به گزارش «شیعه نیوز»، تحرکات اخیر آمریکا در خلیج فارس و جنگ لفظی مقامات این کشور که با واکنش تند و تهدید متقابل مقامات سیاسی و نظامی ایران رو به رو شده است، بسیاری را نگران کرده که جنگی میان این دو کشور رخ دهد.
مقامات آمریکایی البته بار‌ها تاکید کرده اند که به دنبال جنگ با ایران نیستند، اما دنیای سیاست صرفا دنیای حرافی نیست. برای این منظور رسانه اسرائیلی «جروزالم پست» به سراغ کارشناسان اندیشکده های راستگرای آمریکایی رفته تا تحلیلی جامع‌تر از آینده به دست دهد.
جاناتان شانزر، معاون ارشد تحقیقات «بنیاد دفاع از دموکراسی ها» که یکی از اصلی‌ترین اندیشکده‌های ضدایرانی واشنگتن است و گفته می‌شود از منابع مالی امارات متحده عربی استفاده می‌کند، تقابل نظامی مستقیم را محتمل نمی‌داند.
شانزر می‌گوید: «اچ آر مک‌مستر (ژنرال برجسته و مشاور پیشین امنیت ملی ترامپ) گفته است که دو راه برای مبارزه با آمریکا وجود دارد: یکی [نبرد] نامتقارن و دیگری احمقانه. به عبارت دیگر در وضعیت کنونی تنها یک راه برای نبرد با آمریکا وجود دارد و آن از طریق تروریسم و طغیان گری است. این ایده که ایران ایالات متحده را به یک درگیری متعارف خواهند کشاند جدی نیست.»
او ارسال ناوگروه آمریکا به خلیج فارس را هم تنها حامل یک پیام می‌داند: «یک زمانی که جان هانتسمن (سفیر آمریکا در روسیه) درباره ناوگروه‌ها صبحت می‌کرد، آنها را دیپلماسی صدهزار تُنی می‌خواند. وقتی آن را وارد بازی می‌کنید، شیوه‌ای که دشمنانتان می‌خواهند به شما پاسخ بدهند را تغییر می‌دهد. آنها هراس را بیشتر می‌کنند و این چیزی است که اهرم [فشار] می‌خوانیم. این امید وجود دارد که آنچه درباره اش صحبت می‌کنیم، از فشار مالی تا گسیل نیرو‌هایی نه برای جنگیدن، بتواند به طور بالقوه تغییرات را آغاز کند.»
ایلان گولدنبرگ، عضو ارشد و دبیر «برنامه امنیتی خاورمیانه» در «مرکز امنیت آمریکای جدید» احساس مشابهی داشته و می‌گوید انتظار یک بحران فوری را ندارد، بلکه به جای آن ایران با حرکت آهسته به سمت سلاح هسته‌ای خواهد خزید.
او توضیح می دهد: «به همان شکل که قبل از برجام و در طول سال‌ها انجام دادند: آرام، آرام، آرام پیش برو، در حالی که از بدترین پیامد‌های [ناشی از] جامعه بین المللی دوری می‌کنی.»
گولدنبرگ می‌گوید خطر تقابل نظامی وجود دارد، اما رسانه‌ها آن را خیلی بزرگ کرده اند.
او می‌گوید: «اساسا هیچ کس خواهان یک درگیری نظامی مستقیم نیست. من فکر می‌کنم نخست وزیر نتانیاهو با این که آمریکایی‌ها عهده دار [جنگ] شوند مشکلی نخواهد داشت و ترامپ هم اگر اسرائیلی‌ها آن را برعهده بگیرند مشکلی نخواهد داشت، اما فکر نمی‌کنم نتانیاهو یا ترامپ بخواهند خودشان مسئول یک درگیری بزرگ مانند این باشند. پس این یک خبر خوب است. خبر بد این است که همیشه ممکن است اشتباه محاسباتی داشته باشید. هیچ کس جنگ نمی‌خواهد، [اما] این بدان معنا نیست که هیچ جنگی اتفاق نخواهد افتاد.»
اگر جنگ نشود جایگزین چه خواهد بود؟ آیا ایران حاضر به مذاکره است؟
شانزر فکر می‌کند که ایرانی‌ها اگر باور کنند چیزی از مذاکره نصیبشان می‌شود، پای میز خواهند آمد.
او می‌گوید: «زمانی که آنها وارد تعامل با دولت اوباما شدند، خیلی چیز‌ها به دست آوردند. با دولت ترامپ آنها ممکن است برای بقایشان مذاکره کنند و با توجه به این که به نظر می‌رسد اکنون زیر فشار قرار دارند، ممکن است به همان اندازه برایشان مهم باشد. تصور یک مذاکره مثمر ثمر در حال حاضر سخت است، مگر این که رژیم ایران بخواهد تغییر کند.»
مایک پرگنت، عضو ارشد «موسسه هودسون» در واشنگتن، نظر متفاوتی دارد و می‌گوید الان زمان مذاکره برای یک توافق جدید نیست.
او می‌گوید: «این بیشترین فشاری است که این رژیم در چهل سال گذشته متحمل شده. اکنون زمان آن است که به حداکثر فشار بر ایران ادامه داده شود و ببینیم که آنها در ۱۸ ماه آینده چه می‌کنند.»
او توضیح می‌دهد که «هر ماه ایالات متحده تحریم‌های تازه‌ای را علیه افراد و نهاد‌های ایرانی اعمال خواهد کرد.»
