علی اکبر اسکندری کارشناس علوم قرآنی با اشاره به معنی دحوالارض گفت: دحو الارض به معنی بسط و گسترش زمین است، در این روز پیدایش زمین از زیر خانه کعبه آغاز می‌شود، به عبارت دیگر زمانی تمام سطح زمین را آب فراگرفته بود، خشکی ها از زیر آب بیرون آمدند و روز به روز گسترش یافتند تا به وضعیت فعلی در آمدند.
وی به مهمترین رویداد نیمه دوم ذی القعده یعنی «دحوالارض» اشاره و افزود: بعد از ولادت امام رضا (ع) مهمترین رویداد ماه ذی القعده دحوالارض است، اعمال ویژه ای برای ۲۵ ذی القعده مطرح شده است و این روز و اعمال آن از جایگاه خاصی برخوردار هستند. این روز علاوه بر دعا نماز مستحبی را هم دارد. در برخی روایات نیز بر ولادت حضرت ابراهیم (ع) و حضرت عیسی (ع) و حتی ظهور حضرت قائم (عج) در این ماه تاکید کرده اند، در برخی دیگر از روایات آمده قوم بنی اسرائیل برای بخشش گناه خود ۴۰ روز دعا کردند و در روز چهلم که مصادف با «دحو الارض» بود خداوند گناهان این قوم را بخشید و این اتفاق با واسطه حضور حضرت موسی (ع) در کنار دعا کنندگان بود.
این کارشناس دینی با اشاره به اعمال مستحب دحو الارض اظهار کرد: در این روز نماز مستحبی نیز وارد شده است، در کتب آمده دو رکعت نماز در وقت چاشت بوده، در این نماز در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره و الشمس خوانده می‌شود و بعد سلام نماز گفته می‌شود.
اسکندری خاطر نشان کرد: دحو الارض مصادف با ۲۵ ذی القعده روزی که خداوند به کره زمین حیات بخشید. به همین سبب اعمال خاصی برای این روز در نظر گرفته شده تا مومنان شکر گزار خداوند باشند. در روز دحو الارض ادعیه فراوانی وارد شده است، از جمله یکی از دعا‌ها که در آن گفته می‌شود: ای خدایی که زمین را از زیر کعبه گسترانیدی و دانه را در جوف زمین شکافتی و سختی‌ها را از بندگان برطرف ساختی و هر غم و اندوه را از دل‌ها زایل نمودی، در اینجا دعا به عظمت و رحمت خداوند اشاره دارد و شکر پروردگار به خاطر رحمتش به خاطر این روز با عظمت را یاد آور می‌شود.
دعای روز دحوالارض بدین شرح است
اَللَّهُمَّ دَاحِیَ الْکَعْبَةِ وَ فَالِقَ الْحَبَّةِ وَ صَارِفَ اللَّزْبَةِ وَ کَاشِفَ کُلِّ کُرْبَةٍ
اى خدا اى که زمین کعبه را بگسترانیدى و دانه را در جوف زمین شکافتى و سختی‌ها را از بندگان برطرف ساختى و هر غم و اندوه را از دل‌ها زایل نمودى
أَسْأَلُکَ فِی هَذَا الْیَوْمِ مِنْ أَیَّامِکَ الَّتِی أَعْظَمْتَ حَقَّهَا وَ أَقْدَمْتَ سَبْقَهَا
از تو درخواست مى کنم در این روز از ایام تو که حق آن را بزرگ شمردى و بر سایر ایام از جهت شرف مقدم داشتى
وَ جَعَلْتَهَا عِنْدَ الْمُؤْمِنِینَ وَدِیعَةً وَ إِلَیْکَ ذَرِیعَةً وَ بِرَحْمَتِکَ الْوَسِیعَةِ
و این روز را نزد اهل ایمان به ودیعت گذاشتى و آن را وسیله خود قرار دادى قسم به این روز و به رحمت وسیع بى نهایتت
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ الْمُنْتَجَبِ فِی الْمِیثَاقِ الْقَرِیبِ یَوْمَ التَّلاَقِ فَاتِقِ کُلِّ رَتْقٍ وَ دَاعٍ إِلَى کُلِّ حَقٍ
