به گزارش«شیعه نیوز»، دور جدید از مذاکرات صلح سوریه زیر نظر سازمان ملل در شهر ژنو سوییس ازامروز ۲۸ نوامبر (سه شنبه) آغاز می شود. در ۱۰ روز اخیر تلاش های دیپلماتیک گسترده ای برای آماده سازی زمینه برای داشتن گفت وگویی نتیجه بخش صورت گرفت.
نشست وزیران امورخارجه و سپس روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه در کنار مذاکرات گروه های معارض در ریاض بخشی این تحرکات سیاسی اخیر بودند. ضمن اینکه دیدار و گفت وگوهای تلفنی متعددی میان رهبران کشورهای صاحب نفوذ در قضیه سوریه، شرایط مناسبی را برای دستیابی به یک نتیجه مثبت و قابل لمس در مسیر ایجاد صلح در این کشور ایجاد کرد.
**اجلاس ریاض در راستای برنامه نشست سوچی
یکی از مهمترین مشکلات در گفت وگوهای پیشین صلح سوریه، وجود چند صدایی در میان مخالفان بشار اسد بود. این گروه ها خواسته هایی داشتند که موجب تفرقه و حتی دشمنی میان خود آن ها شده بود. به همین دلیل اولویت اصلی درطرف مخالفان، هماهنگی و یک صدایی بود که این امر در نشست ریاض حاصل شد.
تارنمای «عرب نیوز» و بسیاری از رسانه های جهان روز گذشته عنوان داشتند که گروه های سوری مخالف بشار اسد در ریاض توانستند به توافق دست پیدا کنند. آن ها هیات مشترکی را برای شرکت در گفت وگوهای ژنو معرفی کردند. بر این اساس «نصر الحریری» به عنوان مذاکره کننده جدید و رهبر گروه اعزامی به ژنو تعیین شد.
این تصمیم در خلال نشست چند روزه معارضان در ریاض گرفته شد. الحریری جانشین «ریاض حجاب» شد که اندکی پیش از آغاز گفت وگوها در ریاض کناره گیری کرده بود. به نوشته عرب نیوز وی مسئول گروه اعزامی ۳۶ نفره معارضان به گفت وگوهای صلح خواهد بود.
الحریری پیشتر از مقام های محلی سوریه به شمار می رفت اما بعدها به مخالفان پیوست. وی در مذاکرات آستانه که با همکاری ایران، روسیه و ترکیه برگزار می شد نیز حضور پررنگی داشت.
به نوشته این گزارش معارضان سوری تحت فشار عربستان سعودی و دیگر قدرت ها قرار داشتند تا منسجم تر عمل کنند و از خواسته های متفاوت خود بکاهند. به ویژه این که از آن ها خواسته شد تا پس از پیشرفت های اخیر دولت بشار اسد، از پیش شرط خود مبنی بر لزوم کناره گیری وی از ریاست جمهوری سوریه چشم پوشی کنند. علاوه بر این نقش برجسته روسیه در تلاش های صلح و بی تمایلی ایالات متحده و کشورهای حوزه خلیج فارس برای ادامه حمایت از مخالفان، باعث شد تا دولت بشار اسد دست برتر را در مذاکرات صلح به دست آورد.
با توجه به این تحولات الحریری امیدوار است دولت سوریه رویکرد مثبتی را نسبت به مخالفان داشته باشد و سرانجام از طریق فرایندهای سیاسی جنگ داخلی پایان پذیرد. به نوشته فرانس ۲۴ حریری می گوید وارد مذاکرات ژنو می شود تا در زمینه همه موضوعاتی که روی میز قرار دارند به صورت مستقیم گفت وگو کند.
گزارش عرب نیوز اذعان دارد پیش از این، مذاکرات صلح ژنو به شدت اهمیت خود را از دست داده بود زیرا تلاش های صلح از سوی تهران، مسکو و آنکارا موثرتر و مفیدتر ظاهر شد. این کشورها توانستند از طریق گفت وگو ابتدا بر سر ایجاد مناطق بدون درگیری توافق کنند و آتش بس نسبی را در سوریه برقرار سازند.
با این همه آینده بشار اسد در سوریه یکی از مهمترین موضوع ها در همه مذاکره های پیشین میان دولت سوریه و مخالفان بود. این بار نیز گفت وگو برای حل این موضوع و توافق بر سر یک راه حل جامع صورت خواهد گرفت اما خروج بشار اسد از قدرت دیگر به عنوان یک پیش شرط مطرح نیست.
