به گزارش «شیعه نیوز» ، مشهد مقدس سالانه بیش از 20 میلیون زائر نه تنها از داخل کشور بلکه از بسیاری از کشورهای مسلمان جهان دارد که این لزوم توسعه و تقویت زیر ساختهای گردشگری مذهبی را برای تعمیق فرهنگ رضوی از به عنوان یکی از ارکان و اهداف "زیارت" ضروری کرده است.
آمارها نشان می دهد شوق زیارت هر سال بر خیل مسافران دومین کلان شهر مذهبی جهان افزوده است به طوری که در حال حاضر سالانه بیش از 20 میلیون زائر و مسافر به این شهر مقدس سفر می کنند.
برنامه ریزان و مسئولان مشهد تعداد زائران خارجی و داخلی پایتخت معنوی کشورمان را در افق 1404 بیش از 40 میلیون نفر تخمین زده اند.
بر اساس همین نظرات، هر ایرانی به صورت میانگین هر سه سال یکبار به مقصد مشهد سفر می کند و در همین حال با نرخ رشد 8.1 درصدی، سالانه حدود 40 هزار نفر به جمعیت ثابت این شهر اضافه می شود.
از سوی دیگر تشرف روزانه بیش از پنج میلیون نفر به حرم مطهر امام رضا (ع) در مناسبتهای خاص نظیر عاشورا، نیمه شعبان، میلاد امام رضا(ع) اربعین حسینی و مراسم تحویل سال نو، نیازهای گوناگونی را در حوزه خدمات رسانی به زائران ایجاد کرده است این در حالی است که مشهد مقدس از سالهای دور با مشکلات و چالشهای اجتماعی، فرهنگی و خدماتی متعددی دست و پنجه نرم کرده و در مواردی این مشکلات موجب نارضایتی گسترده زائران و مجاوران در این شهر شده است.
هرچند که در سالهای اخیر تلاش گسترده ای برای ارائه خدمات مناسب و شایسته به زائران از سوی متولیان و مسئولان انجام شده اما به دلیل حضور گسترده زائران، برنامه ریزان شهری نتوانسته اند آن طور که شایسته است در خدمت زائران این بارگاه ملکوتی باشند.
کاستی ها و مشکلاتی چون کمبود بلیت برون شهری، جاده های نامناسب و خطرساز، تنگناهای بهداشتی و درمانی ناشی از عقب ماندگی ایجاد مراکز پیشرفته پزشکی، کمبود اتوبوس و تاکسی، خیابانهای حادثه آفرین، اسکان نامناسب، فقر فضاهای فرهنگی و تفریحی، پارکینگ، ترافیک و .... از جمله مسائلی است که زائران در مدت حضور خود در این شهر با آن مواجه هستند.
جمعیت زائران مشهد مقدس در افق 1404 به 40 میلیون نفر می رسد
این کمبودها هر روز و هر روز در حالی ملموس تر می شوند که آمارگران و برنامه ریزان بر این اعتقادند در افق 1404 جمعیت زائران حرم امام رضا (ع) در سال به 40 میلیون نفر می رسد که این آمار ضرورت تفکر و برنامه ریزی اساسی و نگاهی ملی را الزامی می کند.
کارشناسان و برخی از نمایندگان مجلس در کنار افکار عمومی بر این باورند که طی چند دهه اخیر در بحث مسائل بودجه ای هیچ گاه برنامه ریزان کشور به مشهد به عنوان یک شهر ملی و حتی فراملی نگاه نکرده اند.
همین مسئله باعث شده که این کلانشهر ضمن عقب ماندگی های شدید در حوزه خدمات رسانی به میهمانان میلیونی خود، با چالش ها و مشکلات مختلفی در عرصه مدیریت شهری مواجه باشد.
نیازهای مشهد نیازمند بودجه های ویژه است
یکی از کارشناسان امر در این باره در گفتگو با خبرنگار مهر در مشهد اظهار داشت: نیازهای شهری نظیر مشهد با 20 میلیون زائر بسیار گسترده است که این امر بودجه خاص خود را می طلبد.
رضا رستگار افزود: بررسی ها نشان داده است زیرساختهای این کلانشهر از گذشته به دلیل تنگناهای بودجه چندان رشد نکرده است به همین دلیل شاهد بروز مشکلات برای زائران هستیم.
وی ادامه داد: این مسئله از زمان آغاز سفر با بحثهایی نظیر جاده های خطر آفرین و کمبود بلیت قطار شروع می شود و با مشکلاتی که زائران در طول مدت اقامت خود با آنها مواجه می شوند، ادامه می یابد.
رستگار با اشاره چالشهای مدیریتی ناشی از مهاجرتها، حاشیه نشینی و میهمانان میلیونی این شهر افزود: در سالهای گذشته بودجه ای که به این شهر اختصاص می یافته است، پاسخگوی مجاوران و زائران این شهر نبوده است، همین مسئله باعث شده که این کلان شهر با چالشها و مشکلات مختلفی در عرصه مدیریت شهری و میزبانی مناسب از زائران میلیونی خود مواجه باشد.
وی با بیان اینکه خوشبختانه در سالهای اخیر با چند سفر هیئت دولت به این شهر شاهد توجه ویژه به این کلانشهر هستیم، خاطرنشان کرد: در راستای همین توجهات از سال آینده زیارت دارای ردیف بودجه خاص در بودجه ملی است.
بودجه زیارت باید صرفا صرف امور زائران شود
رستگار افزود: بودجه زیارت همانطور که از اسمش پیداست باید صرف امور زائران و تامین خدمات مورد نیاز آنان شود.
