به گزارش «شیعه نیوز»، بسیاری از روانشناسان کودک و نوجوان تربیت جنسی را یکی از مهمترین و حساس ترین الزامات آموزشی و تربیتی کودکان می دانند که برای زندگی آنان ضروری است و در صورت بی توجهی و فقدان فراگیری آن آسیب های جسمی و روانی خطرناکی را برای کودکان رقم می زند.
امروزه رسانه ها تقریبا همه زندگی ما را پر کرده اند، پرمخاطب بودن تلویزیون، شبکه های ماهواره ای و اینترنت حال و هوای زندگی را عوض کرده و مواهب و خطرات زندگی را تغییر داده است، کانال های ماهواره و سایت های اینترنتی مملو از صحنه های جنسی است که در کشورهای توسعه یافته با فیلترینگ هوشمند تحت نظر والدین، کودکان را از تماشای آن باز می دارند، جایی که البته آموزش های جنسی در سن مناسب به کودکان ارائه می شود اما مشاهده ناگهانی این صحنه ها توسط کودکان در جوامع کمتر توسعه یافته و بدون آموزش و سپر ایمنی فاجعه آمیز است به خصوص که بیماران جنسی همه جا هستند، در کوچه و خیابان و در خانه و مدرسه.
سیده ثریا علوی نژاد، روانشناس کودک و نوجوان در گفت و گو با خبرنگار حوزه ایرنا درباره زمان شروع تربیت جنسی کودکان می گوید: برای جلوگیری از رشد آسیب های جنسی در جامعه نیاز است خانواده ها از بدو تولد کودک، تربیت جنسی فرزندان را شروع کنند.
او می افزاید: تربیت جنسی کودک هیچ تفاوتی برای جنسیت دختر یا پسر ندارد. خیلی مهم است که تربیت جنسی کارآمد از چه زمانی شروع و مهمتر از آن به وسیله چه کسی و تا چه میزانی انجام شود.
وی اضافه می کند: بهترین افرادی که می توانند تربیت جنسی کودکان را انجام دهند والدین هستند. : پدر و مادرها می توانند اطلاعات جنسی خود را از طریق مشاوران روانشناس بالا ببرند و درباره چگونگی انتقال این مفاهیم را بیاموزند.
این روانشناس کودک می افزاید: آموزش تربیت جنسی برای کودکان لازم و ضروری است . البته گروهی از خانواده ها هستند که با این موضوع مخالفند و معتقد هستند که بچه خودش بزرگ می شود و با این مسائل آشنا می شود اما این تفکری غلط است و قصور در این گونه موارد ممکن است اتفاق جبران ناپذیری را برای آینده بچه ها رقم زند.
وی افزود: تربیت جنسی مانند لباس غواصی می ماند. یک غواص با وجود پوشش مخصوص بهترین شنا را در زمان و مدت مناسب انجام خواهد داد و در نهایت به هدف خود خواهد رسید. تربیت جنسی جزو ضروریاتی است که والدین باید درست آموزش ببینند و درست به فرزندان خود آموزش دهند.
علوی نژاد در پاسخ به این سوال که والدین چگونه و از چه راههایی می توانند فرزند خود را در برابر آسیب های جنسی محافظت کنند؟ می گوید: والدین ابتدا باید با آگاهی کامل اطلاعات درست را به فرزند خود ارائه کنند. از دادن اطلاعات غلط و اشتباه به کودک خودداری کنند. در عین حال قرار نیست که تمام اطلاعات جنسی را به یکباره به فرزند ارائه داد.
وی ادامه داد: والدین توجه داشته باشند ارائه اطلاعات جنسی به فرزند دو ساله با یک فرزند پنج ساله متفاوت است و باید با درنظر گرفتن سن و رشد عقلی بچه با برقراری ارتباط دوستانه پاسخ های لازم را به نحو مطلوب به کودک ارائه کنند. در نتیجه این حرکت باعث خواهد شد تا فرزند برای به دست آوردن جواب سوالهای خود به شخص دیگری
* شوخی جنسی ممنوع
او ادامه می دهد: خانواده ها باید مطلع باشند که از بدو تولد هرگز با کودک خود شوخی جنسی نکنند و برای مثال در مقابل فرزند از زیبایی دختر یا پسر و مقایسه آنها با یکدیگر به ویژه از نظر اندامی جدا پرهیز کنند و به یاد داشته باشند که از فرزند به عنوان کالای جنسی استفاده نکنند. در زمانی که بچه ها با والدین شوخی جنسی می کنند عکس العمل نشان ندهند و از ادامه آن با کودک، خودداری کنند.
