این سخن قرآن که پرستش غیر خداوند سودی ندارد، آیا با این نظریه ناهمخوان نیست که برای موفقیت و ایجاد انگیزه، تنها کافی است به چیزی ایمان داشته باشید. سرنوشت، طبیعت و ...؟!

شیعه نیوز:
پرسش
با سلام. بارها در قرآن خطاب به کسانی که معبودانی غیر از خدا را می‌پرستند گفته شد: آنها چیزی را می‌پرستند که برای آنها سودی ندارد. در حالی‌که بارها از سوی برخی بزرگان دانش و کارآفرینی و ... می‌شنویم که برای موفقیت باید به چیزی ایمان داشته باشید؛ فرق نمی‌کند آن‌چیز خدا باشد، یا تقدیر، یا طبیعت، و یا هر چیزی؛ مهم ایمان داشتن است... در واقعیت نیز کم نیستند کسانی که به خدا ایمان ندارند، ولی ایمان عمیق داشتن آنها به چیزی که غیر از خدا می‌پرستند؛ مانند تقدیر، یا سرنوشت، یا طبیعت، و یا ... موجب موفقیت و تجلی استعداد‌های آنان شده، پس چگونه این سخن خدا قابل توجیه است؟ آیا فقط ایمان عمیق داشتن به خداست که می‌تواند به انسان انرژی بدهد و استعداد‌های او را شکوفا کند؟
پاسخ اجمالی
بر اساس مبانی عقلی و نقلی، فقط ایمان به خداوند متعال ضامن خوشبختی واقعی انسان در دنیا و آخرت است؛ زیرا فقط خداوند مالک اصلی جهان است و همه‌ی قدرت‌ها به قدرت خداوند برمی‌گردد و همه محتاج خداوند هستند.[1] بنابر این، این سخن قرآن کریم که می‌فرماید: «کسانی که معبودانی غیر از خدا را می‌پرستند برای آنها سودی ندارد»،[2] منافاتی با این سخن روان‌شناسان که «برای موفقیت، ایمان به هر چیزی کافی است»، ندارد؛ زیرا سخن روان‌شناسان یا کارآفرینان برتر – با فرض اینکه آنان چنین سخنی را گفته باشند – بیان‌کننده این مطلب است که انسان می‌تواند با تلقین برخی از امور به خود، انگیزه‌ها و توانایی‌های خود را افزایش دهد و این موضوعی پذیرفتنی است؛ زیرا همان بت‌پرستان زمان پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم ) نیز با تلقین مکرر این باور نادرست که باید از آنچه بدان اعتقاد و ایمان دارند، دفاع کنند، برای خود ایجاد انگیزه کرده و به نبرد با مسلمانان می‌پرداختند و در موارد نادری نیز پیروزی ظاهری به دست می‌آوردند!
اما هیچ روان‌شناسی نمی‌تواند بگوید – صرف نظر از باور نادرستی که در ذهن فرد شکل گرفته، آن امر بیرون از ذات - مثلاً بت یا طبیعتی که مورد اعتقاد او است - به این شخص معتقِد قدرت داده و در عالم واقع او بوده که ایجاد انگیزه کرده است؛ زیرا روشن است موجود بی‌جانی؛ مانند سنگ و چوب و بت توانایی انجام کاری ندارند و اعتقاد شخص به آنها نیز تأثیری در اشیاء بی‌جان ندارد.
