شیعه نیوز:
پرسش
آیا این جمله صحیح است: «احادیث و اخباری که در مورد ثواب سوره‌های قرآن است، به جهت وجود اشخاصی که در آنها وجود دارد و در روایات این افراد را ملعون و دروغ‌گو دانسته‌اند، اطمینانی به صدور این روایات از ائمه نیست» (پی نوشت ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ترجمه ابراهیم محدث بندرریگی).
پاسخ اجمالی
بعد از بررسی روایاتی که شیخ صدوق در کتاب «ثواب الاعمال»، درباره ثواب سوره‌های قرآن نقل کرده است،[1] در بیشتر آنها افراد ضعیفی مانند محمَّد بن حَسَّان وجود داشته و تقریباً همه این احادیث، روایتی ضعیف می‌باشند،[2] ولی از طرفی این‌که تلاوت هر بخشی از قرآن دارای پاداش فراوانی است، موضوعی نیست که بتوان در آن تردید کرد، بلکه در خود قرآن نیز بدان توصیه شده است و از طرف دیگر با توجه به «اخبار من بلغ» می‌توان در انتظار پاداش‌های خاص وعده‌داده شده در این روایات نیز بود.
براساس «اخبار من بلغ»، چنانچه کسی به حدیثی - که در بردارنده ثوابی برای انجام یا ترک عملی است- دست یابد و برای نیل به آن ثواب، به مقتضای حدیث عمل کند، پاداش آن به وی داده می‌شود؛ هر چند حدیث، آن‌گونه که نقل شده، نباشد.[3]
ناگفته نماند؛ قرآن کتاب عمل است. از نظر اسلام باید به قرآن مجید به عنوان کتاب زندگی و یک مجموع کامل درس‌های انسان‌سازی نگاه کرد. کسانی که تنها به دنبال ثواب قرائت و تلاوت سوره‌های قرآن هستند، از برکات عمل به قرآن محروم می‌شوند.[4] بنابراین، این فضیلت و ثواب‌ها براى کسانى نیست که تنها الفاظ قرآن را بخوانند، و مفاهیم آن‌را به فراموشی سپارند، بلکه این عظمت به جهت محتواى عظیم سوره‌ها است. محتوایى بیدارگر ایمان‌بخش و مسئولیت‌آفرین و تقوازا که وقتى انسان در آن اندیشه کند و این اندیشه در اعمال او پرتوافکن گردد، خیر دنیا و آخرت را براى او به ارمغان می‌آورد.[5]
[1]. نک: شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الأعمال، ص 104 – 129، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، 1406ق.
[2]. در این‌باره می‌توان به نرم افزار «اسناد شیخ صدوق»، تولید مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور، مراجعه کرد.
[3]. نک: برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج 1، ص 25، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق؛ خویی، ابوالقاسم، مصباح الاصول، ج 2، ص 318 – 320، قم، منشورات مکتبة الداوری؛ مقاله «اخبار من بلغ».
[4]. نک: «ثواب قرائت سوره‌های قرآن»، سؤال 872.
[5]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 18، ص 311، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
T
