شیعه نیوز:
پرسش
آیا فرعون غرق شد یا توسط اسرائیلیان نجات یافت؟ در جایی از قرآن آمده است که او نجات یافته(سوره 10 آیه 92)، اما در جای دیگر آمده است غرق شد: (سوره 28 آیه 40؛ سوره 17 آیه 103؛ سوره 43 آیه 55). کدام درست است؟ و آیا تناقضی وجود دارد؟
پاسخ اجمالی
آیات فراوانی از قرآن کریم، مانند مواردی که در پرسش بدان‌ها اشاره شده است، به صراحت بیان می‌کند که فرعون و سپاهیانش دچار عذاب پروردگار شده و در دریا غرق شدند، اما آیۀ 92 سورۀ یونس موضوع دیگری را بیان می‌دارد: «فَالْیَوْمَ نُنَجِّیکَ بِبَدَنِکَ لِتَکُونَ لِمَنْ خَلْفَکَ آیَةً»؛ ولى امروز، بدنت را (از آب) نجات مىدهیم، تا مایۀ پندی براى آیندگان باشى!
چند روایت و تفسیر در مورد معنای آیه وجود دارد، اما هیچ‌کدام از آنها نمی‌گویند که او زنده نجات یافته است تا این آیه را در تناقض با دیگر آیات بدانیم.
1. در روایتی از امام رضا ( علیه السلام ) نقل شده است: فرعون از سر تا پا لباسی آهنین پوشیده بود، اما هنگامی که غرق شد، پروردگار پیکر بی‌جان او را به ساحل انداخت تا برای آیندگان نشان و معجزه‌ای باشد و جسد پوشیده از آهن او را ببینند که چگونه از آب به ساحل افکنده شد، با آن‌که به صورت معمول، بدن پوشیده از آهن باید در اعماق آب فرو رفته و ناپدید شود.[1]
2. در نقلی دیگر آمده است که برخی فرعون را خدا می‌دانستند و شاید بعد از غرق او نیز در مرگش تردید می‌کردند! پروردگار برای برطرف شدن هرگونه شک و شبهه‌ای، پیکر بی‌جانش را در کنار ساحل قرار داد تا همگان به مرگ او یقین کنند.[2] جالب آن‌جا است که بر اساس نقل برخی مفسران، حتی بنی اسرائیل و یاران حضرت موسی ( علیه السلام ) که معجزۀ شکافته شدن دریا را نیز دیده بودند، مرگ فرعون را به سختی باور می‌کردند و با این اعجاز بعدی، تردیدشان برطرف شد.[3]
بر اساس آنچه گفته شد، نه تنها هیچ تناقضی بین این آیه و دیگر آیات وجود نداشته، بلکه این آیه تقویت کننده سایر آیات و نشان از اعجاز دیگری می‌باشد.
[1]. شیخ صدوق، علل الشرایع، ج 1، ص 59، انشارات داوری، قم، 1385ش.
[2]. جزائری، نعمت الله، النور المبین فی قصص الأنبیاء و المرسلین، ص 239، مکتبة آیت الله المرعشی النجفی، قم، 1404ق.
[3]. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ج 8، ص 379، ناصر خسرو، تهران، 1364ش.
آیات مرتبط
سوره يونس (92) : فَالْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً ۚ وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ عَنْ آيَاتِنَا لَغَافِلُونَ
سوره الإسراء (103) : فَأَرَادَ أَنْ يَسْتَفِزَّهُمْ مِنَ الْأَرْضِ فَأَغْرَقْنَاهُ وَمَنْ مَعَهُ جَمِيعًا
سوره القصص (40) : فَأَخَذْنَاهُ وَجُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ ۖ فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الظَّالِمِينَ
سوره الزخرف (55) : فَلَمَّا آسَفُونَا انْتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْنَاهُمْ أَجْمَعِينَ
T