وی تاکید می کند: والدین چنانچه با درخواست های منطقی یا غیرمنطقی کودکان خود حتی اگر دو ساله بود، مواجه شدند حتما با صبر و تحمل و دادن پاسخ های درست و آگاهانه، سعی در قانع کردن بچه داشته باشند.
علوی نژاد معتقد است: در زمان حاضر که دسترسی به اطلاعات با وجود اینترنت، گوگل، فضاهای مجازی و تلفن همراه برای پاسخگویی به پرسش ها فراهم است، بهترین منبع برای پاسخگویی به سوالات جنسی کودکان، والدین هستند و از این رو پدر و مادرها باید تلاش کنند با خوشرویی و جدیت زمینه را برای جذب کودک و دادن اطلاعات درست آماده کنند و البته حتما باید خودشان از کارشناسان، منابع معتبر و قابل اعتماد و نه شبکه های مجازی آموزش ببینند.
* اصول پاسخ دادن به پرسش های جنسی
علوی نژاد می گوید: در وهله نخست والدین اجازه دهند که سوال کودک در زمینه مسائل جنسی کامل مطرح شود و در مرحله بعد با تحمل و تفکر و به دور از پرخاشگری و عصبانیت نسبت به سوال مطرح شده پاسخ مناسب را دهند.
این روانشناس بالینی کودک می افزاید: والدین باید خوشحال باشند که فرزندشان برای رفع کنجکاوی و گرفتن جواب درباره مسائل جنسی یا هرگونه پرسشی به آنان مراجعه می کنند و این رویه قابل اعتماد بودن آنان را اثبات می کند.
خانواده ها توجه داشته باشند جلوی سوال را در ذهن کودک و حتی افراد بزرگسال نمی توان گرفت ولی با دادن پاسخ مطلوب و شفاف می توان از به وجود آمدن زمینه آسیب های جنسی جلوگیری کرد.
* اصول پاسخگویی به سوال کودک
علوی نژاد می گوید: مرحله بعدی اصول پاسخگویی به سوالات جنسی کودکان است. در این مرحله والدین باید وقتی با سوال کودک مواجه می شوند با اهمیت دادن به سوال جنسی آن، بدون هرگونه ابراز احساسات یا هیجان مثبت و منفی اعم از شماتت و توبیخ یا تشویق و دست زدن، کوتاهترین و بهترین پاسخ را به فرزند دهند.
او می افزاید: پدر و مادر در این گونه مواقع نباید دنبال مقصر یا احتمالا خطایی از سوی کسی باشند چرا که کودک با مواجه شدند با رفتار والدین، از مطرح کردن سوال خود پشیمان می شود و این روش موجب می شود که کودک برای دریافت پاسخ سوال خود به منابع دیگر مراجعه کند.
این روانشناس بالینی کودک و نوجوان اضافه می کند: یک روش دیگر پاسخگویی به سوالات جنسی کودکان این است که سوال کودک را با سوال جواب دهیم، بدین صورت که وقتی بچه ای نسبت به تولد خود از پدر و مادر سوال کرد، والدین در جواب آن سوال کنند که خود او فکر می کند از کجا به دنیا آمده؟ و نظر کودک را جویا شوند.
وی ادامه می دهد: باید بدانیم که بچه ها با توجه به سن و رشد عقلی که دارند بسیار ساده فکر می کنند و پیچیدگی ذهنی بزرگترها را ندارند. از این رو وقتی بدانند که سوال آنان برای پدر و مادر اهمیت دارد، به نوعی احساس خوشنودی و امنیت می کنند.
