روشهایی برای تربیت کودکان بدون تنبیه کردن

شیعه نیوز: پیش از انجام هر اقدامی به کودکتان بگویید علل محروم شدن وی، انجام فلان رفتار خطا بوده است و این محرومیت براي ترک رفتار نادرستش ضروری است.

روشهایی براي تربیت فرزند بدون تنبیه کردن
بسياري از والدین براي تربیت کودکان راههای مختلفی را امتحان ميکنند ، از کتک زدن کودک گرفته تا محروم کردن ، اخم کردن و گفتن جملاتی مانند دیگه دوستت ندارم و... از طرف ديگر والدینی هم هستند که اصلاً اعتقادی به تنبیه بچه ها ندارند و تلاش ميکنند با تشویق، فرزندشان را تربیت کنند.

گاهی والدین، در اثر خستگی زیاد یا طغیان هیجان های منفی، کنترل رفتار خود را از دست می‌دهند و ناخواسته فریاد ميزنند . ميدانيد که بلندکردن صدا میتواند به عزت نفس کودک اسیب جدّي بزند. همچنين، با تکرار این رفتار اعتماد کودک به والدین از بین میرود و به احتمال زیاد، در آينده سبب پیدایش رفتارهای منفی دیگری هم ميشود.

بدترین شیوه های تربیتی
والدین باید توجه داشته باشند که برخوردهای خشن و تنبیه های بدنی بدترین راههای تربیتی هستند، برای این که کودک با این روشها گستاخ تر ميشود و بعد از هر تنبیه تلاش ميکند در برابر والدین خود ایستادگی کند. البته این خاطره های بد هیچگاه از ذهن بچه ها پاک نمی شود و در بزرگسالی بعنوان عقده های روانی بروز می کند؛ به طوریکه فرد تلاش ميکند این رفتارها را به گونه ای براي دیگر کودکان تلافی کند.

راهکارهایی براي فرزندپروری بدون تنبیه

- محروم کردن موقت کودک
شیوه محروم کردن موقتی کودک یکی از جایگزین های مناسب براي تنبيه بدني بچه است و به این صورت است که شما کودکتان را براي چند وقتی از فعالیتی محروم می کنید اما این محرومیت باید به گونه ای باشد که کودک شما حس کند چیز باارزشی را از دست داده است. لطفا در استفاده از این شیوه به این نکات توجه کنید:

الف) علل محرومیت را براي کودک توضیح دهید:پیش از انجام هر اقدامی به کودکتان بگویید علل محروم شدن وی، انجام فلان رفتار خطا بوده است و این محرومیت براي ترک رفتار نادرستش ضروری است. اما توجه کنید که در ابتدا از این شیوه صرفا براي یک رفتار اشتباه استفاده کنید و پس از اصلاح آن رفتار، به سراغ رفتارهای اشتباه دیگرش بروید و به یاد داشته باشید در صورت استفاده زیاد، این شیوه هم مثل ديگر روش ها اثرش را از دست ميدهد و بی اثر ميشود .

ب) محل تنبیه: در انتخاب محل تنبیه توجه کنید برای این که محل تنبیهکودک باید جایی باشد که کودک حس کند از چیزی محروم شده است؛ به عنوان مثال براي کودکی که از هر موقعیتی استفاده ميکند و به کوچه میرود ، بستن در حیاط بعنوان تنبیه کار درستی نیست؛ برای این که شما همان چیزی را به وی می دهید که دنبالش است. نکته بعدی این است که محل تنبیه نباید تاریک و وحشتناک باشد، به عنوان مثال حمام تاریک براي تنبیه بچه مناسب نیست.

ج) مدت زمان تنبیه: برخی والدین براي تنبیه یک کودک دوساله زمان ز یک ربع یا نیم ساعت را در نظر می گیرند! در حالی که باید براي هر سال، یک دقیقه تنبیه در نظر بگیرید، به عنوان مثال براي یک بچه دو ساله دو دقیقه تنبیه کافی است و براي یک بچه پنج ساله پنج دقیقه زمان مناسبی است.

د) مقاومت: چنانچه کودک شما در در برابر تنبیه ایستادگی کرد، به عنوان مثال از محلی که برای تنبیه در نظر گرفتید فرار کرد، به وی بگویید که یک دقیقه ديگر به تنبیه اش اضافه ميشود و به عنوان مثال بجاي چهار دقیقه پنج دقیقه حق بازي ندارد. اما به یاد داشته باشید دقایق اضافی نباید بیش از سه دقیقه شود برای این که در این صورت اثرش را از دست ميدهد .

توقعات خود را مناسب با سن بچه تنظیم کنید
نمی توانید از بچه انتظار داشته باشید مثل شخصی بالغ رفتار کند. به عنوان مثال ، کودک 4 یا 5 ساله نمی تواند یک ساعت در رستوران مثل پدر و مادرش بنشیند. به این ترتیب، هنگامی که با بچه بیرون می روید، باید امادگی رفتارهای کودکانۀ وی را داشته باشید، از رفتارهای وی شرمگین نشوید، احساس گناه نکنید و عکس‌العمل های تندخو نشان ندهید.