مقصود خداوند متعال از این سخن که می‌فرماید: «آنها غیر از خدا، چیزهایى را مى‏پرستند که نه به آنان زیان مى‏رساند، و نه سودى مى‏بخشد است»، این است که چرا به موجوداتی که توان انجام کاری ندارند اعتقاد دارید؟ و چرا سرمایه ایمان و اعتقاد را در مسیر نادرست خرج می‌کنید؟ زیرا این ایمان اگر به تعبیر روان‌شناسان دارای اثر روحی و روانی باشد خیلی محدود است، فقط در حالت عادی در حد تحریک خیالات مؤثر است، اما در شرایط سخت و رسیدن به بن‌بست، ناتوانی آن آشکار می‌شود.[3]
علاوه بر این، چنین اعتقادی اگر تأثیرگذار باشد منحصر در این دنیا است، اما عالَم آخرت، که عالَم آشکار شدن واقعیات است، پوچ و بیهوده بودن این اعتقادات و آنچه که بدان اعتقاد داشتند آشکار می‌شود. از آن‌جا که زندگی اصلی انسان در آخرت است و زندگی دنیا مقدمه و پلی برای رسیدن به آخرت است، و زندگی دنیا نسبت به آخرت آن‌قدر کوتاه است که اصلاً چیزی به حساب نمی‌آید؛ بنابر این باید گفت؛ نه معتقَدات آنها(آنچه که بدان اعتقاد داشتند مانند بت‌ها) نفعی به حالشان دارد، و نه اصل این اعتقادات باطل به فریادشان خواهد رسید.[4] در نتیجه تنها چیزی که ضامن موفقیت و سعادت حقیقی انسان است ایمان به خداوند متعال است.[5]

[1]. ر. ک: 11473.
[2]. «آیات متعددی از قرآن کریم این مفاد را می‌رساند؛ مانند: «وَ یَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا یَضُرُّهُمْ وَ لا یَنْفَعُهُمْ ...».(یونس، 18). «قُلْ أَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا یَمْلِکُ لَکُمْ ضَرًّا وَ لا نَفْعاً وَ اللَّهُ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ».(مائده، 76). «قُلْ أَ نَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا یَنْفَعُنا وَ لا یَضُرُّنا وَ نُرَدُّ عَلى‏ أَعْقابِنا بَعْدَ إِذْ هَدانَا اللَّهُ کَالَّذِی اسْتَهْوَتْهُ الشَّیاطینُ فِی الْأَرْضِ حَیْرانَ لَهُ أَصْحابٌ یَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنا قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدى‏ وَ أُمِرْنا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعالَمینَ».(انعام، 71). «إِنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ یُحْیی‏ وَ یُمیتُ وَ ما لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا نَصیرٍ».(توبه، 116).
[3]. «و هنگامى که در دریا ناراحتى به شما برسد، جز او، تمام کسانى را که (براى حل مشکلات خود) می‌خوانید، فراموش می‌کنید اما هنگامى که شما را به خشکى نجات دهد، روى می‌گردانید و انسان، بسیار ناسپاس است)! (اسرا، 67).
[4]. «و (روز قیامت به آنها گفته می‌شود:) همه شما تنها به سوى ما بازگشت نمودید، همان‏گونه که روز اوّل شما را آفریدیم! و آنچه را به شما بخشیده بودیم، پشت سر گذاردید! و شفیعانى را که شریک در شفاعت خود می‌پنداشتید، با شما نمی‌بینیم! پیوندهاى شما بریده شده است و تمام آنچه را تکیه‌‏گاه خود تصوّر می‌کردید، از شما دور و گم شده‌‏اند»!(انعام، 94).
[5]. ر. ک: 39686؛ ، 49100. برای اطلاعات بیشتر پرسش و پاسخ زیر را مطالعه نمایید:
سؤال 50692: ایمان چه آثار و محاسنی برای انسان دارد
پاسخ:
کاربر گرامی؛
ایمان دارای فواید بسیاری است که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم: 1. ایجاد تعادل و توازن بین ابعاد روحانی انسان با ابعاد مادی و حیوانی او 2. ایجاد هماهنگی بین اعتقادات انسان با اعمال و رفتار او 3. هدایت انسان به سوی ارزش‌های واقعی و رساندن او به کمال مطلق 4. سبب ارتقای درجه نزد پروردگار و محبوب شدن در پیشگاه او 5. از بین بردن ترس و اظطراب و حزن و اندوه 6. فرمانبرداری تمام موجودات از انسان با ایمان 7. رفع نگرانى هاى روحى و روانى 8. ایجاد عزت نفس برای انسان و...
