به گزارش «شیعه نیوز»، پیروان امام حسین (علیه السلام) در افغانستان خاطره واقعه کربلا را همه ساله در ماه محرم و صفر زنده می‌کنند و در همه مساجد و حسینیه‌ها عزاداری و نوحه‌خوانی جریان دارد.
مراسم عزاداری در هریک از مناطق افغانستان به شیوه‌های متفاوتی اجرا می‌شود، اکثر مراسم‌ها معمولا به‌طور مشترک بین زنان و مردان برگزار مى‌شود، یعنى منبر هم قسمت زنانه دارد و هم قسمت مردانه، لیکن مکان زنها و مردها با پرده یا پنجره‌هاى مشبک از همدیگر جدا مى‌شود.
در وضعیت امروز که امکانات صوتی و تصویری فراهم شده است در برخی از محافل زنان در یک بخش مستقل به صدای واعظ و نوحه خوان که در قسمت مردان در حال اجرا است گوش فرا می‌دهند.
در گذشته زنان اغلب فقط مستمع بودند اما امروزه در برخی از مناطق و در مهاجرت، زنان به شکل مستقل سخنرانی، روضه‌خوانى و مراسم دعا و نیایش را برگزار می‌کنند.
مناطق مرکزی
در مناطق مرکزی افغانستان که عمده مردم آن از قوم هزاره و اکثریت آنان نیز شیعه هستند مراسم و آیین‌های عزاداری امام حسین (ع) با شکوه خاصی برگزار می‌شود.
«قربانعلی فصیحی غزنوی» پژوهشگر علوم دینی و از اهالی ولایت غزنی در مورد سنت‌های عزاداری در مناطق مرکزی افغانستان به خصوص ولایت غزنی می‌گوید: مراسم عزاداری امام حسین(ع) در دهات و روستاهای ولایت غزنی، در دهه اول محرم بسیار با شکوه برگزار می‌شود و کسانی که بز و گوسفند دارند، از ابتدای سال شمسی، بره یا بزغاله‌ای نذر امام حسین(ع) می‌کنند، آن بزغاله یا بره از قداست خاصی برخوردار است.
تا زمان دهه محرم از آن خوب نگهداری می‌کنند و بعد در ماه محرم آن را ذبح کرده و عمدتاً آبگوشت تهیه می‌کنند و ذاکرین و اهل محل را اطعام می‌نمایند.
فصیحی غزنوی در مورد نحوه عزاداری در مناطق مرکزی بخصوص در ولایت غزنی می‌گوید: از اول محرم مساجد و حسینیه‌ها را سیاه پوش کرده به عزاداری می‌پردازند و در ابتدا روحانی محل یا شخصی با محاسن سفید و پیشکسوت در روضه خواندن، ذکر می‌گوید، به این صورت که با صدا و آهنگ مخصوص می‌خواند: «ذکر روح پرفتوح معلای، مذکای خامس آل عبا، حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) را با یاران و اصحابش از خود یا و شاد نموده بخوان سوره مبارکه فاتحه مع الصلوات.»
سپس نوجوانان و جوانان، دیباچه می‌خوانند، بعد از آن روضه‌خوان‌ها روضه می‌خوانند و در پایان روحانی به سخنرانی پرداخته و با روضه خواندن مجلس را ختم می‌کند.
بعد از ختم سخنرانی سینه زنی آغاز می‌شود نوحه خوان می‌خواند و سینه زنها سینه می‌زنند. سینه زنی سنتی به این صورت که دور علم ابوالفضل ایستاده حلقه می‌زنند، یک دست به کمر و با دست راست به سینه می‌کوبند.
حلقه به دو بخش تقسیم می‌شوند، یک قسمت در حین سینه زدن می‌گویند: حسن، قسمت بعدی جواب می‌دهند، حسین و همین گونه مراسم با تکرار اسامی حماسه سازان کربلا ادامه پیدا می‌کند.