زمان باکیفیتی را با بچه سپری کنید
دریافت توجه یکی از نیازهای اساسی کودکان است. بدقلقی کودک به احتمال زیاد نشانۀ برآورده نشدن این احتیاج است. شایسته ترین شیوه در این مواقع توجه تمام وکمال به کودک است. به کودک توجه کنید، به وی عشق بورزید و نیازهایش را تا حد ممکن برآورده سازید.

اموزش فراموش نشود
هنگامی که کودکی کار خطا و خطرناکی را انجام ميدهد ، وظیفه ما بعنوان والدین صرفا این نیست که با فریاد به وی بگوییم: «بس کن» بلکه وظیفه داریم در مقابل به وی بگوییم: چه کاری را بکند و وی را بخاطر انجام کار درست تشویق کنیم؛ به عنوان مثال درصورتی که کودکی با بی احتیاطی وسط خیابان می پرد، بجاي فریاد زدن و سرزنش کردنش، روش رد شدن درست از خیابان را به وی اموزش دهید.

از خود مراقبت کنید و با خود بامحبت باشید
هرچه والدین براي مراقبت از خود وقت بیشتری صرف کنند و به نیازهای خود توجه بیشتری داشته باشند، حس ارزشمندي بیشتری ميکنند . هنگامی که والدین خسته اند و انرژی ندارند، آستانۀ تحملشان در برابر بداخلاقی ها و بدقلقی های کودک بسیار کاهش می یابد.
بدین ترتیب، براي مراقبت از خود میتوانید از مدیتیشن، یوگا، ورزش و گفت وگوی مثبت با خود استفاده کنید. احساسات خود( چه مثبت و چه منفی) را بشناسید، تمام آنها را بطور کامل بپذیرید و به آنها عشق بورزید. به مرور زمان متوجه خواهید شد، در مقایسه با زمانیکه دائم در حال مبارزه با احساسات خود بودید، چه قدر احساس ارامش بیشتری دارید.

نادیده گرفتن
والدین میتوانند در قبال رفتارهایی که شدید و آسیب زا نیست از این شیوه ی تنبیهی استفاده کنند. اگر بچه گریه ميکند یا جیغ ميزند رابطه چشمی، کلامی و فیزیکی خود را با بچه قطع کنید و به وی توجه نکنید ولی به محض ساکت شدنش با وی مثل یک والد معمولی رفتار کنید.

درصورتی که گریه کردن و جیغ زدن بچه همراه با کتک زدن و پرخاشگری است بایستی دست های او را بگیرید و اجازه بروز پرخاشگری را به وی ندهید. در این مواقع والدین رابطه چشمی خود را تا زمانیکه بچه به بدرفتاري خود ادامه ميدهد قطع ميکنند .

از بچه رفع مسئولیت نکنید
نکته بعدی این است که نگذارید تنبیه کودک راهی باشد براي فرار از مسوولیت. به عنوان مثال درصورتی که وی در زمان جمع کردن اسباب‌بازي هایش، کار بدی انجام داد، وی را تنبیه کنید و مجدداً پس از تنبیه وی را مجبور کنید کارش را ادامه دهد؛ برای این که امکان دارد وی یاد بگیرد براي فرار از مسوولیت کار بدی انجام دهد تا تنبیه شود و در زمان تنبیه استراحت کند.

تمرین رفتار مثبت
حتماً شما هم بخاطر دارید زمانی که در مدرسه کلمه ای را اشتباه می نوشتیم، مدرس مجبورمان میکرد به عنوان مثال املای درست آن کلمه را ده بار بنویسیم، انجام این شیوه هم به همین صورت است مانند تمیز کردن دیوار که بچه مجبور ميشود قسمت دیگری از آن را هم تمیز کند یا به عنوان مثال اگرتمام اتاقش را بی نظم کرد از وی بخواهید علاوه بر اتاقش قسمت دیگری از منزل را هم منظم کند.

زمان تنبیه
بسياري از والدین هنگامی که کودکشان کار اشتباهی را انجام ميدهد به وی ميگويند :« فقط صبر کن بابات بیاد!»« اگه این کار را انجام بدی زمانی که مامانت اومد بهش می گم!» « باشه هر کاری دوست داری انجام بده منم فردا نمی برمت پارک». این جمله ها تنبیه بچه را به آينده موکول ميکند و به همین خاطر اثری ندارد به این ترتیب براي موثر بودن تنبیه یا تشویق بهتر است فورا آن را انجام دهید.

به کودکان احترام بگذارید
هرچند کودکان به لحاظ ظاهری از ما کوچک ترند، ولی آنها هم چنان افرادی کامل با ویژگی های خاص هستند.
بهترین راه براي رشد شخصیت کودک و افزایش اعتماد به نفس وی احترام گذاشتن است. خانواده اولین محیط اجتماعي کودک در منزل است. وی در همین محل باید بیاموزد که احترام افراد باید رعایت شود؛ و کودک با رعایت نزاکت و دوری کردن از توهین و تحقیر کم کم احترام گذاشتن را درک ميکند و می آموزد که به انسانها احترام بگذارد. درصورتی که می خواهید فرزندان به شما توهین نکند، باید شما هم به وی توهین نکنید. ولی بعضی از پدر و مادرها از این نکته بی اطلاع هستند و توقع دارند با وجود توهینی که به کودکشان ميکنند فرزندشان احترام آنان را نگه دارند.

منبع: بیتوته