برای اطلاعات بیشتر ر.ک:
120 ( مفهوم ایمان )
659 ( تضاد رفتار بعضی از مسلمانان با اعتقادات دینی و مذهبی آنها )
10038 ( رابطۀ ایمان و اطمینان قلبی در قرآن )
28128 ( عوامل و اسباب عزت )
10728 ( پیامدهای نبود خدا )



آیات مرتبط

سوره البقرة (107) : أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۗ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ
سوره البقرة (165) : وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْدَادًا يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ ۖ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ ۗ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُوا إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا وَأَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ
سوره المائدة (76) : قُلْ أَتَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَلَا نَفْعًا ۚ وَاللَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
سوره الأنعام (56) : قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ۚ قُلْ لَا أَتَّبِعُ أَهْوَاءَكُمْ ۙ قَدْ ضَلَلْتُ إِذًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُهْتَدِينَ
سوره الأنعام (71) : قُلْ أَنَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَنْفَعُنَا وَلَا يَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلَىٰ أَعْقَابِنَا بَعْدَ إِذْ هَدَانَا اللَّهُ كَالَّذِي اسْتَهْوَتْهُ الشَّيَاطِينُ فِي الْأَرْضِ حَيْرَانَ لَهُ أَصْحَابٌ يَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنَا ۗ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَىٰ ۖ وَأُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ
سوره الأعراف (37) : فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَىٰ عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ ۚ أُولَٰئِكَ يَنَالُهُمْ نَصِيبُهُمْ مِنَ الْكِتَابِ ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَاءَتْهُمْ رُسُلُنَا يَتَوَفَّوْنَهُمْ قَالُوا أَيْنَ مَا كُنْتُمْ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ۖ قَالُوا ضَلُّوا عَنَّا وَشَهِدُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ كَانُوا كَافِرِينَ
سوره الأعراف (194) : إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ عِبَادٌ أَمْثَالُكُمْ ۖ فَادْعُوهُمْ فَلْيَسْتَجِيبُوا لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ
سوره التوبة (116) : إِنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ يُحْيِي وَيُمِيتُ ۚ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ
سوره يونس (18) : وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنْفَعُهُمْ وَيَقُولُونَ هَٰؤُلَاءِ شُفَعَاؤُنَا عِنْدَ اللَّهِ ۚ قُلْ أَتُنَبِّئُونَ اللَّهَ بِمَا لَا يَعْلَمُ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ ۚ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَىٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ
سوره يونس (106) : وَلَا تَدْعُ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَنْفَعُكَ وَلَا يَضُرُّكَ ۖ فَإِنْ فَعَلْتَ فَإِنَّكَ إِذًا مِنَ الظَّالِمِينَ
سوره هود (20) : أُولَٰئِكَ لَمْ يَكُونُوا مُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَمَا كَانَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِيَاءَ ۘ يُضَاعَفُ لَهُمُ الْعَذَابُ ۚ مَا كَانُوا يَسْتَطِيعُونَ السَّمْعَ وَمَا كَانُوا يُبْصِرُونَ
سوره هود (101) : وَمَا ظَلَمْنَاهُمْ وَلَٰكِنْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ۖ فَمَا أَغْنَتْ عَنْهُمْ آلِهَتُهُمُ الَّتِي يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ شَيْءٍ لَمَّا جَاءَ أَمْرُ رَبِّكَ ۖ وَمَا زَادُوهُمْ غَيْرَ تَتْبِيبٍ
