به گزارش «شیعه نیوز»، آیا مسلمانان آلمان در مواجه با قانون اساسی این کشور با مشکل روبرو هستند؟ آیا از نظر مذهبی آزادی دارند؟ چطور می‌توان حقوق جوامع اسلامی را در آلمان تأمین کرد؟ و آیا آلمان نیز مانند اتریش باید قانون اسلام را به قوانین این کشور اضافه کند؟ این سؤالاتی است که وکلا و کارشناسان مطالعات اسلامی در نشستی در برلین درباره آن با یکدیگر به گفت‌وگو پرداختند.
بنا به اعلام رایزنی فرهنگی ایران در آلمان؛ وکلا و کارشناسان حوزه مطالعات اسلامی، روز چهارشنبه(۲۴ بهمن ماه) در برلین، در کنفرانسی با موضوع «اسلام و قانون» شرکت کردند. این کنفرانس از سوی انجمن قضات آلمان برگزار و از مهم‌ترین موضوعاتی که در این جلسه به بحث گذاشته شد، آزادی مذهبی مسلمانان در آلمان بود.
براساس قانون اساسی در آلمان، آزادی مذهبی مسلمانان باید تضمین شود، اما آیا این امر به آسانی در آلمان امکان‌پذیر است؟ به‌نظر می‌رسد که این مسئله، منشأ اختلاف نظر بسیاری از وکلا در آلمان است. در همین راستا، پروفسور دکتر الکساندر شوارتس، وکیل و استاد حقوق در وورتسبورگ گفت: «پیشنهاد شکل‌گیری قانون اسلامی در آلمان می‌تواند در آینده مشکل‌ساز شود، وقتی این قانون به مرحله اجرا برسد، قطعا مشکلاتی در جامعه ایجاد خواهد کرد. علاوه بر این، مسلمانان باید بدانند که آزادی مذهبی در قانون اساسی، به معنای آزادی بی‌حدوحصر نیست، آنها نباید از آن به عنوان سلاح استفاده کنند. بلکه باید برای خودشان محدودیت‌هایی ایجاد کنند.»
دیگر سخنرانان نیز به این موضوع اشاره کردند که براساس قانون اساسی آلمان، آزادی مذهبی همه افراد جامعه حتی افرادی با اعتقادات شدید مذهبی نیز مورد حمایت قرار می‌گیرد و این امر می‌تواند برای جامعه آلمان مشکل‌ساز باشد. همچنین مارتین اشتاین‌کولر، قاضی دادگاه اداری فدرال با اشاره به قانون اساسی گفت:« قانون اساسی آلمان ضعیف نیست و حتی محکم‌تر از آنچه به نظر می‌رسد، است. با این وجود، باید کمی بر روی قوانین عمومی تأمل کنیم، چرا که مسلمانان همواره ادعا می‌کنند که کمبودهایی در این حوزه وجود دارد».
بررسی مبنای قانونی پذیرش جوامع مذهبی
در ادامه این کنفرانس، شرکت‌کنندگان درباره شیوه پذیرش انجمن‌های اسلامی که از جوامع مذهبی هستند، با یکدیگر به بحث پرداختند. در این جلسه مبنای قانونی پذیرش جوامع مذهبی، مورد بررسی قرار گرفت. براساس قوانین آلمان، تنها انجمن‌هایی که به عنوان جوامع مذهبی شناخته شوند، می‌توانند از برخی امتیازات بهره‌مند شوند. یکی از این امتیازات که به جوامع مذهبی اعطا می‌شود، حق دریافت مالیات از اعضا است. تا به امروز تنها تعداد معدودی از انجمن‌های اسلامی مانند جامعه «احمدیه» توانسته‌اند نام خود را به عنوان جوامع مذهبی ثبت کنند. این در حالی است که بیشتر مسلمانان در آلمان عضو انجمن‌های مساجد هستند و اغلب این انجمن‌ها در کشور آلمان ثبت شده‌اند، اما آنها به عنوان جوامع مذهبی شناخته نمی‌شوند. پروفسور کریستین گروبر، از وکلای بن در این‌باره گفت:« قانون اساسی در حوزه ادیان می‌تواند در این زمینه به مسلمانان کمک کند. این قانون می‌تواند برای ثبت انجمن‌های اسلامی مفید و مناسب باشد.»
همچنین فولکر بک، سخنگوی سابق سیاست‌های مذهبی و حقوقی حزب سبزها در بوندستاگ در تأیید سخنان گروبر گفت: «به زودی شاهد تصمیم دادگاه عالی اداری در شهر مونستر برای تأیید جوامع مذهبی هستیم. دادگاه عالی اداری مونستر مجددا شرایط شورای مرکزی مسلمانان آلمان و شورای اسلامی آلمان را به عنوان جوامع مذهبی بررسی می‌کند تا ببیند این دو مرکز بر اساس قانون اساسی صلاحیت آموزش اسلامی را دارند یا خیر.
به گفته بک، این تصمیم می‌تواند تأثیر زیادی بر روی سرنوشت سایر انجمن‌های اسلامی در آلمان داشته باشد. در عین حال، برخی کارشناسان حوزه اسلامی معتقدند که در صورت وجود قوانین ویژه برای مسلمانان مشکلات آنها کمتر می‌شود.
پروفسور پیتر شولتس، رئیس دادگاه منطقه شارلتونبورگ و استاد افتحاری حقوق اسلامی در دانشگاه آزاد برلین در این ارتباط گفت:«مسلمانان برای ایجاد جامعه مذهبی با سخت‌گیری‌های بیشتری مواجه هستند، برای حل این مشکل می‌توان از مقررات حقوقی مخصوص مسلمانان استفاده کرد. قانونگذاران باید به این مسئله توجه بیشتری داشته باشند.»
قانونگذاران اتریشی برای حل مشکلی مشابه، در سال ۲۰۱۵ قانون اسلام را به قوانین خود اضافه کردند. تصویب این قانون در کشور اتریش، بحث‌های زیادی در آلمان ایجاد کرد. یکی از موضوعات مورد بحث که در قانون اسلام اتریش آمده، موضوع ممنوعیت حمایت مالی خارجی از انجمن‌های اسلامی است. این در حالی است که برخی از کارشناسان حقوقی و اسلامی معتقدند این ممنوعیت کمکی به شفافیت مالی جوامع اسلامی نمی‌کند.
گروهی مانند بک، استاد مؤسسه مطالعات دینی دانشگاه بوخوم معتقدند که راه‌های بهتری در این زمینه وجود دارد. از نگاه بک، این مسئله زمانی قابل اجرا است که قوانین برای تمام انجمن‌های مذهبی یکسان باشد:«زمانی که انجمن‌های مذهبی به عنوان جوامع مذهبی به رسمیت شناخته می‌شوند، باید در امور مالی خود شفاف عمل کنند و تنها در این شرایط می‌توان مطمئن بود که این امر انجام شود.»
