محتوای کلّی سوره اعراف و فضیلت قرائت آن چیست؟

شیعه نیوز:
پاسخ اجمالی

سوره اعراف، از سوره‏ هاى مکّى است و دویست و شش آیه دارد. [1] در باره محتوا و فضیلت این سوره، در منابع روایی و تفاسیر قرآن مطالبی نقل شده است که با توجه به پرسش، ما نیز این موضوع را در دو بخش ارائه می کنیم:

الف. فضیلت [2] سوره اعراف

درباره خواندن سوره اعراف فضایل و آثاری بیان شده است که بیشتر ناظر به آثار اخروی است؛ مانند:

یک. پیامبر گرامى اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرماید: «هر کس سوره اعراف را بخواند، خداوند میان او و شیطان مانعی قرار مى ‏دهد و روز قیامت حضرت آدم شفیع او است». [3]

دو. امام صادق ( علیه السلام ) فرمود: «هر کس سوره اعراف را در هر ماه بخواند، روز قیامت از کسانى است که ترسی ندارند و غمگین نمی ­شوند و اگر در هر روز جمعه بخواند، از کسانى است که در روز قیامت حساب ندارند». [4]

سه. همچنین آن حضرت فرمود: «در این سوره آیات محکمه وجود دارد. قرائت و عمل به آن را ترک نکنید که روز قیامت براى کسانى که قرائت کرده‏اند، شهادت خواهد داد». [5]

توجّه به این حقیقت لازم است که ثواب و فضیلت و پاداش هاى مهمّى که براى تلاوت قرآن یا سوره ‏ها و آیات خاصّى نقل شده، هرگز به این معنا نیست که انسان آنها را تنها به صورت اوراد بخواند و به گردش زبان قناعت کند، بلکه خواندن قرآن براى فهمیدن، و فهمیدن براى اندیشیدن، و اندیشیدن براى عمل است. [6]

ب. دورنمایی از مباحث سوره اعراف

در این سوره:

1. از اصحاب اعراف – آیات شریفه (46 - 48) - سخن به میان آمده، لذا به «اعراف» نام گذارى شده است. [7]
2. اشاره کوتاه و محکمى به مسئله «مبدأ و معاد» کرده است. [8]
3. براى احیاى شخصیت انسان، داستان آفرینش آدم را با اهمیت فراوان شرح مى‏ دهد. [9]
4. اشاره به عهد و پیمانی که خداوند از فرزندان آدم در مسیر هدایت گرفته است‏. [10]
5. براى نشان دادن شکست و ناکامى اقوامى که از مسیر توحید و عدالت و پرهیزگارى منحرف مى ‏شوند، و هم براى نشان دادن پیروزى مؤمنان راستین، سرگذشت بسیارى از اقوام پیشین و انبیاى گذشته؛ مانند «نوح»، «لوط» و «شعیب» را بیان کرده و با سرگذشت مشروح بنى اسرائیل و مبارزه حضرت موسى ( علیه السلام ) با فرعون پایان مى‏ دهد. [11]
6. در پایان، بار دیگر به مسئله مبدأ و معاد باز مى ‏گردد و انجام و آغاز را به این وسیله تکمیل مى‏ کند. [12]

این پرسش، پاسخ تفصیلی ندارد.

[1] . سوره ‏های قرآن کریم، بر حسب این که در مکّه نازل شده یا در مدینه، مکّى یا مدنى گویند. در تعیین حدود آن دو، دیدگاه های متفاوتی وجود دارد، ولى سه نظریّه در معنای آنها مشهور است: الف. مکّى‏، سوره ‏ها یا آیاتى از قرآن است که پیش از هجرت پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) از مکّه به مدینه، نازل شده است، و مدنى سوره‏ هایى است که پس از هجرت نازل شدهاست؛ هر چند در سال فتح مکّه، در مکّه نازل شده باشد، یا در سفرهایى که پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) در مدینه نبوده، نازل شده باشد؛ ب. مکّى، سوره ها و آیاتى است که در مکّه نازل شده است، هر چند پس از هجرت باشد؛ و مدنى سوره ها و آیاتى است که در مدینه نازل شده است. بنابر این قول، آیاتى که در سفرها نازل شده است نه مکّى است و نه مدنى. ج. مکّى، سوره ها و آیاتى است که خطاب به مردم مکّه نازل شده است، و مدنى سوره ها و آیاتى است که در خطاب به مردم مدینه آمده است. ر.ک: حلبى، على اصغر، آشنایى با علوم قرآنى، ص 108 و 109، نشر اساطیر، تهران، چاپ چهارم، 1374ش؛ سیوطى، جلال الدین، الإتقان فی علوم القرآن، ج 1، ص 81 – 84، دار الکتاب العربى، بیروت، چاپ دوم، 1421ق.

[2] . ر.ک: نمایه «ثواب قرائت سوره های قرآن »، سؤال 872 (سایت: 1021) .

[3] . طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، با مقدمه بلاغی، محمد جواد، ج 4، ص 608، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372ش.

[4] . شیخ صدوق، محمد بن على، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 106، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406 ق.

[5] . طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مترجمان، تحقیق: رضا ستوده، ج ‏9، ص 41، انتشارات فراهانى، چاپ اول، تهران، 1360.

[6] . مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 1، ص 59 و 60، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374 ش.

[7] . قرشى، سید على اکبر، تفسیر احسن الحدیث، ج 3، ص 357، بنیاد بعثت، تهران، چاپ سوم، 1377 ش.

[8] . تفسیر نمونه، ج 6، ص 75.

[9] . همان.

[10] . همان؛ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏8، ص 6، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ پنجم، 1417ق.

[11] . همان؛ قرائتى، محسن، تفسیر نور، ج 4، ص 15، مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن، تهران، چاپ یازدهم، 1383 ش.

[12] . همان.

آیات مرتبط

سوره الأعراف : کل سوره

T