سوره يوسف (40) : مَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِهِ إِلَّا أَسْمَاءً سَمَّيْتُمُوهَا أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ بِهَا مِنْ سُلْطَانٍ ۚ إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ ۚ أَمَرَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ ۚ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ
سوره الرعد (16) : قُلْ مَنْ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ ۚ قُلْ أَفَاتَّخَذْتُمْ مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ لَا يَمْلِكُونَ لِأَنْفُسِهِمْ نَفْعًا وَلَا ضَرًّا ۚ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الْأَعْمَىٰ وَالْبَصِيرُ أَمْ هَلْ تَسْتَوِي الظُّلُمَاتُ وَالنُّورُ ۗ أَمْ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكَاءَ خَلَقُوا كَخَلْقِهِ فَتَشَابَهَ الْخَلْقُ عَلَيْهِمْ ۚ قُلِ اللَّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ وَهُوَ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ
سوره النحل (20) : وَالَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَا يَخْلُقُونَ شَيْئًا وَهُمْ يُخْلَقُونَ
سوره النحل (73) : وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَمْلِكُ لَهُمْ رِزْقًا مِنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ شَيْئًا وَلَا يَسْتَطِيعُونَ
سوره مريم (81) : وَاتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لِيَكُونُوا لَهُمْ عِزًّا
سوره مريم (82) : كَلَّا ۚ سَيَكْفُرُونَ بِعِبَادَتِهِمْ وَيَكُونُونَ عَلَيْهِمْ ضِدًّا
سوره طه (89) : أَفَلَا يَرَوْنَ أَلَّا يَرْجِعُ إِلَيْهِمْ قَوْلًا وَلَا يَمْلِكُ لَهُمْ ضَرًّا وَلَا نَفْعًا
سوره الأنبياء (66) : قَالَ أَفَتَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَنْفَعُكُمْ شَيْئًا وَلَا يَضُرُّكُمْ
سوره الأنبياء (98) : إِنَّكُمْ وَمَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ حَصَبُ جَهَنَّمَ أَنْتُمْ لَهَا وَارِدُونَ
سوره الحج (12) : يَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُ وَمَا لَا يَنْفَعُهُ ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الضَّلَالُ الْبَعِيدُ
سوره الحج (13) : يَدْعُو لَمَنْ ضَرُّهُ أَقْرَبُ مِنْ نَفْعِهِ ۚ لَبِئْسَ الْمَوْلَىٰ وَلَبِئْسَ الْعَشِيرُ
سوره الحج (71) : وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَمَا لَيْسَ لَهُمْ بِهِ عِلْمٌ ۗ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ نَصِيرٍ
سوره الحج (73) : يَا أَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ ۚ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ يَخْلُقُوا ذُبَابًا وَلَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ ۖ وَإِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَيْئًا لَا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ۚ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَالْمَطْلُوبُ
سوره الفرقان (3) : وَاتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً لَا يَخْلُقُونَ شَيْئًا وَهُمْ يُخْلَقُونَ وَلَا يَمْلِكُونَ لِأَنْفُسِهِمْ ضَرًّا وَلَا نَفْعًا وَلَا يَمْلِكُونَ مَوْتًا وَلَا حَيَاةً وَلَا نُشُورًا
سوره الفرقان (55) : وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَنْفَعُهُمْ وَلَا يَضُرُّهُمْ ۗ وَكَانَ الْكَافِرُ عَلَىٰ رَبِّهِ ظَهِيرًا
سوره الشعراء (72) : قَالَ هَلْ يَسْمَعُونَكُمْ إِذْ تَدْعُونَ
سوره الشعراء (73) : أَوْ يَنْفَعُونَكُمْ أَوْ يَضُرُّونَ
سوره الشعراء (92) : وَقِيلَ لَهُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ
سوره الشعراء (93) : مِنْ دُونِ اللَّهِ هَلْ يَنْصُرُونَكُمْ أَوْ يَنْتَصِرُونَ