علوی نژاد روش اصولی دیگر برای پاسخگویی به سوالات جنسی کودکان را بیان واقعیت با توجه به سن کودک عنوان و برای نمونه اظهار می کند: زمانی که بچه ای از والدین نسبت به چگونه به وجودآمدن خود سوال می کند، والدین باید با درنظر گرفتن سن کودک بطوری که ذهن آن دچار توهم نشود، پاسخ کودک خود را دهند.
* ماهواره زمینه ساز آسیب های جنسی و بلوغ زودرس
این روانشناس کودک می گوید: دیدن صحنه های ناخوشایند بر ذهن بچه ها بسیار تاثیرگذار خواهد بود و به میزان تجاوز جنسی، آزار دهنده فکر و ذهن بچه ها است و البته در عین حال زمینه ساز سوالات جنسی است که در صورت عدم پاسخگویی مناسب به آنها می تواند آسیب های جنسی و روانی به کودک وارد کند.
وی می افزاید: والدین حتما به زمان و موقعیت سوال جنسی کودک توجه داشته باشند و برای نمونه وقتی فرزندشان با دیدن صحنه هایی در شبکه های ماهواره ای و مجازی یا توسط اقوام هم سن و سال در میهمانی ها مواجه می شود بدانند که در ذهن او سوالاتی ه بوجود می آید و پدر و مادر نسبت به پاسخگویی به سوالات و تغییر ذهنیت بچه وظیفه خطیری دارند.
این روانشناس کودک می گوید: والدین از دادن جواب منفی یا از سربازکردن کودک، حتما خودداری کنند. بهترین حالت در این گونه مواقع وقت گرفتن از کودک برای ارائه پاسخ مناسب است. در این صورت کودک احساس آرامش و اطمینان خواهد کرد.
وی افزود: شبکه های ماهواره ای و مشاهده تصاویر و برنامه های تلویزیونی نامناسب از جمله عوامل محرک محیطی برای کودکان و عامل بلوغ زوردرس کودکان به شمار می رود.
علوی نژاد، می گوید: این عوامل باعث شده که در مواردی با بیان اینکه سن بلوغ از 15 - 16 سال به 11 - 12 سالگی کاهش یابد. در اینکه سن بلوغ دچار تغییر و تحول شده شکی نیست ولی وقتی سخن از بلوغ زودرس می شود یعنی نشانه های بلوغ جسمی و فیزیکی به پایین تر از سن 11 - 12 سال کاهش یافته است اما معلوم نیست در قسمت شناختی، روانی، عاطفی و اجتماعی بچه ها نیز بلوغ رخ داده باشد و این پدیده خطرناکی است.
* اُفت سن بلوغ
وی دلیل نخست افت سن بلوغ را در بچه ها موارد متعددی از جمله مصرف بی رویه چربی ها، پروتئین ها، گوشت و مواد قندی و فست فودها عنوان می کند و می افزاید: دلیل دوم اینکه آگاهی بچه ها نابهنگام بالا رفته و سوم دلیل اینکه با وجود اینترنت و فضاهای مجازی دسترسی راحت به منابع اطلاعات باعث کاهش سن بلوغ در بچه ها شده است.
علوی نژاد ادامه می دهد: افرادی در تونلی تنگ و تاریک محصور و بعد از چند ساعت با تشنگی و گرسنگی رو به رو می شوند. این افراد برای رفع تشنگی بدون توجه به اینکه آبی که در آن جاری است آلوده یا سالم است از آن آب می نوشند و نسبت به عواقب و خطرات احتمالی آن هیچ فکر نمی کنند. این مثال درست برای جوان یا نوجوانی است که پا در سن بلوغ یا تونل بلوغ، می گذارد، و با یکسری اعمال و رفتار مواجه می شود که به عواقب و خطرات و سود و زیان آن نمی اندیشد و در عین حال این حرکت را به خاطر اینکه همسالان او انجام می دهند، با همسالان خود همزادپنداری می کند.
وی می گوید: بچه هایی که پا در سن بلوغ می گذارند بیشتر به دنبال الگوبرداری هستند. چنانچه پدر و مادر زمینه و رابطه ای برای الگوگیری فرزند خود ایجاد نکرده باشند متاسفانه بچه این خانواده به سمت سلبریتی ها پیش می رود. افراد مشهوری که در زمینه های مختلف در جامعه حضور دارند و جوانان از آنها الگوبرداری می کنند.
