علی ابن الحسین در «اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ و ...» کیست؟

شیعه نیوز:
پرسش
«اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ عَلى اَوْلادِ الْحُسَیْنِ عَلى اَصْحابِ الْحُسَیْنِ» علی ابن الحسین کیست؟ علی اکبر یا امام سجاد؟ لطفا دلیل خود را بگویید. آیا قرائنی وجود دارد که نشان دهد منظور کیست؟
پاسخ اجمالی
پاسخ تفصیلی

توجه به نکاتی می تواند ما را در دستیابی به جواب یاری رساند:

الف: در روایات، زیارت نامه ها، صلوات بر حجج طاهره( علیه السلام )، دعای توسل به ائمه( علیه السلام ) از امام زین العابدین با نام علی بن الحسین یاد شده است مثلا:

السلام علی علیّ بن الحسین (زیارت امام حسین در روز عرفه)؛ اللهم صلّ علی علیّ بن الحسین (صلوات بر حجج طاهره( علیه السلام ))؛ السلام علیک یا مولای یا ابا محمد علی بن الحسین (زیارت جامعه)؛ یا اباالحسن یا علی بن الحسین (دعای توسل به ائمه).

ب: در زیارت نامه ها و رجز نامه ای که از حضرت علی اکبر برجای است از آن حضرت این گونه یاد شده است: السلام علی علیّ بن الحسین الشهید (زیارت وارث) السلام علی علیّ بن الحسین الشهید (زیارت عاشورای غیر معروفه)؛ السلام علیک یابن الحسین الشهید (زیارت مطلقه امام حسین)[1] و در رجز نامه آن حضرت آمده است: انا علیّ بن الحسین بن علی نحن و بیت الله اولی بالنبی[2].

ج: اگرچه "علی بن الحسین" در زیارت نامه ها، توسلات، صلوات، رجز نامه و روایات، نام مشترکی برای امام زین العابدین و علی اکبر علیهما السلام است، امّا به دلایل زیر مراد از علی بن الحسین در زیارت عاشورا، علی اکبر است:

1. از امام محمد باقر( علیه السلام ) روایت شده است:

کسانی که در روز دهم محرم در سرزمین کربلا هستند، و کسانی که در آن روز مقدور نیست در سرزمین کربلا باشند، در صحرا یا بالای منزل، با اشاره به سرزمین کربلا، زیارت عاشورا را بخوانند[3].

2. همانگونه که ملاحظه شد، در زیارت عاشورای غیر معروفه و زیارت وارث و زیارت مطلقه امام حسین( علیه السلام )، پس از علی ابن الحسین لقب شهید آمده است، و این لقب برای زین العابدین ( علیه السلام ) در زیارت نامه ها و توسّلات و ....... نیامده است.
3. این زیارت اختصاص به کشتگان دارد. لذا کسی احتمال نداده است که على بن الحسین مذکور در این زیارت، امام زین العابدین علیه السّلام باشد و قرینه بر این مدعا عبارت جابر بن عبد اللّه در زیارت اربعین است که در خطاب به اصحاب گفته است: " السلام على الارواح المنیخة بقبر أبی عبد اللّه"[4] لذا با این سه دلیل می توان اطمینان حاصل کرد که مراد از علی ابن الحسین، همان "علی اکبر" شهید در کربلا باشد.

[1] برای آگاهی از زیارت نامه ها، نک: مفاتیح الجنان.

[2] الإقبال، ص574.

[3] نک: شیخ طوسی ، مصباح المتهجّد ص 543 – 536.

[4] بحارالأنوار، ج 98 ، ص 329 ؛ نک: طهرانی، ابوالفضل، شفاء الصدور،ص 170.

T