبی طالب.
امام باقر علیه السلام فرموده اند :علی بن ابی طالبعلیه السلام و ولید بن عقبة بن ابی معیط، بگومگو کردند. ولید بن عقبه فاسق گفت:سوگند به خدا که من از تو در گفتار، رساتر، و در نیزهزنی تیزتر، و در هنگام هجوم دشمن، پا برجاترم.
علی علیه السلام فرمود : «ساکت باش که تو فاسقی» .
سپس خداوند، این آیه را نازل کرد : «آیا کسی که مؤمن است، چون کسی است که نافرمان است؟ یکسان نیستند. امّا کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کردهاند، به [ پاداش ] آنچه انجام میدادند، در باغهایی که در آنها جایگزین میشوند، پذیرایی میگردند» و او ، علی بن ابی طالبعلیه السلام است. [2]
2. أَمَّا أَنْتَ یا وَلِیدَ بْنَ عُقْبَةَ فَوَ اللَّهِ مَا أَلُومُكَ أَنْ تُبْغِضَ عَلِیاً وَ قَدْ جَلَدَكَ فِی الْخَمْرِ ثَمَانِینَ جَلْدَةً وَ قَتَلَ أَبَاكَ صَبْراً بِیدِهِ یوْمَ بَدْرٍ أَمْ كَیفَ تَسُبُّهُ وَ قَدْ سَمَّاهُ اللَّهُ مُؤْمِناً فِی عَشَرَةِ آیاتٍ مِنَ الْقُرْآنِ وَ سَمَّاكَ فَاسِقاً وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- أَ فَمَنْ كانَ مُؤْمِناً كَمَنْ كانَ فاسِقاً لا یسْتَوُون . . .
شیخ صدوق در امالی از ابو مِخْنَف لوط بن یحیی و جمعی از دانشوران، درباره بحثی که بین امام حسن علیه السلام و ولید بن عقبه پیش آمد - چنین آورده است که : امام حسن علیه السلام به او فرمودند : در بدگوییات از علی علیه السلام، تو را سرزنش نمیکنم؛ چرا که به دلیل شرابخواری، هشتاد شلّاق به تو زده است و در جنگ بدر، به دستور پیامبر صلی الله علیه وآله، پدرت را به اسیری کشته است و خداوند، در چندین آیه، او را «مؤمن» نامیده و تو را «فاسق» خوانده و شاعر (حسان)، درباره تو و علی بن ابی طالب علیه السلام گفته است: [3]
خداوند در قرآن بر ما
درباره علیعلیه السلام و ولید، آیهای نازل کرد.
ولید را در جایگاه کفر نشاند
و علیعلیه السلام را در مقام ایمان جای داد.
آنکه مؤمن است و خدا را میپرستد
همچون کسی نیست که فاسق و خیانتپیشه است.
پس از اندکی ولید
و علیعلیه السلام آشکارا به پاداش فراخوانده خواهند شد.
علیعلیه السلام در آنجا بهشت را پاداش خواهد گرفت
و ولید، جزایش جهنّم خواهد بود. [4]
3. طبری به نقل از عطاء بن یسار، درباره همین آیه شریف آورده است :در مدینه و درباره علی بن ابی طالبعلیه السلام و ولید بن عقبة بن ابی معیط نازل شده است. بین ولید و علیعلیه السلام سخنی به میان آمد. ولید بن عقبه گفت: من از تو سخنورتر، و در نیزهزنی تیزتر و در هنگام هجوم دشمن، بازدارندهترم !
علی علیه السلام فرمود : «ساکت باش که تو فاسقی» .
پس خداوند، درباره آن دو چنین نازل کرد : «آیا کسی که مؤمن است، چون کسی است که نافرمان است؟ یکسان نیستند... دروغش میپنداشتید». [5] [6]
[1] سجده، آیه 18.
[2] تفسیر القمّی:170:2.
[3] الأمالی، صدوق:794:579، الاحتجاج:150:37:2، تأویل الآیات الظاهرة:5:443:2
[4] الفتوح:495:2.
[5] سجده، آیه 20 - 18.
[6] تفسیر الطبری:11:جزء 107:21، فضائل الصحابة:1043:611:2
T
