شیعه نیوز:
پرسش
آیا از آیه کریمه «... جَعَلَ مِنْها زَوْجَها وَ أَنْزَلَ لَکُمْ مِنَ الْأَنْعامِ ثَمانِیَةَ أَزْواجٍ...» استفاده می‌شود که خلقت چهارپایان بعد از خلقت انسان بود؟
پاسخ اجمالی
قرآن کریم در ارتباط با خلقت انسان و بهره‌مندی او از نعمت‌های مادی جهان می‌فرماید: «خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْها زَوْجَها وَ أَنْزَلَ لَکُمْ مِنَ الْأَنْعامِ ثَمانِیَةَ أَزْواجٍ»؛[1] او شما را از یک تن آفرید و همسر او را از جنس خودش. از چارپایان برایتان هشت جفت پدید آورد.
این آیه اساساً در مقام بیان این موضوع نیست که انسان جلوتر خلق شده یا حیوانات، بلکه این آیه می‌خواهد بگوید؛ این چهارپایانی که شما از آنها استفاده می‌کنید - چه خلقتشان قبل از انسان باشد و یا بعد از آن - خداوند آنها را در اختیار شما قرار داده است.
نظیر آنچه در مورد نزول باران بر آدمیان می‌فرماید: «وَ أَنْزَلَ لَکُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَنْبَتْنا بِهِ حَدائِقَ ذاتَ بَهْجَة»؛[2] و برای شما از آسمان آبى فرو فرستاد و به وسیله آن، باغ‌‌های سرورآفرین را رویاندیم. و می‌دانیم که این آیه نیز در مقام بیان تقدم و تأخر خلقت انسان بر آب نیست.
بنابر این، چه آن‌که «انزال» در آیه را به معنای خلق و ایجاد معنا کنیم و یا معتقد شویم که هشت جفت حیوان مورد اشاره در این آیه از بهشت فرستاده شده باشند، دلیلی بر تقدیم یا تأخیر خلقت انسان یا حیوان وجود ندارد، بویژه آن‌که در این عبارت از حرف عطف «ثُمّ» که در بیشتر موارد به معنای تراخی است استفاده نشده است، چنان‌که در همین عبارت در مورد خلقت زنان از واژه «ثُمّ» استفاده شده است که به نوعی نشانگر تقدیم خلقت مرد بر خلقت زن می‌باشد.
به هر حال، اگر در قرآن و روایات به چگونگی خلقت انسان پرداخته شد، از آن جهت بود که انسان خلیفة الله است، اما در مورد دیگر حیوانات این‌گونه نیست که هر کدامشان داستانی این‌گونه داشته باشند، بلکه ممکن است خداوند بعد از خلقت زمین، یک سیستم هوشمند را نیز در آن بنیاد گذاشت تا موجودات گوناگون به تدریج در آن به وجود آمده و منقرض شوند. و یا شاید روش دیگری بود که اطلاعی از آن نداریم و علم نوین هم نظریه‌ای قطعی در زمینه چگونگی پیدایش و گسترش حیات ارائه نکرده است.
[1]. زمر، 6.
[2]. بقره، 22.
T
