پرسش
1. حورالعین در بهشت به عقد چه کسانی درمی‌آیند؟ آیا فقط برای مقرّبان است یا به دیگر بهشتیان هم که جزو اصحاب یمین‌اند داده می‌شود؟ (طبق سوره واقعه این پرسش را مطرح کردم؛ چون در مورد مقرّبان از کلمه «حورالعین» یاد کرده اما برای اصحاب یمین چیز دیگر). 2. آیا زنانی که از این دنیا به بهشت می‌روند از حوریان زشت‌ترند؟
پاسخ اجمالی
1. در سوره واقعه هنگامی که از نعمت‌های الهی سخن به میان می‌آید، یکی از این نعمت‌ها برای «مقربان»، حور العین اعلام شده است، اما در مورد نعمت‌های «اصحاب یمین» مستقیماً از حور العین نام برده نشده بلکه این عبارت آمده است:
«إِنَّا أَنْشَأْناهُنَّ إِنْشاءً»؛[1] ما آنها را آفرینش نوینى بخشیده‌ایم.
این جمله ممکن است اشاره به همسران مؤمنان در این دنیا باشد که خداوند آفرینش تازه‌اى در قیامت به آنها می‌دهد، و همگى در نهایت جوانى و طراوت و جمال و کمال ظاهر و باطن وارد بهشت می‌شوند که طبیعت بهشت طبیعت تکامل و خروج از هر گونه نقص و عیب است.[2]
و یا همان‌طور که بسیاری از مفسّران شیعه[3] و اهل سنت[4] گفته‌اند؛ ضمیر «هنّ» به «حور العین» - در آیه مربوط به مقرّبان[5] - برمی‌گردد که اگر منظور حوریان باشد خداوند آنها را آفرینش نوینى بخشیده به گونه‌اى که هرگز گرد و غبار پیرى و ناتوانى بر دامان آنها نمی‌نشیند.[6]
بنابراین، حور العین از نعمت‌ها و مواهب الهی به اصحاب یمین نیز خواهد بود.
از طرفی در جای دیگری از قرآن، حور العین، نعمتی برای تمام افراد با تقوا اعلام شده است:
«پرهیزگاران در جایگاه امنى قرار دارند، در میان باغ‌ها و چشمه‌ها، آنها لباس‌هایى از حریر نازک و ضخیم می‌پوشند و در مقابل یکدیگر می‌نشینند، این‌چنین‌اند بهشتیان و آنها را با "حور العین" تزویج می‌کنیم».[7]
2. هرچند حور العین موجوداتی غیر از زنان دنیایند، ولی بر اساس روایات؛ زنان دنیایی که اهل بهشت شده‌اند، زیباتر از حوریان بهشتی می‌شوند؛ مانند این‌که در حدیثی می‌خوانیم: امام صادق( علیه السلام ) فرمود: «زنان نیکو و زیبا رویی که خداوند در قرآن خبر داده است[8] زنان دنیایى هستند که از حوریان بهشتى زیباترند».[9]
[1]. واقعه، 35.
[2]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی، محمد جواد، ج 9، ص 330، تهران، انتشارات ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 23، ص 224، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
[3]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب، ج 2، ص 348، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق؛ شریف لاهیجی، محمد بن علی، تفسیر شریف لاهیجی، تحقیق، حسینی ارموی، میر جلال الدین، ج 4، ص 357، تهران، دفتر نشر داد، چاپ اول، 1373ش؛ طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 12، ص 398، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، 1378ش؛ کاشانی، محمد بن مرتضی، تفسیر المعین، تحقیق، درگاهی، حسین، ج 3، ص 1457، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، چاپ اول، 1410ق؛ تفسیر نمونه، ج 23، ص 224.
[4]. قشیری، عبدالکریم بن هوازن، لطایف الاشارات، تحقیق، بسیونی، ابراهیم، ج 3، ص 520، مصر، الهیئة المصریة العامه للکتاب، چاپ سوم، بی تا؛ شاذلی، سید بن قطب بن ابراهیم، فی ظلال القرآن، ج 6، ص 3464، بیروت، قاهره، دارالشروق، چاپ هفدهم، 1412ق؛ ابیاری، ابراهیم، الموسوعة القرآنیة، ج 11، ص 278، مؤسسة سجل العرب، 1405ق.
[5]. واقعه، 22: «وَ حُورٌ عینٌ».
[6]. تفسیر نمونه، ج 23، ص 224.
[7]. دخان، 51 – 54.
[8] . رحمن، 70.
[9]. «الْخَیْرَاتُ الْحِسَانُ مِنْ نِسَاءِ أَهْلِ الدُّنْیَا وَ هُنَّ أَجْمَلُ مِنَ الْحُورِ الْعِین»؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 469، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
آیات مرتبط
سوره الدخان (54) : كَذَٰلِكَ وَزَوَّجْنَاهُمْ بِحُورٍ عِينٍ
سوره الرحمن (70) : فِيهِنَّ خَيْرَاتٌ حِسَانٌ
سوره الواقعة (22) : وَحُورٌ عِينٌ
سوره الواقعة (35) : إِنَّا أَنْشَأْنَاهُنَّ إِنْشَاءً
T
