منابع روایاتی که پیامبر از حوادث و ظلم های آینده در حق امیر المؤمنین می شود خبر داده باشند کجاست؟

شیعه نیوز:
پرسش
دنبال روایاتی می گردم که در آنها رسول خدا از ظلم هایی که در آینده به امیر المؤمنین می شود خبر داده باشند. مثلاً زیاد شنیده ایم که ایشان جنگ های سه گانه مولا را پیش بینی کردند، یا هنگام صلح حدیبیه فرمودند که «روزی هم نام تو را پاک خواهند کرد» و ... . اگر می شود آدرس کتاب و منبعی بدهید که این اخبار در آن جا آمده باشد.
پاسخ اجمالی

روایاتی در کتاب های روایی و تاریخی وجود دارد که پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و اله و سلم ) از برخی از حوادثی که در آینده (دوره حضرت علی) رخ می دهد، خبر داده اند. در این جا به برخی از این روایات اشاره می شود:

1. پیش گویی پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و اله و سلم ) در صلح حدیبیه، پس از توافق بر سر اصول صلح نامه، هنگامی که علی ( علیه السلام ) به املای پیامبر، متن پیمان را می نوشت، نماینده قریش با نوشتن «بسم الله الرحمن الرحیم» در بالای پیمان نامه، و نیز نگارش عنوان «رسول الله» به دنبال نام پیامبر مخالفت کرد و مذاکره بر سر این موضوع به طول انجامید، و سرانجام رسول خدا بنا به مصالحی که این پیمان در برداشت، ناگزیر موافقت کرد و به علی ( علیه السلام ) که از پاک کردن عنوان رسول الله اکراه داشت، فرمود:« چنین وضعی برای تو نیز پیش خواهد آمد و ناچار به آن تن خواهی داد».[1] این پیش گویی با حذف عنوان «امیر المؤمنین» از آخر نام علی ( علیه السلام ) در جریان حکمیت در جنگ صفین، به اصرار معاویه، عینیت یافت.[2]

2. پیامبر ( صلی الله علیه و اله و سلم )، در روایتی خطاب به امّ سلمه، همسر خویش، اسامی مخالفان و جنگ‏کنندگان با حضرت را چنین معرفی می‏کند: «یا امّ سلمة، هذا [علی] والله، قاتل القاسطین و الناکثین و المارقین بعدی».[3]

در روایت دیگری، پیامبر ( صلی الله علیه و اله و سلم )، خصوصیات بیش‏تری از اسامی مزبور ارائه می‏دهد و در پاسخ سؤال امّ سلمه، که این سه گروه مخالف چه کسانی هستند، فرمود: «ناکثان» کسانی هستند که در مدینه با حضرت بیعت می‏کنند، اما در بصره آن را می‏شکنند؛ «قاسطان» معاویه و اصحابش در شام هستند. اما «مارقان» اصحاب نهروان هستند.[4]

روایاتی به این مضمون از، عماریاسر و ابو ایّوب انصاری هم گزارش شده‏است.[5]

3. پیامبر ( صلی الله علیه و اله و سلم )،به صراحت و به طور خاص، درباره حکمرانی معاویه و نشستن وی بر منبر رسول خدا ( صلی الله علیه و اله و سلم ) هشدار داده و از امّت خویش خواسته بود که در این صورت، به قتل معاویه دست بزنند.[6]

4. وقتی حضرت پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و اله و سلم )، غنایم جنگی را تقسیم می‏کرد، برای تشویق مشرکان تازه مسلمان، به آنان مقداری سهم بیش‏تری اعطا کرد. این تقسیم حضرت مورد اعتراض «حرقوص»، از بنیان گذاران خوارج، قرار گرفت و پیامبر را متهم به عدم رعایت عدالت کرد. حضرت در پاسخ وی فرمود :اگر عدالت پیش من نباشد، در کجا خواهد بود؟ نکته مهم، هشدار حضرت است که فرمود: وی (حرقوص) پیروانی خواهد داشت که در امر دین تعمّق و تعصّب جاهلانه خواهند داشت. آنان از دین خارج می‏شوند؛ مانند خارج شدن تیر از کمان،[7] که اشاره به جنگ خوارج است.

منابع برای آگاهی بیشتر:

1. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج20

2. عبدالحسین احمد، الغدیر، ج 3

3. شیخ طوسی، الامالی

4. تاریخ یعقوبی، ج 2

5. صحیح بخاری، ج3

6. صحیح مسلم، ج 2

7. ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج3

8. احمدی میانجی، علی، مکاتیب الرسول، ج 1.

[1] . مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج20، ص 334و350، مؤسسه وفاء، بیروت؛ احمدی میانجی، علی، مکاتیب الرسول، ج 1، ص 275 و 287.

[2] . ابن واضح یعقوبی، احمدبن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 179، المکتبة الحیدریة، نجف؛ ابن اثیر،ابوالحسن علی بن عبدالواحد، الکامل فی التاریخ، ج3، ص32، دار صادر، بیروت.

[3] . ابن عساکر، تاریخ دمشق، ج 42، ص 470، بیروت؛ الحافظ ابی الفداء اسماعیل بن کثیر الدمشقی، البدایة و النهایة، ج 7، ص 306، داراحیاء التراث العربی؛ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة، ج 1، ص 126، دارالکتب الاسلامیة، تهران؛ علامه امینی، الغدیر، ج 3، ص 188، دارالکتب الاسلامیه، تهران.

[4] . شیخ طوسی، الامالی، ص 425 و 464 ؛ طبرسی، احمدبن علی، احتجاج، ج 1، ص 462، دارالنعمان؛ معانی الاخبار، ص 204.

[5] . تاریخ دمشق، ج 42، ص 472.

[6] . تاریخ دمشق، ج 59، ص 157.

[7] . البخاری، ابوعبدالله محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، ج3،ص1321، دارالمعرفة، بیروت؛ القشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج 2، ص 774، دارالکتاب العربی، بیروت.