که بر محمد (ص) بنده صالح خود که تو در عهد و پیمان که به روز ملاقات نزدیک است او را برگزیدى تا بسته را او به روى خلق گشود و عالمى را بسوى حق دعوت فرمود رحمتت بر او
وَ عَلَى أَهْلِ بَیْتِهِ الْأَطْهَارِ الْهُدَاةِ الْمَنَارِ دَعَائِمِ الْجَبَّارِ وَ وُلاَةِ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ
و بر آل اطهارش باد که آنان هادیان و چراغ علم و معرفت و ارکان هدایت بسوى خداى بزرگوارند و حاکم بر بهشت و بر دوزخند
وَ أَعْطِنَا فِی یَوْمِنَا هَذَا مِنْ عَطَائِکَ الْمَخْزُونِ غَیْرَ مَقْطُوعٍ وَ لاَ مَمْنُوعٍ (مَمْنُونٍ)
و اى خدا هم در این روز از گنج عطاى پر بهاى خود که مستور و نامقطوع و بى منت است به ما عطا فرما
تَجْمَعُ لَنَا بِهِ التَّوْبَةَ وَ حُسْنَ الْأَوْبَةِ یَا خَیْرَ مَدْعُوٍّ وَ أَکْرَمَ مَرْجُوٍّ
و بر آن عطا اضافه فرما توفیق توبه و حسن بازگشت به درگاهت اى بهتر از هر کس که از او حاجت خواهند و باکرمتر کسى که به او روى آرند
یَا کَفِیُّ یَا وَفِیُّ یَا مَنْ لُطْفُهُ خَفِیٌّ الْطُفْ لِی بِلُطْفِکَ وَ أَسْعِدْنِی بِعَفْوِکَ
اى کفایت کننده امور خلق اى وفادار اى که لطفش پنهان است به حق لطف و کرمت که با من لطف و محبت کن و از من درگذر و به عفو و بخششت مرا سعادتمند ساز
وَ أَیِّدْنِی بِنَصْرِکَ وَ لاَ تُنْسِنِی کَرِیمَ ذِکْرِکَ بِوُلاَةِ أَمْرِکَ وَ حَفَظَةِ سِرِّکَ
و به یارى و نصرتت مؤید فرما و از یاد با شرف و کرامتت بوسیله امیران و نگهبانان خود (انبیاء) محرومم مگردان
وَ احْفَظْنِی مِنْ شَوَائِبِ الدَّهْرِ إِلَى یَوْمِ الْحَشْرِ وَ النَّشْرِ
و از آلایش روزگار و مکر و شوائب دهر تا روز محشر و هنگام رستاخیز محفوظ دار
وَ أَشْهِدْنِی أَوْلِیَاءَکَ عِنْدَ خُرُوجِ نَفْسِی وَ حُلُولِ رَمْسِی وَ انْقِطَاعِ عَمَلِی وَ انْقِضَاءِ أَجَلِی
و دوستان و اولیاء خود را روز خروج روح و هنگام مرگ و وقت اجل و انقطاع عمل به بالینم حاضر ساز تا با مشاهده آنان از جهان بروم
اللَّهُمَّ وَ اذْکُرْنِی عَلَى طُولِ الْبِلَى إِذَا حَلَلْتُ بَیْنَ أَطْبَاقِ الثَّرَى
اى خدا و مرا زمان طولانى درد و ابتلایم میان طبقات خاک
وَ نَسِیَنِیَ النَّاسُونَ مِنَ الْوَرَى وَ أَحْلِلْنِی دَارَ الْمُقَامَةِ وَ بَوِّئْنِی مَنْزِلَ الْکَرَامَةِ
که همه خلایق مرا فراموش کرده اند تو مرا یاد کن و به دار اقامت وارد فرما به آن منزل با کرامت و عزت جاى ده
وَ اجْعَلْنِی مِنْ مُرَافِقِی أَوْلِیَائِکَ وَ أَهْلِ اجْتِبَائِکَ وَ اصْطِفَائِکَ
و مرا با اولیاء خود و خاصان و برگزیدگانت رفیق گردان
وَ بَارِکْ لِی فِی لِقَائِکَ وَ ارْزُقْنِی حُسْنَ الْعَمَلِ قَبْلَ حُلُولِ الْأَجَلِ بَرِیئاً مِنَ الزَّلَلِ وَ سُوءِ الْخَطَلِ
و در آن روز لقاء خود را بر من مبارک ساز و توفیق حسن عملى پاک و منزه از خطا و خلل پیش از ورود اجل عطا فرما
اللَّهُمَّ وَ أَوْرِدْنِی حَوْضَ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ
اى خداو بر حوض پیغمبرت حضرت محمد صلى الله علیه و آله وارد گردان
وَ اسْقِنِی مِنْهُ مَشْرَباً رَوِیّاً سَائِغاً هَنِیئاً لاَ أَظْمَأُ بَعْدَهُ وَ لاَ أُحَلَّأُ وِرْدَهُ وَ لاَ عَنْهُ أُذَادُ