**منافع متعارض خارجی در سوریه
به اعتقاد تحلیلگران هفت دور مذاکره پیشین که زیر نظر سازمان ملل صورت گرفت دستاورد اندکی به همراه داشت. همین امر موجب شد موضوع تحولات در سوریه زیر سایه فرایندهای دیپلماتیک مستقلی خارج از رویه های سازمان ملل و زیر نظر روسیه، ایران و ترکیه دنبال شود. تاکنون سیاست های این سه کشور به ویژه طرح صلح مورد نظر مسکو قابلیت خود برای تثبیت صلح در سوریه را نشان داده است.
رئیس جمهوری روسیه پیش از این در نشست سوچی اعلام کرده بود که کنگره ملی سوریه متشکل از دولت و معارضان تشکیل می شود تا چارچوب آینده سیاسی کشور سوریه، قانون اساسی جدید و برگزاری انتخابات با نظارت سازمان ملل را مشخص کند. وی همچنین تاکید کرد هرگونه حل و فصل مسالمت آمیز موضوع باید در فرایند مذاکرات صلح در ژنو نهایی شود.
شبکه خبری «بلومبرگ» در مورد طرح روسیه برای صلح در سوریه نوشت که متحد شدن گروه های مخالف دولت بشار اسد برای حضور در گفت وگوهای صلح ژنو، نشانه دیگری از موفقیت طرح صلح روسیه برای این کشور است.
نشریه نیوزویک هم در تحلیل این روند اعتقاد دارد ترکیه به عنوان متحد ایالات متحده وارد فرایند همکاری با ایران و روسیه شد تا امکان مذاکرات صلح با دولت اسد را بیشتر کند. حتی «رجب طیب اردوغان» چند روز پیش اعلام کرد که امیدوار است به جای مذاکره با گروه های کرد سوری، با بشار اسد در آینده دیدار و گفت داشته باشد.
این نشریه می نویسد درحالی که به صورت سنتی آنکارا یک متحد آمریکا به شمار می رفت اما در موضوع سوریه وارد اردوگاه روسیه شد. هدف ترکیه این بود تا از قدرت گرفتن گروه های کرد که تهدیدی برای ترکیه به شمار می روند جلوگیری کند.
این گزارش در تحلیل خط مشی های دیگر کشورها در موضوع سوریه نیز نوشت: با افزایش کنترل اسد در سوریه و تحکیم قدرت دولت مرکزی، مسکو تلاش می کند تا منافع متعارض بازیگران داخلی و بین المللی در این کشور را مدیریت کند و پس از داعش نقشه راهی را برای صلح در سوریه طراحی نماید. دولت ترکیه و کردها در این چارچوب افزایش نفوذ خود در شمال سوریه را دنبال می کند.
**اعتراف به شکست مخالفان
نتیجه اقدامات در دو عرصه میدانی و دیپلماسی باعث شد که اکنون دولت مرکزی سوریه در مقابل مخالفان خود در بهترین موقعیت در طول چند سال اخیر قرار دارد. همین موضوع امیدواری ها برای برداشته شدن گام هایی اساسی در مسیر پایان جنگ داخلی و ایجاد صلح بیشتر کرده است.
شبکه خبری فرانس ۲۴ آورده است: «استفان دی میستورا» مذاکره کننده سازمان ملل نسبت به این مرحله از گفت وگوها ابراز خوش بینی کرد و گفت که هشتمین دور از مذاکره ها در ژنو نخستین دور از «مذاکرات واقعی» در زمینه صلح در سوریه هستند.
دی میستورا که به طور عمده یک دیپلمات محتاط شناخته می شود به کمیته عالی رتبه گفت وگوها اعلام کرده است تقاضای آن ها در مورد خروج اسد از قدرت دیگر چندان قابل اعتنا و اجرایی نیست.
به نوشته این شبکه فرانسوی، دی میستورا به کمیته عالی رتبه معارضان توصیه کرد «آن ها باید واقع بین باشند و درک کنند که در جنگ پیروز نشده اند». این سخنان موجب خشم و ناراحتی گروه های مخالف در سوریه شد.
این گزارش به صورت تلویحی با تایید برتری دولت در گفت وگوهای صلح عنوان داشت این گفته نماینده سازمان ملل بر اساس واقعیت های میدانی بیان شده است. دولت اسد با استفاده از حمایت های خارجی کنترل بیشتر بخش های کشور خود را به دست گرفت. بخش کمتری از خاک سوریه اکنون در اختیار گروه های کرد، وخالفان و جهادی ها قرار دارد.
به اعتقاد تحلیلگران مسائل بین المللی همین موضوع دستیابی به نقشه راهی کم چالش تر در ژنو را ممکن ساخته است.
