عباس خامه‌یار، رایزن فرهنگی ایران در لبنان
امروز نهم شهریورماه ١٣٩٨، سالروز ربایش امام موسی صدر و دو همراه اسیرش، شیخ محمد یعقوب و عباس بدرالدین است. به‌رغم گذشت ۴۱ سال از این حادثه غمبار و جنایت ناجوانمردانه، «امام» همچنان حضور چشمگیر و ناباورانه‌ای در خرد و وجدان مردم لبنان و منطقه دارد.
امام موسی صدر که در سال ١٣٣٩ بنابر توصیه مراجع به لبنان هجرت کرد، مانند فرشته نجات برای محرومان و ستمدیدگان، به‌ویژه شیعیان آن دیار درآمد و خیلی زود همچون خورشید فروزان درخشید و از حقوق شهروندی همگان چنان دفاع کرد که بدون اغراق، امروز همچنان یکی از محبوب‌ترین چهره‌های مذهبی و سیاسی دوران معاصر لبنان به شمار می‌رود.
نگاه ژرف و هنرمندی فوق العاده‌اش در معماری وحدت ملی و نقش بی‌بدیلش در پیشبرد گفت‌وگو و همزیستی مسالمت‌آمیز میان پیروان ادیان و مذاهب و همچنین نقش‌آفرینی‌اش در گفتمان سیاسی جامعه چندپاره و متکثر لبنان و مهم‌تر از همه، دشمن‌شناسی‌اش که اسرائیل را «شر مطلق» و «تعامل با آن را حرام» می‌دانست، شگفت‌انگیز است؛ هنری که همواره بر مبنای دانش، اندیشه، اخلاق، انسانیت و نوع‌دوستی، استوار بوده است.
امام موسی با تَبَر جادویی‌اش، مرزهای پولادین تعصب‌های جاهلیت دوران خویش را مقتدرانه فروریخت و با لهجه شیرین فارسی‌اش گفت‌وگوهای بی‌مرز و بی‌واسطه را جایگزین آن کرد و در این مسیر، سر از پا نمی‌شناخت.
«سید» با درک و فهمی صحیح از «اسلام» و «انسان» توانست از پایگاه مسجد، حسینیه، کلیسا و هر دَیْر و معبدی و کوی و برزنی برای تحقق هدف والایش که همان راه روشن توحید و اخلاق بود بهره گیرد و مؤمنان را با همه تفاوتشان دور خود گرد آورد تا تنها خدای یگانه را پرستش کنند.
در ملاقات هفته گذشته‌ام با اسقف عصام یوحنا درویش، رئیس اسقف‌های مسیحیان روم کاتولیک منطقه فرزل، زحله و بقاع لبنان به بازدید از کلیسا و مجموعه مذهبی و تاریخی بزرگ «سیدة النجاة» دعوت شدم. اسقف درویش شخصاً مرا همراهی کرد و به تفصیل آیین‌های مذهبی و خدمات اجتماعی زیرمجموعه خود را برایم شرح داد. بخش مستند و نمایشگاه عکس و سیر تاریخی چند صد ساله کلیسا برای وی اهمیت بسیار زیادی داشت. هنگام بازدید، ناگهان دستم را گرفت و با سرعت به سمت تابلویی برد که نشان از بازدید امام موسی صدر در تیرماه سال ١٣٥٤ از این کلیسا و گفت‌وگویش با اسقف وقت یوحنا بسول داشت. وی بازدید صدر را قطعه‌ای مهم از تاریخ این کلیسا می‌دانست و به آن سخت افتخار می‌کرد.
آری! در جای‌جای این سرزمین که قدم می‌گذاریم با چنین صحنه‌های زیبایی روبه‌رو می‌شویم که از تلاش‌ها، بردباری‌ها، مشقت‌ها و مجاهدت‌های این انسان وارسته و بنده صالح خدا حکایت دارند؛ حکایتی ناتمام اما جاودانه. هیچ‌کس برای وی مرزی قائل نبود و اساسا مرزی میان وی و دیگران نبود؛ نه مذهب، نه جغرافیا، نه زبان و نه نژاد. امام موسی صدر، قطعه‌ای از تاریخ تشیع، تسنن، مسیحیت و دیگر طوایف هفده‌گانه لبنان است. وی جزیی از تاریخ معاصر این کشور تأثیرگذار در مشرق‌زمین است.
بدون امام موسی صدر، تاریخ لبنان ابتر است و این حقیقت، واقعیتی است انکارناپذیر.
و می ماند این نکته که بررسی مراتب دانشی و معرفتی این عالم کم مانند و به ویژه پیشگامی و نوآوری های او در حوزه علوم انسانی اسلامی که خود مجال موسع و مستقل دیگری می طلبد.
یادش گرامی و آزادی‌اش نزدیک باد ...
