شیعه نیوز:
پرسش
در قرآن منظور از این که خداوند فرموده است: رزق و روزی شما و هرآنچه وعده دارید در آسمان است چیست؟ لطفاً شرح دهید.
پاسخ اجمالی
در آیۀ مورد بحث به یکی از نشانه هاى عظمت پروردگار و قدرت او بر معاد، اشاره شده است که مى فرماید: «روزى شما در آسمان است، و آنچه به شما وعده داده مى شود».[1]
گرچه در برخی از منابع تفسیری «رزق» در این آیه به دانه هاى حیاتبخش باران تفسیر شده است[2] که منبع هر خیر و برکت در زمین است، همان طور که این آیۀ شریفه نیز موافق آن است: «و نیز در آمد و شد شب و روز، و رزق (و بارانى) که خداوند از آسمان نازل کرده و به وسیلۀ آن زمین را بعد از مردنش حیات بخشیده و همچنین در وزش بادها، نشانه هاى روشنى است براى گروهى که اهل تفکّرند».[3]
اما این معنا مى تواند یکى از مصداق هاى روشن آیه باشد، در حالى که گستردگى مفهوم رزق هم باران را شامل مى شود، هم نور آفتاب را که از آسمان به سوى ما می تابد و نقش آن در حیات و زندگى فوق العاده حساس است، و همچنین هوا را که مایۀ حیات همۀ موجودات زنده است.[4]
اینها همه در صورتى است که «سماء» را به معناى همین آسمان ظاهرى تفسیر کنیم، ولى بعضى از مفسّران «سماء» را به معناى عالم غیب و ما وراء طبیعت و لوح محفوظ گرفته اند که رزق های انسان ها از آنجا مقدّر مى شود.[5]
البته جمع میان هر دو معنا ممکن است، هر چند تفسیر اول روشن تر به نظر مى رسد.[6]
و اما جملۀ «ما تُوعَدُونَ» (آنچه به شما وعده داده مى شود) مى تواند تأکیدى بر مسئله رزق و وعدۀ الاهى در این زمینه بوده باشد، و یا به معناى بهشت موعود چرا که در جای دیگر از قرآن مى خوانیم: «نزد سدرة المنتهى، که بهشت موعود در آنجاست»،[7] و یا اشاره به هر گونه خیر و برکت یا عذابى است که از آسمان نازل مى شود، و یا ناظر به همۀ این مفاهیم است؛ چرا که جملۀ «ما تُوعَدُونَ» مفهومش وسیع و گسترده است.[8]
[1]. «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوعَدُون»؛ ذاریات، 22.
[2]. ر.ک: قمى، على بن ابراهیم، تفسیر قمى، تحقیق: موسوى جزایری، سید طیب، ج 2، ص 330، دار الکتاب، قم، چاپ چهارم، 1367ش؛ ابن عجیبه، احمد بن محمد، البحر المدید فى تفسیر القرآن المجید، تحقیق: قرشى رسلان، احمد عبدالله، ج 5، ص 471، ناشر: دکتر حسن عباس زکى، قاهره، 1419ق.
[3]. جاثیه، 5.
[4]. حسینى همدانى، سید محمد حسین، انوار درخشان، ج 15، ص 467، کتابفروشى لطفى، تهران، چاپ اول، 1404ق؛ مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 22، ص 335، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش.
[5]. ر.ک: مدرسى، سید محمد تقى، من هدى القرآن، ج 14، ص 37، دار محبى الحسین، تهران، چاپ اول، 1419ق.
[6]. تفسیر نمونه، ج 22، ص 335.
[7]. نجم، 14 و 15.
[8]. تفسیر نمونه، ج 22، ص 335.
آیات مرتبط
سوره الذاريات (22) : وَفِي السَّمَاءِ رِزْقُكُمْ وَمَا تُوعَدُونَ
T