وقتی سینه زنی نزدیک ختم شدن باشد، ملا یا موسفیدی، با صدای بلند و کشیده فریاد می‌زند: «یا حسین» و چند بار تکرار می‌کند. سینه زنان می‌نشینند و جلسه ختم می‌شود.
در ولایت غزنی در روز عاشورا بعد از ختم سخنرانی، علم ابوالفضل را همراه با سینه زدن و نوحه خواندن، در وسط مسجد یا حسینیه می‌آورند، پارچه‌ای را در کنار علم پهن کرده، قرآن یا کتاب مرثیه را وسط پارچه می‌گذارند، مردم علم را زیارت کرده به عنوان نذر مبلغی را می‌پردازند، بعد از جمع شدن پول، آن را در بین ملا و ذاکران امام حسین(ع) تقسیم می‌کنند.
مردم هزاره ساکن مناطق مرکزی افغانستان که در ایران زندگی می‌کنند نیز همچنان بیشتر سنت‌ها و آیین خاص خود را در عالم مهاجرت برگزار می‌کنند که در شهر مشهد، منطقه گلشهر مرکز برگزاری این گونه محافل است.
کابل
در شهر کابل قبل از فرا رسیدن ماه محرم بسیاری از حسینیه‌ها و مساجد برای برگزاری عزاداری در ماه محرم و صفر آماده می‌شوند.
«محمد ضیاء بدیعی» عضو انجمن دانشگاهیان افغانستان در مشهد و از اهالی شهر کابل در مورد سنت‌ها و آیین‌هایی که مردم کابل در ایام محرم برگزار می‌کنند، گفت: در دهه‌های گذشته عموم مردم در فضای حسینیه‌ها و مساجد به عزاداری می‌پرداختند و «منقبت خوانی» از شیوه‌های مرسوم و رایج در میان مردم کابل بود که قبل از سخنران اصلی مناقب خوان‌ها به ذکر فضائل اهل بیت و سرور و سالار شهیدان می‌پرداختند و مرکز عزاداری شیعیان کابل منطقه «چنداول» بود که در حال حاضر نیز همچنان همان سنت‌ها و آیین‌ها برگزار می‌شود.
شب علم کشی که در شب هفتم محرم برگزار می‌شود از دیگر آیین‌های خاص مردم کابل است. این شب متعلق به حضرت ابوالفضل العباس است و وقتی که مراسم عزاداری اوج می‌گیرد علم مبارک را وارد حسینیه می‌کنند و عزاداران به نوحه خوانی و سینه زنی در ماتم قمر بنی هاشم می‌پردازند.
شب گهواره کشی نیز از دیگر مراسم خاص مردم کابل است که این شب به علی اصغر اختصاص دارد و در وقت خواندن روضه تعدادی از عزاداران گهواره علی اصغر را وارد حسینیه می‌کنند و مراسم ادامه پیدا می‌کند.
آنگونه که محمد ضیاء بدیعی می‌گوید در شهر مشهد هم مردم کابل برخی از آیین‌ها و سنت‌های گذشته خود را هنوز اجرا می‌کنند که مدرسه حضرت قائم (عج) در مشهد یکی از آن محافل است.
هرات
در شهر هرات که به مرز ایران نزدیک است مراسم عزاداری با مردم مشهد بسیار نزدیک است و مراسم عزاداری از روز اول محرم در مساجد و حسینه‌ها یا در منازل شخصی برپا می‌شود.
حضور زنان در مجالس عزاداری در هرات بیشتر از مردان است و مانند شهرهای ایران در ایام محرم و صفر در اغلب خانه‌ها روضه زنانه برگزار می‌شود و این سنت در مهاجرت هم همچنان ادامه دارد و اغلب زنان هراتی روضه زنانه برگزار می‌کنند.
آنگونه که «سید جواد وحیدی» پژوهشگر علوم دینی می‌گوید در سال‌های اخیر علاوه بر عزاداری به روش سنتی، عزاداری به سبک ایرانی نیز رایج شده است و نوحه خوان‌ها و ذاکران اهل بیت (ع) به شیوه مرسوم در مشهد به عزاداری می‌پردازند.
