مراد از صبغه خدا در قرآن چیست؟ آیا پیامبر خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم )، خاندان او و قرآن، تجلی از صبغه خدا، جهت نجات مردم در دنیا و آخرت هستند؟

شیعه نیوز:
پرسش
مراد از صبغه خدا در قرآن چیست؟ آیا پیامبر خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم )، خاندان او و قرآن، تجلی از صبغه خدا، جهت نجات مردم در دنیا و آخرت هستند؟
پاسخ اجمالی

بنابر آنچه در روایات و تفاسیر آمده، منظور از "صِبْغَةَ اللّهِ" در آیه شریفه "صِبْغَةَ اللّهِ وَ مَنْ احْسَنُ مِنَ اللّهِ صِبْغَةً"،[1] اسلام و یا میثاقی است که خداوند در عهد الست (عالم ذر)[2] در باره ولایت علی ( علیه السلام ) از مردم گرفته است. امام صادق ( علیه السلام ) در این باره می فرماید: مراد از رنگ خدائى، اسلام است.[3] آن حضرت در روایت دیگر فرمود: مراد ولایت امام علی ( علیه السلام ) است که خداوند در عالم میثاق (که از آن تعبیر به عالم ذر می کنند)، از مردم گرفت.[4]

برخی از مفسران نیز گفته‏اند: منظور از صبغه، فطرت است.[5] و فطرت توحید و دین اسلام رنگ خدائى است که هر کس آن را برای خود نگه دارد، در عالی ترین مقام انسانیت قرار مى‏گیرد و این که اسلام را به رنگ الاهى تعبیر نموده شاید بدین جهت باشد که همان طوری که رنگ موجب ظهور اشیاء مى‏گردد و هر چیزى با رنگ شناخته می شود، ضروری است، اسلام و آثار اسلامى نیز در هر مسلمانى ظاهر گردد.

شایان ذکر است که تعابیری که در باره رنگ خدایی بیان شد قابل جمع با یک دیگر می باشد و اختلافی بین آنان نیست؛ زیرا اسلام، فطرت توحید، ولایت امام علی ( علیه السلام ) در یک راستا قرار دارند.

شهید مطهری (ره) در این زمینه مطالبی را بیان نموده اند که خلاصه آن را بیان می کنیم:

با توجه به معنایی که دین در قرآن دارد، سه واژه "فطرت و صبغه و حنیف" در یک مصداق استعمال شده است، اگر چه از نظر معنا و مفهوم با هم متفاوت اند؛ مانند این آیات: لِلدِّینِ حَنیفا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتی‏ فَطَرَ النَّاسَ عَلَیها"[6] و "صِبْغَةَ اللّهِ وَ مَنْ احْسَنُ مِنَ اللّهِ صِبْغَةً"[7]

مقصود از "صبغة" بر وزن فعلة نوع رنگ زدن و رنگ کردن (نه فریب دادن) است و از مترادفات آن دو واژه "صبغ" و "صبّاغ" به معنای رنگ کردن و رنگرز می باشد.

در آیه شریفه مراد از "صبغة اللّه" یعنی دین، رنگ خدایی است که خداوند در متن تکوین زده و انسان را به آن زینت داده است.

این تعبیر در قرآن اشاره به عمل غسل تعمید که مسیحیان انجام مى‏دهند دارد. و بچه های تازه متولد شده و کسانی مى‏خواهند مسیحى شوند با این غسل، آنان را وارد دین مسیحیت می کنند و به این وسیله رنگ مسیحیت به او مى‏زنند و این شست­ و ­شو کردن را یک نوع رنگ مسیحیت زدن مى‏دانند. قرآن مى‏گوید رنگ، آن رنگى است که خدا در متن خلقت زده است... .[8]

ایشان در ادامه می گوید" غسل تعمید اثری ندارد و کسى را که چیزى نیست نمی توان آنچنانى کرد؟! رنگ زدن آن رنگ زدنى است که دست خلقت در متن آفرینش زده است. آنچه پیغمبر ما مى‏گوید همان اسلام واقعى و همان فطرت واقعى است؛ فطرت واقعى یعنى رنگى که خدا در متن خلقت به روح و روان بشر زده است... .[9]

این پرسش پاسخ تفصیلی ندارد.

[1]. بقره، 138.

[2] برای آگاهی در این باره، نمایه عالم ذر، سؤال 54، در سایت را مطالعه نمایید.

[3]. کلینی، کافی، ج 2، ص 14، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1365ش.

[4]. عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، ج 1، ص 62، چاپخانه علمیه، تهران، 1380 ق.

[5]. طوسى، محمد بن حسن، تبیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 485، دار احیاء التراث العربى، بی تا، بیروت.

[6]. روم، 30.

[7]. بقره، 138.

[8]. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص 475، دارالعلم، الدار الشامیة، دمشق بیروت،1412 ق.

[9]. ر.ک: استاد شهید مطهری، مجموعه آثار، ج 3، ص 461.

آیات مرتبط

سوره البقرة (138) : صِبْغَةَ اللَّهِ ۖ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً ۖ وَنَحْنُ لَهُ عَابِدُونَ

T