شیعه نیوز:
پرسش
آیا آیاتی داریم که در مورد اسرائیل و فلسطین توضیح داده باشد؟
پاسخ اجمالی
همان‌گونه که می‌دانید کشور اسرائیل سابقه تاریخی چندانی ندارد و در دهه‌های اخیر با غصب سرزمین فلسطین، تأسیس شده است. این منطقه به نام فلسطین و شامات از گذشته شناخته شده بود.
اما راجع به منطقه فلسطین برخی مفسران گفته‌اند: مقصود از سرزمین مقدس در آیه شریفه «یا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتی کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَ لا تَرْتَدُّوا عَلى أَدْبارِکُمْ فَتَنْقَلِبُوا خاسِرینَ»؛[1] فلسطین است. البته مفسران در این‌باره اختلاف نظر دارند:
در تفسیر عاملی به نقل از طبری چنین آمده است: «در معنای زمین مقدّس، مفسّران اختلاف کردهاند؛ بعضى شام گفته‌اند، بعضى گفته‌اند: مقصود، زمین اریحا است و عدّهاى گفته‌اند: دمشق، فلسطین و قسمتى از اردن است، اما چون دلیل صحیح بر تعیین آن نداریم اجمالاً می‌دانیم که مقصود فاصله میان نیل مصر و فرات بوده است».[2]
از آیات دیگری که بنا به نقل برخی مفسران به جهت قرینه‌‌ای که در آن است به سرزمین فلسطین تفسیر شده، این آیه شریفه است: «وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذینَ کانُوا یُسْتَضْعَفُونَ مَشارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغارِبَهَا الَّتی بارَکْنا فیها»؛[3] و مشرق‌ها و مغرب‌هاى پر برکت زمین را به آن قومِ به ضعف کشانده شده (زیر زنجیر ظلم و ستم)، واگذار کردیم.
علامه طباطبایی(ره) در تفسیر این آیه می‌گوید: ظاهراً مراد از «ارض»، سرزمین شام و فلسطین است و جمله «الَّتِی بارَکْنا فِیها» دلالت بر این مطلب دارد؛ زیرا خدای سبحان تنها زمینی که به غیر از کعبه مبارک، از آن به برکت یاد کرده زمین مقدّسی است که در اطراف فلسطین قرار دارد و معنای آیه چنین است: «ما بنی اسرائیل را در حالی که در ضعف و ناتوانی بودند، وارث سرزمین مقدس کردیم و مشرق و مغرب آن‌را در اختیار آنان نهادیم».[4]
در ضمن، آیاتی در ارتباط با طغیان بنی اسرائیل و بیان نازل شدن عذاب بر آنان نیز به به سرزمین فلسطین تفسیر شده است.
برخی مفسران در تفسیر این آیه «وَ قُلْنا مِنْ بَعْدِهِ لِبَنی إِسْرائیلَ اسْکُنُوا الْأَرْضَ فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ جِئْنا بِکُمْ لَفیفاً»؛[5] چنین گفته‌اند: در این آیه «فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ جِئْنا بِکُمْ لَفِیفاً»، خطاب به بنی اسرائیل شده است و مقصود از «الآخرة» روز قیامت است و «لفیفاً»؛ یعنی در حالی که از گروه‌های مختلف هستید شما را در یک مکان جمع می‌نماییم. مقصود از این آیه ترساندن و تهدید قوم بنی اسرائیل به سبب ایجاد فتنه و فساد کردن در زمین می‌باشد. البته این تفسیر از ظاهر آیه استفاده می‌شود و اگر تفسیر به رأی جائز بود می‌گفتیم کلمه «لفیف» اشاره به گرد آمدن یهود و صهیونیست از نقاط مختلف در فلسطین دارد و خداوند به زودی مسلط می‌کند بر ایشان(مردم فلسطین) قومی سخت جنگ‌جو که به آنان سخت می‌گیرند و سختی آن در چهره‌هایشان نمایان است و وعده خداوند حتمی و صورت خواهد پذیرفت... .[6]
[1]. مائده، 21: «اى قوم! به سرزمین مقدّسى که خداوند براى شما مقرّر داشته، وارد شوید! و به پشت سر خود بازنگردید (و عقب گرد نکنید) که زیانکار خواهید بود!».
[2]. عاملى ابراهیم، تفسیر عاملى، تحقیق: غفاری، على اکبر، ج 3، ص 254، انتشارات صدوق، تهران، 1360 ش.
[3]. اعراف، 137.
[4]. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 8، ص 228، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، 1417ق.
[5]. اسراء، 104: «و پس از او (فرعون) به فرزندان اسرائیل گفتیم: در این سرزمین ساکن شوید، پس چون وعده آخرت فرا رسد شما را همه با هم محشور می‌کنیم».
[6]. مغنیه، محمد جواد، تفسیر الکاشف، ج 5، ص 93، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1424 ق.
T