پرگنت می‌گوید پس از انتخابات آمریکا، چه ترامپ پیروز شود و چه یک دموکرات، اهرم فشار کافی برای یک توافق هسته‌ای که توسط کنگره هم تصویب شود وجود خواهد داشت، و اضافه می‌کند: «این توافق می‌تواند به عنوان یک معاهده به تصویب برسد چرا که به موشک‌های بالستیک پرداخته، به تروریسم پرداخته، به بند‌های غروب (برخی محدودیت‌های زمان‌مند در برجام) پرداخته است. می‌تواند به بازرسی‌ها و همه چیز بپردازد. الان زمان مناسبی نیست.»
او بر این باور است که اتحادیه اروپا برای نجات روحانی و اقتصاد ایران داوطلب نخواهد شد و با اشاره به تهدید‌های ایران علیه اروپا می‌گوید «چیزی که اروپایی‌ها اصلا نمی‌خواهند این است که ضعیف به نظر برسند.» البته در صورتی که ارزیابی پرگنت صحیح باشد، بدان معنا خواهد بود که ظرف ۶۰ روز از مهلت ایران به اروپا، شاهد پایان توافقی خواهیم بود که اکنون می‌شناسیم.
البته یک نفر هم در این میان هست که جنگ را محتمل‌تر از دیگر کارشناسان ارزیابی می‌کند. «دَن شاپیرو»، سفیر سابق آمریکا در اسرائیل می‌گوید بدون هیچ توافق و هیچ گفتگویی، جنگ محتمل است.
او توضیح می‌دهد: «اگر ۱۲ نکته پومپئو (درباره تغییر رفتار ایران) باشد، در واقع براندازی است. اگر یک نسخه طولانی‌تر از برجام باشد که شامل موشک‌ها هم هست، بعید به نظر می‌رسد که به چنین توافقی دست پیدا کنند چرا که ایرانی‌ها فکر می‌کنند می‌توانند به به توافق بهتری برسند و یک سال و نیم برای یک دولت دیگر [در آمریکا] صبر می‌کنند.»
البته این عضو وابسته «موسسه مطالعات امنیت ملی» در تل آویو، هم با بیان این که خروج ایران از برجام می‌تواند دلیلی برای جنگ باشد، توضیح می‌دهد: «حتی این هم چیزی نیست که ترامپ اشتیاقی به آن نشان دهد. برخی دستیارانش ممکن است، اما خودش منتقد جدی جنگ عراق بوده و تلاش کرده است نیرو‌های آمریکایی را از سوریه خارج کند. او نمی‌خواهد درگیر جنگ‌های خاورمیانه‌ای شود که فکر می‌کند چیزی جز شن و مرگ نیست.»
شاپیرو مدعی است این وضعیت ما را به لحظه‌ای نزدیک می‌کند که ایران دوباره دنبال سلاح هسته‌ای می‌رود بدون آن که امیدی به گفتگو باشد و دوره ریاست جمهوری ترامپ هم به ثانیه افتاده است و گزینه دیگری جز عملیات نظامی برای بازداشتن ایرانی‌ها وجود ندارد.
او اضافه می‌کند: «در این نقطه بعید نیست ترامپ به جای آن که خودش کاری بکند، به نتانیاهو بگوید «تو چراغ سبز داری». هیچ نخست وزیر اسرائیلی هرگز با رئیس جمهوری از آمریکا مواجه نشده که بگوید «برای حمله به ایران راحت باش، موفق باشی». این تصمیمی است که هیچ یک از نخست وزیران اسرائیل هرگز اجازه اش را نداشته اند. اما با سناریوی کنونی هر روز به آن نزدیک‌تر می‌شویم.»
مارک دوبوویتز، مدیر اجرایی «بنیاد دفاع از دموکراسی ها» هم بر این باور است که اروپایی‌ها به ایران کمک اقتصادی نمی‌کنند.
او می‌گوید: «شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی فارق از این که دیلپمات‌های اروپایی چه بگویند، همچین کاری نمی‌کنند. در نهایت بیشتر بانک‌ها و شرکت‌ها خودشان تصمیم می‌گیرند. بازار آمریکا ۲۰ تریلیون دلار است و بازار ایران ۴۰۰ میلیارد دلار. آنها می‌خواهند از دلار استفاده کنند نه ریال ایران. ایران را ترک خواهند کرد یا قطعا به ایران نخواهند برگشت.»
دوبوویتز فکر می‌کند که ایرانی‌ها به این نتیجه خواهند رسید که نمی‌توانند منتظر رفتن ترامپ باشند و احتمالا به دنبال راهی برای گفتگو خواهند بود: «اروپایی‌ها و [جان] کری در طول دو سال گذشته به آنها گفته اند که تنها باید صبر کنند ترامپ برود، که او رئیس جمهور یک دوره‌ای است، که دموکرات‌ها در ژانویه ۲۰۲۱ به کاخ سفید خواهند برگشت و آمریکا به توافق هسته‌ای ایران بازخواهد گشت، که تحریم‌ها برداشته خواهند شد. اما من فکر می‌کنم برای ایرانی‌ها روشن شده است که اول از همه ممکن است ترامپ دوباره انتخاب شود، و دوم این که احتمالا آنها با یک بحران موازنه پرداخت شدید به ژانویه ۲۰۲۱ برسند.»
او اضافه می‌کند: «ذخایر ارزی آنها در حال خالی شدن است. پولشان فروپاشیده است و رکودی سخت وجود دارد. تورم به سرعت زیاد می‌شود؛ بنابراین ممکن است اروپایی‌ها آنها را متقاعد کنند که پای میز برگردند و شاهد مذاکره باشیم.»