این روانشناس کودک می افزاید: والدین باید خیلی مرافب باشند و رابطه مناسبی میان خود و کودک یا نوجوان ایجاد کنند تا فرزند را که وارد تونل بلوغ شده و هیچ شناختی از اتفاقات دوران آن ندارد کمک کنند. دست او را بگیرند و فرزندان را در صورت مراجعه به مسیر درست و صحیح راهنمایی کنند.
وی اضافه می کند: سن بلوغ دچار تغییر و تحول شده ولی وقتی سخن از بلوغ زودرس می شود یعنی نشانه های بلوغ در قسمت شناختی، روانی، عاطفی و اجتماعی بچه ها رخ نداده و فقط بلوغ جسمی و فیزیکی به پایین تر از سن 11 - 12 سال آمده است.
علوی نژاد اضافه می کند: وقوع این اتفاق موجب شده روند رشد عقلی و جسمی کودکان مسیر طبیعی خود را طی نکند. برای جلوگیری از این امر باید محرک های نامناسب محیطی حذف شود، اتاق خواب بچه ها در سنین پایین از والدین جدا شود، دسترسی به اینترنت، موبایل و تبلت محدود و با کنترل والدین باشد، پوشش اعضای خانواده در منزل مناسب و حتی الامکان فرزندان را از مشاهده برنامه های تلویزیونی نامناسب با سن آنان منصرف کنند.
وی تاکید می کند: روانشناسی یک علم رفتاری و بین فرهنگی است و خانواده ها برای دریافت اطلاعات و دسترسی به اختلالات رفتاری در زندگی شخصی نیاز است که به مشاوران روانشناس در محل زندگی مراجعه کنند و از این رو خوشبختانه مراجعه والدین به کلینیک های مشاوره رشد قابل توجه داشته و پدر و مادرها باید توجه کنند اینترنت و شبکه های ماهواره ای در حدی نیست که پاسخگوی مسائل روانشناختی آنان باشد.
شیوه زندگی و دریافت اطلاعات کودکان عوض شده است، کودکان از سنین کودکی در معرض انواع تصاویر و پیام های ارتباطی هستند که مناسب سن آنها نیست، آموزش سواد رسانه ای که باید از سن کودکی شروع شود، در کشور مغفول مانده است. این آموزش ها حتی برای والدین نیز وجود ندارد والدین در پاسخ به سوالات جنسی کودکان تقریبا هیچ نمی دانند.
در عین حال مشکلات اقتصادی، بیکاری و فضای مجازی افرادی را که دچار اختلالات و بیماری های جنسی هستند، افزایش داده است، افرادی که می توانند خیلی نزدیک باشند و در خانه، مدرسه، خیابان و هر جایی مزاحم کودکان شوند، بهترین راه برای مقابله با این تهدیدات آموزش مناسب به کودکان از سنین کودکی و مراقبت بیشتر از سوی والدین است.
کودکان باید چند اصل را بدانند، اول اینکه به هر کسی اعتماد نکنند، در جاهای خلوت بدون حضور والدین نروند، تفاوت لمس بی خطر و لمس خطرناک را بدانند، نقاط ممنوعه بدن خود را که هیچ کس حق ندارد به آن دست بزند، بشناسند، اگر کسی خواست با وعده آنها را فریب بدهد، محکم «نه» بگویند و سریع فضا را ترک کنند. اگر کسی قصد آزار آنها را داشت داد، فریاد بزنند. والدین باید با فرزندان خود صمیمی و محرم اسرار آنها باشند تا کودکان رازهایشان را به والدین بگویند و از سرزنش کردن نترسند.
والدین باید از آرایش نامناسب و پوشاندن لباس های تحریک آمیز به کودکان در جای نامناسب خودداری کنند. آنان باید به کودکانشان بیاموزند که اگر در هر جایی حتی در خانه و در بین نزدیکان کسی رفتار مشکوکی داشت به پدر و مادرشان بگویند.
