به گزارش «شیعه نیوز»، این در حالی است که کاهش نرخ ازدواج به دلایل مختلف از جمله مشکلات اقتصادی هم اکنون یکی از مسایل مورد بحث است و پرهزینه شدن برگزاری مراسم عقد و نیز عروسی، هزینه‌های سرسام آوری را بر زوج‌های جوان تحمیل می‌کند.
خطبه ساده و تعرفه‌ای معقول
امروزه محضر‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند. یک دسته محضر‌هایی هستند که در آن‌ها تنها ثبت عقد براساس قانون و به صورتی بسیار مختصر و مفید انجام می‌شود. در این گونه محضر‌ها تنها تعرفه قانونی اجرای صیغه و ثبت عقد دریافت می‌گردد؛ تعرفه‌ای که مطابق قانون و درآخرین بخشنامه که در تارنمای «کانون سردفتران ازدواج و طلاق» قابل دسترسی است، ۳۰۰ هزارتومان تعیین شده است که همراه با هزینه جاری کردن صیغه عقد توسط عاقد و برخی موارد جزئی دیگر، در مجموع به حدود ۴۰۰ هزارتومان می‌رسد.
طبق قانون و در همین تارنما، تاکید شده است که «سردفتران ازدواج و طلاق تحت هیچ عنوان حق دریافت وجوهی بیش از تعرفه تعیین شده فوق را نداشته و مکلفند این تعرفه را در محل مناسب در دفترخانه به نحوی که در معرض دید مراجعین باشد نصب نمایند». وظیفه سردفتر نیز مشخص است: سردفتر بایستی بر حسن انجام عقد نظارت کند، موارد قانونی را به طرفین یادآوری کند، خطبه عقد توسط عاقد قانونی و بر طبق شرع مبین اسلام جاری شود و تمامی این موارد در دفتر رسمی ثبت گردد.
اما گروه دومی از محضر‌ها هستند که نه به عنوان محضر که به عنوان «سالن عقد» یا «محضر لوکس» از آن‌ها یاد می‌شود. در این محضر‌ها که البته در بسیاری موارد رسمی نیز نیستند و مجوز قانونی ندارند؛ خدماتی ورای موارد مصرح در قانون ارایه می‌گردد، مواردی که حتی ممکن است هزینه‌های یک عقد ساده را به میلیون‌ها تومان برسانند.
از سفره نقره تا عقد آریایی، حواشی هزار رنگ یک مراسم
«ما برای برگزاری مراسم عقد شما، ۳ میلیون تومان برای تنها برای سفره عقد دریافت می‌کنیم؛ زیرا سفره عقد ما تماماً از نقره است!». این پاسخی بود که یکی از مدیران سالن‌های عقد درباره هزینه برگزاری این مراسم به پژوهشگر ما داد. قیمتی اعجاب برانگیز که تنها بخش کوچکی از یک مراسم عقد «لاکچری» است.
اما درخواست این قیمت نجومی برای برگزاری یک مراسم عقد، بر طبق قانون ممکن است و از همین رو این مراکز برای افزایش هزینه برگزاری مراسم عقد، در حال افزودن مناسک جدید به این مراسم هستند. «سفره عقد» یکی از اجزای برگزاری مراسم عقد است که دیگر یک سفره ساده با چند وسیله تزئینی نیست، بلکه سفره‌ای پر از جزئیات است که محضر‌ها در ازای آن نرخ‌هایی گاه نجومی را طلب می‌کنند. نرخ استفاده از سفره عقد یک محضر یا سالن از ۲۰۰ هزارتومان آغاز شده و می‌تواند تا میلیون‌ها تومان، محاسبه شود. هرچه سفره عقد یک سالن بزرگتر، زیباتر و با جزئیات بیشتری باشد، هزینه دریافتی برای آن بیشتر می‌شود.
در برخی از شبکه‌های اجتماعی، از «فریدون مشیری» به عنوان خالق متن «عقد آریایی» یاد می‌شود؛ اما شعر مورد نظر که توسط فریدون مشیری سروده شده است، با متن فعلی، فاصله بسیاری دارد.