رئیس شورای اسلامی شهر مشهد نیز در این باره با تاکید بر تعریف سرفصلهای مشخص برای بودجه زیارت گفت: تامین زیر ساخت های زیارت از جمله اولویتهای این بودجه است.
عباس شیرمحمدی افزود: باید به نحوی برنامه ریزی شود تا زائران امام رضا (ع) در مدت اقامت خود در این شهر با مشکل خاصی در عرصه خدمات رسانی مواجه نبوده و زیارتی بدون دغدغه داشته باشند.
وی ادامه داد: با توجه به اشتیاق مردم ایران و شیعیان جهان برای زیارت و به دنبال آن جمعیت زیاد زائر در شهر مشهد، باید تلاش بیشتری برای ایجاد زیرساختها و امکانات متناسب با نیاز شهر صورت گیرد.
پایتخت معنوی ایران در کانون توجه دولت
پایتخت معنوی ایران با آغاز فعالیت دولت دهم مورد توجه بیشتر دولتمردان قرار گرفته است و سفرهای استانی هیئت دولت، بخشی از تنگناهای موجود را رفع کرده است اما کارشناسان معتقدند شهر ملی برای میزبانی از زائران نیازهای گوناگونی دارد که امید می رود با اختصاص ردیف بودجه زیارت از سال 90، ضمن تعمیق فرهنگ رضوی، زیر ساختهای توسعه گردشگری مذهبی نیز در این شهر تقویت شود.
از اینرو اختصاص ردیف بودجه زیارت، فرصتی ناب برای رفع مشکلات زائران به شمار می رود که بیش از هر چیز دیگر هزینه کردن آن نیازمند برنامه ریزی دقیق و حساب شده است.
در این راستا باید به نحوی برنامه ریزی کرد که ضمن جلوگیری از احتمال انحراف بودجه، مکانیزم های نظارتی نیز پیش بینی شود.
شهردار مشهد نیز درباره با این کلانشهر به ارائه آمارهایی پرداخت و نیاز به بودجه زیارت ملموس تر کرد.
محمد پژمان اظهار داشت: کلانشهر مذهبی مشهد با دو میلیون و 700 هزار نفر جمعیت، سالانه میزبان بین 20 تا 25 میلیون زائر و مسافر است.
وی با بیان اینکه مسائل خدماتی، فرهنگی و اجتماعی کلانشهر مشهد نیازمند پشتیبانی مالی فراوانی است، افزود: هم اکنون مسائل زیربنایی و اساسی بسیاری در مشهد وجود دارد که در صورت اختصاص اعتبار جداگانه به این شهر، امکان خدمات رسانی به زائران و مجاوران بیشتر خواهد شد.
پژمان ادامه داد: باید بودجه ساماندهی زیارت صرف عمران، تاسیسات زیربنایی، فرهنگی و رفاهی زائران شود.
شهردار مشهد با اشاره به ورود خیل عظیم زائران به مشهد مقدس، عنوان کرد: با یک برنامه مدون می توان از این فرصت استفاده و خدمات مناسبی را به زائران ارائه و امکانات را به تناسب نیاز توزیع کرد.
فرهنگی شدن فضای مشهد باید ملموس باشد
همچنین نماینده مردم مشهد در مجلس با تاکید بر تقویت زیرساختها، رفاه بیشتر زائران و ارتقای فرهنگ زیارت گفت: باید فضای شهر مقدس مشهد را به اندازه ای فرهنگی کنیم که زائران با ورود به مشهد احساس کنند وارد قطعه ای از بهشت شده اند.
جواد کریمی قدوسی خاطرنشان کرد: بودجه تعریف شده باید در فضای فرهنگی و خدمات رسانی مناسب به زائران هزینه شود.
وی افزود: زائر باید در اثر هزینه کرد این بودجه مستقیماً احساس کند که تغییراتی در بهبود شرایط زیارتش حاصل شده است.
استاندار خراسان رضوی نیز با اشاره به اختصاص ردیف بودجه زیارت به شهر مشهد مقدس با اشاره به برگزاری سومین جلسه کارگروه ملی زیارت به ریاست معاون اول رئیس جمهور، از اختصاص ردیف خاص برای موضوع زیارت و زائران بارگاه منور رضوی در بودجه 1390 خبر داد.
ردیف بودجه زیارت برای مشهد از سال 90 تثبیت می شود
محمود صلاحی همچنین با اشاره به تشکیل معاونت زیارت در استانداری خراسان رضوی به عنوان متولی خاص زائران گفت: این ردیف بودجه از سال 90 در ردیفهای بودجه سنواتی پیش بینی اختصاص تثبیت می شود.
به نظر می رسد برخی دستگاهها و نهادها از آنجا که به نحوی خود را مرتبط با امور زائران می دانند، به دنبال سهم خواهی از این بودجه هستند اما به طور مسلم این بودجه نباید به میدانی برای سهم خواهی دستگاههای اجرایی تبدیل شود.
به هر حال اگر قرار است بزرگترین کلانشهر مذهبی جهان اسلام در توسعه و ترویج گردشگری اسلامی بر مبنای فرهنگ رضوی پیشگام باشد، این مسئله بیش از هر چیز دیگر نیازمند سرمایه گذاری در بستر زیارت است.
ذکر این نکته ضروری است که نباید فراموش کرد مشهد اکنون یک کلانشهر مذهبی تمام عیار و متعلق به همه ایرانیان است و باید برای میزبانی شایسته و خدمت رسانی به خیل زائران بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) از بهترین امکانات برخوردار باشد.
منبع : مهر