سوره العنكبوت (17) : إِنَّمَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْثَانًا وَتَخْلُقُونَ إِفْكًا ۚ إِنَّ الَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَا يَمْلِكُونَ لَكُمْ رِزْقًا فَابْتَغُوا عِنْدَ اللَّهِ الرِّزْقَ وَاعْبُدُوهُ وَاشْكُرُوا لَهُ ۖ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ
سوره العنكبوت (22) : وَمَا أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي السَّمَاءِ ۖ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ
سوره العنكبوت (25) : وَقَالَ إِنَّمَا اتَّخَذْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْثَانًا مَوَدَّةَ بَيْنِكُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ ثُمَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكْفُرُ بَعْضُكُمْ بِبَعْضٍ وَيَلْعَنُ بَعْضُكُمْ بَعْضًا وَمَأْوَاكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ نَاصِرِينَ
سوره العنكبوت (41) : مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاءَ كَمَثَلِ الْعَنْكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتًا ۖ وَإِنَّ أَوْهَنَ الْبُيُوتِ لَبَيْتُ الْعَنْكَبُوتِ ۖ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ
سوره سبأ (22) : قُلِ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ ۖ لَا يَمْلِكُونَ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ وَمَا لَهُمْ فِيهِمَا مِنْ شِرْكٍ وَمَا لَهُ مِنْهُمْ مِنْ ظَهِيرٍ
سوره فاطر (40) : قُلْ أَرَأَيْتُمْ شُرَكَاءَكُمُ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُونِي مَاذَا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّمَاوَاتِ أَمْ آتَيْنَاهُمْ كِتَابًا فَهُمْ عَلَىٰ بَيِّنَتٍ مِنْهُ ۚ بَلْ إِنْ يَعِدُ الظَّالِمُونَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا إِلَّا غُرُورًا
سوره يس (23) : أَأَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِ آلِهَةً إِنْ يُرِدْنِ الرَّحْمَٰنُ بِضُرٍّ لَا تُغْنِ عَنِّي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا وَلَا يُنْقِذُونِ
سوره يس (74) : وَاتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لَعَلَّهُمْ يُنْصَرُونَ
سوره يس (75) : لَا يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَهُمْ وَهُمْ لَهُمْ جُنْدٌ مُحْضَرُونَ
سوره الصافات (95) : قَالَ أَتَعْبُدُونَ مَا تَنْحِتُونَ
سوره الصافات (96) : وَاللَّهُ خَلَقَكُمْ وَمَا تَعْمَلُونَ
سوره الزمر (38) : وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ ۚ قُلْ أَفَرَأَيْتُمْ مَا تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ أَرَادَنِيَ اللَّهُ بِضُرٍّ هَلْ هُنَّ كَاشِفَاتُ ضُرِّهِ أَوْ أَرَادَنِي بِرَحْمَةٍ هَلْ هُنَّ مُمْسِكَاتُ رَحْمَتِهِ ۚ قُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ ۖ عَلَيْهِ يَتَوَكَّلُ الْمُتَوَكِّلُونَ
سوره غافر (73) : ثُمَّ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ تُشْرِكُونَ
سوره غافر (74) : مِنْ دُونِ اللَّهِ ۖ قَالُوا ضَلُّوا عَنَّا بَلْ لَمْ نَكُنْ نَدْعُو مِنْ قَبْلُ شَيْئًا ۚ كَذَٰلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ الْكَافِرِينَ
سوره الجاثية (10) : مِنْ وَرَائِهِمْ جَهَنَّمُ ۖ وَلَا يُغْنِي عَنْهُمْ مَا كَسَبُوا شَيْئًا وَلَا مَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاءَ ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ
سوره الأحقاف (4) : قُلْ أَرَأَيْتُمْ مَا تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُونِي مَاذَا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّمَاوَاتِ ۖ ائْتُونِي بِكِتَابٍ مِنْ قَبْلِ هَٰذَا أَوْ أَثَارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ
سوره الأحقاف (28) : فَلَوْلَا نَصَرَهُمُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ قُرْبَانًا آلِهَةً ۖ بَلْ ضَلُّوا عَنْهُمْ ۚ وَذَٰلِكَ إِفْكُهُمْ وَمَا كَانُوا يَفْتَرُونَ

T