از سنت‌های قدیمی هرات که تاکنون پا بر جا مانده است و بیشتر در تکایای قدیمی جریان دارد، دعوت از هئیت‌های سینه زنی دیگر مساجد و حسینیه‌ها است که این هیئت‌ها به صورت دسته‌های سینه زنی وارد حسینیه‌های می‌شوند که از آنان قبلا دعوت شده است.
در سال‌های اخیر از روز هشتم محرم ایستگاه‌های صلواتی در برخی از مناطق شیعه نشین هرات به شیوه ایران رایج شده است و در روز عاشورا مقامات دولتی و والی شهر در «حسینیه حضرت ابوالفضل» که به «تکیه میرزا خان» مشهور است حضور پیدا می‌کنند.
در حال حاضر نیز حسینیه هراتی‌ها در مشهد واقع در میدان ضد یکی از امکان عمومی و پر شور مردم هرات است که در ماه محرم و صفر عزاداری در آن برگزار می‌شود.
قندهار
شهر قندهار در جنوب غرب افغانستان از دیگر شهر‌هایی است که آیین‌های عزاداری به شیوه‌های متفاوت در این شهر برگزار می‌شود.
شیعیان قندهار حدود 20 درصد از جمعیت این ولایت را تشکیل می‌دهند که عمدتاً در شهر قندهار ساکن هستند و تا قبل از دوره سلطنت محمدظاهرشاه، عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت امام حسین(ع) در قندهار، در زیر زمین و به صورت پنهانی انجام می‌شد.
آنگونه که «محمد نبی مرادی» کارشناس و پژوهشگر اجتماعی و از اهالی قندهار می‌گوید پس از دهه دموکراسی در دهه 40 شمسی بود که آهسته آهسته شیعیان قندهار مراسم عزاداری را به صورت علنی و آشکار برگزار کردند.
در آن زمان عمدتاً عزاداری‌ها در مکان‌هایی تحت عنوان «تکیه‌خانه» یا خانه‌ها برگزار می‌شد ک علاوه بر شرکت مردان، زنان نیز حضور می‌یافتند.
همزمان با این، تکیه خانه‌هایی نیز وجود داشت که مختص زنان بود و روضه خوان‌ها و سخنرانان آن نیز زنان بودند. مراسم با تلاوتی چند از آیات قرآن شروع می‌شد که آغازگر برنامه اصلی، منقبت خوانی بود. سپس سخنران درباره فضلیت و مصایب اهل بیت سخنرانی می‌کرد. در آخرین مرحله، روضه خوان روی منبر می‌رفت که با ذکر داستان عاشورا، مردم را به گریه وا می‌داشت.
در بعضی از تکیه خانه‌ها، مراسم سینه‌زنی نیز برگزار می‌شد. شیعیان قندهار روز تاسوعا و عاشورا را به صورت رسمی تعطیل می‌کنند که بازارها و مغازه‌های آنان در این دو روز بسته است. پوشیدن لباس سیاه، توزیع شربت یا شیر، پختن شله، شله زرد و شیربرنج و نذر کوزه‌های کوچک که در آن آب و شربت می‌ریزند، از رسم و رسومات عزاداران قندهاری در ماه محرم است.
در حال حاضر نیز برپایی مراسم عزاداری امام حسین(ع) در قندهار تفاوتی با گذشته نکرده است ولی اکنون برگزاری مراسم گسترده‌تر شده و در مساجد نیز برپا می‌شود.
گفتنی است که قندهاری‌ها در عالم مهاجرت نیز مراسم عزاداری امام حسین(ع) را با شکوه‌تر از سرزمین اصلی خود برگزار می‌کنند. به طور مثال: قندهاری مقیم ایران در شهرستان‌های زاهدان، کرمان، قم، مشهد و تهران با شکوه‌ترین مراسم‌ها را دارند.
