آیا آیه «وَمِن کُلِّ شَیْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَیْنِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ»، شامل همه مخلوقات، حتّی ملائکه نیز می شود؟

شیعه نیوز:
پاسخ اجمالی

واژه «کل شیء» در آیه مورد پرسش، هر چند به معنای «هر چیز» است؛ اما دلیلی نداریم که معنای گسترده ای داشته باشد و شامل ملائکه شده و آنها هم دارای زوجین (دو جنس نر و ماده [1] و یا دو صنف [2] ) به علاوه دلایلی بر خلاف آن داریم؛ مانند این که:

1. چون ملائکه از عالم مجرّدات هستند، [3] نر و مادّه نداشته و تولید و تناسل در آنها نیست. [4]
2. امام صادق ( علیه السلام ) می فرماید: «ملائکه‏ آب و طعام نمى‏خورند، و ازدواج‏ ندارند، و تنها با نسیم عرش، زنده‏اند». [5]
3. در «کل شیء »، معنای گسترده ای نهفته نیست، که شامل هر چیزی بدون استثنا بشود، بلکه از باب حمل حکم اکثریّت بر کلّ مى ‏باشد. [6]
4. « کل شیء »؛ یعنی «من کل شی‏ء من الحیوان»‏؛ [7] به این بیان که، خداوند از هر حیوان (چه انسان که حیوان ناطق بوده و چه حیوانات دیگر) نر و مادّه آفرید.

پس، با توجه به دلایل ذکر شده، یک نوع تناسبی در «کل شی ء» لحاظ شده است و نمی توان گفت زندگی ملائکه نیز مانند انسان ها و حیوانات بوده، و با هم ازدواج می کنند.

[1] . مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 22، ص 376، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374 ش.

[2] . طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، با مقدمه بلاغی، محمد جواد، ج 9، ص 242، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372ش.

[3] «تجرّد ملائکه»، سؤال 93 (سایت: 1654) .

[4] . طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 7، انتشارات اسلام، تهران، چاپ دوم، 1378ش.

[5] . مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 56، ص 174، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404ق؛ قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج 2، ص 206، مؤسسه دار الکتاب، قم، 1404ق.

[6] . گنابادى، سلطان محمد، تفسیر بیان السعادة فى مقامات العبادة، ج 4، ص 115، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، 1408ق.

[7] . زمخشرى، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج 4، ص 404، دار الکتاب العربی، بیروت، چاپ سوم، 1407ق.

آیات مرتبط

سوره الذاريات (49) : وَمِنْ كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ

T