احادیث و مقالات خارجی که دعا کردن را روشی برای دوری از افسردگی می داند

به گزارش «شیعه نیوز»، برای پیشگیری و درمان افسردگی، بزرگان دین، نگرش صحیح افراد از خود، هستی، خدا، زندگی و سنّت های حاکم بر آن تأکید کرده و آموزش های لازم را داده اند.

در احادیث گوناگون بر این نکته یادآور شده است که شناخت واقع بینانه، منطقی و درست، افسردگی را می زداید. امام علی(علیه السلام) می فرماید: «نِعْمَ طارِدُ الْهُمُومِ اْلیَقِینُ؛ یقین از بین برنده (درمان) خوبی برای غم هاست.»(۱) از آنجا که دعا ونیایش نیز برخاسته از باورهای ویژه ای است، می تواند به پیشگیری و درمان افسردگی کمک کند. دانستن معنا و هدف زندگی، احساس تعلق داشتن به منبع والا و امیدواری به یاری خداوند در شرایط سخت زندگی، همگی از جمله باورهایی هستند که افراد مذهبی با بهره مندی از آنها می توانند از دچار شدن به افسردگی پیشگیری کنند. در روایات، افسردگی را به «غم» تعبیر کرده و البته یادآور شده اند که از دعا برای درمان آن استفاده کنید. امام صادق(ع) فرمود:

ما یَمْنَعُ اَحَدَکُمْ اِذا دَخَلَ عَلَیْهِ غَمٌ مِنْ غَُمُومِ الدُّنْیا اَنْ یَتَوَضَّأ ثُمَّ یَدْخُلَ مَسْجِدَهُ فَیَرْکَعُ رَکْعَتَیْنِ فَیَدْعُوَالله.(۲)

چه چیز مانع می شود که یکی از شما هرگاه بر اثر مشکلی از مشکلات دنیا دچار غم و اندوه شد، وضو بگیرد سپس داخل مسجد شود و دو رکعت نماز بگزارد و بعد از نماز دعا کند.

در روایات دیگری نیز شبیه به این مضمون وارد شده است.(۳)

آدلر (۱۹۸۷) در پژوهشی تأثیر مذهبی بودن و ارتباط معنوی با خدا را بر افسردگی، مورد مطالعه قرار داد. نتایج تحقیق او نشان می دهد که افسردگی در مردان و زنانی که به کلیسا می روند و به نیایش می پردازند، سریع تر از دیگران بهبود می یابد.(۴)

کونیک و همکاران (۱۹۹۵) رابطه مذهبی بودن را با نشانه های شناختیافسردگی بررسی کردند. بنابر نتایج این تحقیق، نشانه های شناختی افسردگی، مانند احساس خستگی، بی علاقگی، کناره گیری اجتماعی و احساس شکست و ناامیدی، در افرادی که اهل دعا و نیایشند، کمتر است.(۵)

 کتاب دعا و سلامت روان در ادامه می نویسد تحقیقات تجربی انجام شده در ایران نیز حاکی از آن است که میان باورهای مذهبی و رفتارهایی همچون نماز، دعا، زیارت و توکل با افسردگی رابطه منفی وجود دارد. این یافته ها نشان داد که کاهش علاقه به زندگی، انزواطلبی، احساس غم، خودکم بینی، بی قراری، احساس شکست و ناامیدی، در افراد افسرده غیرمذهبی، بیشتر از افراد افسرده مذهبی است. سطوح مذهبی بودن (مذهبی بودن درون سو و برون سو) نیز در میزان دچار شدن به افسردگی نقش دارد.(۶)

نتایج این تحقیقات که بیانگر ارتباط مثبت میان باورهای مذهبی و دعا با کاهش افسردگی است، می تواند رهنمودی برای برنامه سازان صداوسیما باشد تا در برنامه های تلویزیونی و فیلم ها و سریال ها، درباره اهمیت باورهای مذهبی به ویژه دعا در سلامت روان بیشتر تأکید کنند. همچنین از نتایج تحقیقات انجام شده، می توان به عنوان سندی علمی برای ارائه مشاوره مذهبی برای افراد مبتلا به افسردگی استفاده کرد.

۱)علاءالدین هندی، کنز العمال، بیروت، مؤسسه الرساله، ۱۴۰۹ ه_ . ق، ج ۱۶، ص ۱۸۱.
ص: ۲۸
۲ )میرزاحسین نوری، مستدرک الوسائل، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۰۸ ه_ . ق، ج ۶، ص ۳۱۹.
۳ )فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، ج ۱، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۳۹، ص ۲۱۷.
۴ )Beit. H and Argyle, M. The psgchology of religion: behavior, belief and experience, London, Routledge, 1987,P:

۵) koening, H. Religious coping and cognitive symptoms of depression in elderly medical patients. Journal of psychosomatics. Vol: 36 P:369-375.
۶) نک: بهداشت روان در اسلام، صص ۲۳، ۲۶، ۴۷ و ۶۲.