اگر کسی به قرآن قسم بخورد و بعد به آن عمل نکند آیا گناه کرده است؟

شیعه نیوز:
پرسش
اگر کسی قسم قرآن بخورد که با فلان کس ارتباطی نداشته باشد، اما بعداً از طریق عقد موقت با آن خانم ارتباط برقرار نماید، در این صورت آیاه گناه کرده است؟
پاسخ اجمالی

قسم خوردن دارای شرایطی است که با بودن همه آن شرایط شخص مکلف به انجام آن است و در صورت عدم انجام آن، مستوجب کفاره خواهد شد، اما اگر یکی از آن شرایط (شرایط قسم) موجود نباشد، قسم منعقد نشده و در این صورت گناهی بر وی نیست. چگونگی سوگند، شرایط و ... در پاسخ تفصیلی خواهد آمد. اما در مورد سؤال شما، باید گفت: از این که قسم خوردید که دیگر با آن خانم رابطه نداشته باشید کار خوبی است، اما این قسم چون به لفظ جلاله نبود قسم شرعی محسوب نمی شود اما در باره عقد موقت پاسخ این است که قسم آن را بر شما حرام نمی کند در نتیجه حنث آن موجب کفاره نمی شود در این رابطه به آدرس های لینک شده در پاسخ تفصیلی مراجعه کنید.

پاسخ تفصیلی

اگر قسم بخورد که کارى را انجام دهد یا ترک کند، مثلا قسم بخورد که روزه بگیرد، یا دود استعمال نکند چنانچه عمداً مخالفت کند، باید کفّاره بدهد؛ یعنى یک بنده آزاد کند، یا ده فقیر را سیر کند، یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید سه روز، روزه بگیرد [1] و این در صورتی است که شرایط زیر را دارا باشد.

شرایط قسم خوردن :

اوّل: کسى که قسم مى خورد باید بالغ و عاقل باشد (و اگر مى‏خواهد راجع به مال خودش قسم بخورد باید در حال بالغ شدن سفیه نباشد و حاکم شرع او را از تصرّف در اموالش منع نکرده باشد) و از روى قصد و اختیار قسم بخورد، پس قسم خوردن بچه و دیوانه و مست و کسى که مجبورش کرده‏اند، درست نیست و همچنین است اگر در حال عصبانى بودن بى قصد قسم بخورد.

دوم: کارى را که قسم مى‏خورد انجام دهد باید حرام و مکروه نباشد، همچنین آن کاری را که قسم مى‏خورد ترک کند، باید واجب و مستحبّ هم نباشد و اگر قسم بخورد که کار مباحى را به جا آورد، باید ترک آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد. نیز اگر قسم بخورد کار مباحى را ترک کند باید انجام آن در نظر مردم بهتر از ترکش نباشد.

سوم: به یکى از اسامى خداوند عالم قسم بخورد که به غیر ذات مقدس او گفته نمى‏شود؛ مانند «خدا» و «اللَّه» و نیز اگر به اسمى قسم بخورد که به غیر خدا هم مى‏گویند، ولى به قدرى به خدا گفته مى‏شود که هر وقت کسى آن اسم را بگوید، ذات مقدّس حقّ در نظر مى‏آید، مثل آن که به خالق و رازق قسم بخورد صحیح است. بلکه اگر به لفظى قسم بخورد که بدون قرینه، خدا به نظر نمى‏آید، ولى او قصد خدا را کند بنابر احتیاط باید به آن قسم عمل نماید.

چهارم: قسم را به زبان بیاورد و اگر بنویسد یا در قلبش آن را قصد کند صحیح نیست، ولى آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحیح است.

پنجم: عمل کردن به قسم براى او ممکن باشد و اگر موقعى که قسم مى‏خورد ممکن باشد و بعد تا آخر وقتى که براى قسم معین کرده عاجز شود یا برایش مشقّت داشته باشد، قسم او از وقتى که عاجز شده به هم مى‏خورد. [2]

مستثنا :

ولى اگر براى این که خودش یا مسلمان دیگرى را از شرّ ظالمى نجات دهد، قسم دروغ بخورد اشکال ندارد، بلکه گاهى واجب مى‏شود و این جور قسم خوردن غیر از قسمى است که در مسائل پیش گفته شد. [3]

نتیجه گیری :

بنابراین، اگر انسان به یکی از اسامی خداوند قسم خورده باشد و شرایط ذکر شده نیز موجود باشد، در این صورت اگر با آن قسم مخالفت نموده، مقصر است و می بایست طبق آنچه در باب کفاره ذکر شد عمل نماید.

اما در مورد سؤال شما باید گفت: اگر چه این سوگند به جهت این که به یکی از اسامی خداوند نبوده (به خاطر قسم خوردن به لفظ قرآن)، لذا از لحاظ شرعی سوگند محسوب نمی شود و اثری بر آن مترتب نمی شود. اما از این که قسم خوردید که دیگر با آن خانم رابطه نداشته باشید کار بسیار خوبی است، اما این قسم چون به لفظ جلاله نبود قسم شرعی محسوب نمی شود اما در باره عقد موقت پاسخ این است که قسم آن را بر شما حرام نمی کند در نتیجه حنث آن موجب کفاره نمی شود در این رابطه به نمایه های لینک شده زیر مراجعه کنید.

1. نمایه: شرط صحت در ازدواج موقت، سؤال شماره 1290 (سایت: 1275).

2. نمایه: فلسفه نیازمندی به اذن پدر در ازدواج موقت دختر، سؤال شماره 2074 (سایت: 2125).

3. نمایه: ازدواج موقت با دختر باکره، سؤال شماره 610 (سایت: 667).

4. نمایه: عربی بودن در صیغه ی ازدواج موقت، سؤال شماره 1098 (سایت: 1150).

5. نمایه: عواقب قسم دروغ، سؤال شماره 2724 (سایت: 2981).

[1] . توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏2، ص 623.

[2] . همان، ص 624.

[3] . همان، ص 628.

T