و از آن به شربتى گوارا و خوش چنانم سیراب کن که دیگر هرگز نه تشنه شوم و نه دیگر از ورود بر آن حوض مردود و رانده شوم
وَ اجْعَلْهُ لِی خَیْرَ زَادٍ وَ أَوْفَى مِیعَادٍ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهَادُ
و آنجا را بهترین زاد و کاملترین منزلگاهم قرار ده در روزى که شاهدان قیام کنند
اللَّهُمَّ وَ الْعَنْ جَبَابِرَةَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ بِحُقُوقِ (لِحُقُوقِ) أَوْلِیَائِکَ الْمُسْتَأْثِرِینَ
اى خدا و لعنت فرست بر جباران و ستمگران اولین و آخرین و آنان که حقوق و مقام اولیاء تو را (به غصب و تعدى) بخود اختصاص دادند
اللَّهُمَّ وَ اقْصِمْ دَعَائِمَهُمْ وَ أَهْلِکْ أَشْیَاعَهُمْ وَ عَامِلَهُمْ وَ عَجِّلْ مَهَالِکَهُمْ وَ اسْلُبْهُمْ مَمَالِکَهُمْ وَ ضَیِّقْ عَلَیْهِمْ مَسَالِکَهُمْ
اى خدا و بنیان ظلم و بیدادشان را در هم بشکن و پیروان و عامل و مدد کارانشان را هلاک ساز و در هلاکتشان تسریع فرما و کشورهاى آنان را از آن‌ها بگیر و راه‌ها را بر آنان تنگ ساز
وَ الْعَنْ مُسَاهِمَهُمْ وَ مُشَارِکَهُمْ
و شریک در منفعت آن‌ها را هم لعنت کن
اللَّهُمَّ وَ عَجِّلْ فَرَجَ أَوْلِیَائِکَ وَ ارْدُدْ عَلَیْهِمْ مَظَالِمَهُمْ وَ أَظْهِرْ بِالْحَقِّ قَائِمَهُمْ
اى خدا و به دوستان و اولیاء خود بزودى فرج و آسایش عطا فرما و حقوق آنان را بدیشان بازگردان و امام قائم آن‌ها را به حق ظاهر گردان
وَ اجْعَلْهُ لِدِینِکَ مُنْتَصِراً وَ بِأَمْرِکَ فِی أَعْدَائِکَ مُؤْتَمِراً
و بر اقامه دینت به او نصرت بخش و به حکم و فرمان بر دشمنانت اقتدار بخش
اللَّهُمَّ احْفُفْهُ بِمَلاَئِکَةِ النَّصْرِ وَ بِمَا أَلْقَیْتَ إِلَیْهِ مِنَ الْأَمْرِ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ مُنْتَقِماً لَکَ حَتَّى تَرْضَى
اى خدا و به سپاه ملایک او را یارى کن و به آن فرمانى که در شب قدر بر حکومتش تقدیر فرمودى او را به انتقام از دشمنان برانگیز تا خشنود گردى
وَ یَعُودَ دِینُکَ بِهِ وَ عَلَى یَدَیْهِ جَدِیداً غَضّاً وَ یَمْحَضَ الْحَقَّ مَحْضاً وَ یَرْفِضَ الْبَاطِلَ رَفْضاً
و دین و شرع تو که ضعیف شده از نو به دست او باز گردد و کاملا حق را پاک و خالص (از تصرف باطل) کند و باطل را به کلى محو و نابود گرداند
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ وَ عَلَى جَمِیعِ آبَائِهِ وَ اجْعَلْنَا مِنْ صَحْبِهِ وَ أُسْرَتِهِ
خدایا بر او و بر آباء طاهرینش درود فرست و ما را از اصحاب و سپاهیانش قرار ده
وَ ابْعَثْنَا فِی کَرَّتِهِ حَتَّى نَکُونَ فِی زَمَانِهِ مِنْ أَعْوَانِهِ
و ما را در رجعتش برانگیز تا آنکه در زمان دولتش ما از یاوران او باشیم
اللَّهُمَّ أَدْرِکْ بِنَا قِیَامَهُ وَ أَشْهِدْنَا أَیَّامَهُ وَ صَلِّ عَلَیْهِ (عَلَى مُحَمَّدٍ) وَ ارْدُدْ إِلَیْنَا سَلاَمَهُ
اى خدا ما را به درک حضورش هنگام قیام موفق دار که دوران سلطنتش را مشاهده کنیم و درود بر او و سلام او را به ما باز رسان
وَ السَّلاَمُ عَلَیْهِ (عَلَیْهِمْ) وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ
و سلام و تحیت و رحمت و برکت بر او و بر آباء طاهرینش باد.