اجرای مراسم «عقد آریایی» نیز یکی از جمله موارد اضافه شدن در برخی محضر‌ها است. متنی که این روز‌ها در محضر‌ها به عنوان «عقد آریایی» در فضای مجازی دست به دست می‌شود، متنی طولانی است که در آن تاکید بر استفاده از واژگان زبان فارسی بوده است و پای «میترا» و «آناهیتا»، الهه‌های ایران باستان نیز به میدان آن کشیده شده است. هرچند متن عقد آریایی که محضر‌ها خوانده می‌شود، متنی ثابت نیست و هر روز، سالنی جدید، جمله، عبارت و قاعده‌ای جدید به آن اضافه می‌کند و در نهایت متن مرسوم عقد آرایی، به ظاهر فارسی؛ اما پر از اغلاط نگارشی و واژگان غیرفارسی است. در عین حال در برخی شبکه‌های اجتماعی نگارش متن اولیه آن به مرحوم «فریدون مشیری» منسوب می‌گردد؛ به ظاهر از شعری سروده فریدون مشیری برگرفته شده است؛ اما متن اولیه آن، با متن رایج امروزی در برخی سالن‌های عقد، ارتباط چندانی ندارد. با آن که برگزاری مراسم عقد آریایی در هیچ محضری، جایگزینی برای عقد شرعی محسوب نمی‌شود؛ اما سالن‌های عقد هزینه‌ای از ۱۰۰ هزارتومان به بالا، برای اجرای آن از زوج جوان طلب می‌کنند و قیمت آن گاه حتی به چند میلیون تومان نیز می‌رسد. در برخی از سالن‌ها نیز مجری حرفه‌ای برای اجرای این مراسم به کار گماشته و از آن با عنوان «مراسم عقد VIP» یاد می‌شود.
عکس برداری از مراسم‌های عقد، خود تبدیل به یکی از هزینه‌های اصلی این مراسم شده است. در حالی که در گذشته خانواده عروس و داماد، پس از برگزاری مراسم عقد، از «نان و پنیر و سبزی» که در سفره عقد گذاشته می‌شد، لقمه‌ای به نشانه برکت صرف می‌کردند؛ سالن‌های عقد امروزی، نان و پنیر و سبزی را به صورت‌های تزیین شده و با قیمت‌های بالا، به عنوان یک «گزینه» به مراسم عقد اضافه کرده و برای آن نیز قیمتی تعیین می‌کنند. پذیرایی با چای، میوه، شیرینی، آب میوه، ناهار یا شام نیز از دیگر «گزینه‌های اضافی» در منو‌های بلند و بالای سالن‌های عقد است و هرکدام قیمتی متفاوت دارد.
انتخاب ده‌ها گزینه‌ای که در منو‌های سالن‌های عقد و محضر‌های لاکچری به مراسم ساده عقد اضافه می‌شوند؛ تنها باعث افزایش میلیون‌ها تومانی هزینه‌های این مراسم می‌شوند.
«شمع آرایی»، «گل آرایی»، «آتش بازی»، «نورپردازی»، «پخش یا اجرای گروه موسیقی»، «تصویربرداری از مراسم و ساخت کلیپ»، «میز یادبود»، «حریر آرایی»، «آبشار شکلات»، «اسکورت»، «بار عطر»، «مه سرد»، «فینگر فود» و ده‌ها مورد دیگر، از جمله مواردی هستند که در سال‌های اخیر به منو‌های مفصل سالن‌ها عقد اضافه شده‌اند و بالطبع هزینه‌های انجام یک مراسم عقد را به چندین برابر افزایش می‌دهند.
تشریفاتی شدن یک مراسم و افزایش هزینه‌ها
بسیاری از جوانان در حال ازدواج، در حالی از این هزینه‌های عجیب و غریب و نامعقول برگزاری مراسم عقد، در عذاب هستند که گروهی دیگر با افزایش گزینه‌های مختلف در منوی خود، مراسم عقد خود را به صورتی کاملا «لاکچری» برگزار می‌کنند و با اشتراک گذاشتن تصاویر آن، تلاش می‌کنند در رقابت بر سر برگزاری یک مراسم «عقد باشکوه» میان زوج‌های جوان، پیروز میدان شوند.
با این حال به نظر می‌رسد طرح‌های «آسان سازی ازدواج» با فربه شدن و افزایش پی در پی مراسم عقد و عروسی، به نتیجه خاصی نمی‌رسد؛ زیرا صد‌ها فرصت شغلی با هرچه پیچیده‌تر شدن چنین مراسمی گره خورده است و رشد قارچ‌گونه مراکز برگزاری مراسم عروسی که به صورتی قانونی یا غیرقانونی در حال فعالیت هستند، هر روز بیش از پیش بر حجم این مناسک می‌افزایند.
با این حال شعار «فرهنگ سازی» برای ازدواج آسان نیز به نتیجه خاصی نرسیده و رسانه ملی تنها به ساخت برنامه‌های معمول خود مشغول است و مسوولان مربوط نیز اقدام خاصی صورت نداده‌اند و تنها به ساخت کلیپ و برگزاری جشن‌های مرسوم، اکتفا کرده‌اند. این در حالی است که بسیاری از زوج‌های جوان برای آنکه از غافله برگزاری مراسم‌های «لاکچری» عقب نمانند، ناچار شده‌اند تا برگزاری مراسم عقد خود را با تاخیر بیاندازند تا بلکه بتوانند با پس انداز بیشتر، از پس هزینه‌های برگزاری چنین مراسمی برآیند. اتفاقی که به نظر می‌رسد در حال تبدیل شدن به عرف و قاعده حاکم بر ازدواج‌ها شده و برگزاری ساده مراسم عقد، تنها در حد شعار یا آرزوی از سوی سیاستگذاران، باقی مانده است.
