امار تکان دهنده از تجاوز به عنف !

«چه اشكالي داشت، در حالي كه عالي‌ترين مقام انتظامي كشور، تجاوز به عنف را براي امنيت جامعه بسيار خطرناك توصيف مي‌كند و از بدترين نوع جرايم در كشور مي‌داند و خواستار برخورد قاطع قضايي مي‌شود و اگر معاونت مبارزه با جرايم جنايي پليس آگاهي از تشكيل 280 پرونده تجاوز جنسي در 4 ماه اول سال 88 خبر مي‌دهد، در هر جايگاهي از مسؤوليت‌هاي مربوطه كه قرار داريم ـ اعم از پليسي، قضايي، رسانه‌اي و...» از خود بپرسيم: براي تقويت جنبه‌هاي پيشگيرانه جرايم و قبل از مختومه شدن پرونده‌هاي تجاوزات، چه اقدامات آگاهي‌بخش بهتر و وسيعتري براي مردم انجام داده‌ايم تا بدين ترتيب عدد اقدامات مجرمانه دو افغان ضايعات جمع‌كن! آن هم به بهانه خريد خوراكي خوشمزه! به «14 كودك»، يا ديگري به «13 نوجوان»، و آن ديگري به «30 زن» و كسان ديگر هرگز به واژه «تعدادي» نرسد و از عدد «يك» هم تجاوز نكند.»

در ميان عوامل تهديد كننده امنيت افراد، تعرض و تجاوز جنسي را مي‌توان يكي از دردآورترين و تلخ‌ترين نوع تهديدات برشمرد كه به واسطه آن عده‌اي كه شرح ويژگي‌هاي آنها خواهد گذشت، فرصت را براي انجام چنين جرم سنگيني، گاه به سادگي فراهم ديده‌اند. افرادي كه بنا بر برخي بررسي‌ها بيش از 95 درصدشان از سلامت رواني كامل برخوردارند و چنين جرمي از نظر خود آنها چندان غيرقابل بخشش و مستحق سخت‌ترين مجازات است كه به قول يكي از متهمان به تجاوز « اگر كسي با برادرم چنين كاري كرده بود، او را مي‌كشتم» پس بايد ديد چه عواملي سبب مي‌شود افرادي كه تاب تعدي غير به خود يا يكي از نزديكانشان را ندارند، چنين گستاخانه و بي‌باك، حيثيت و هستي افراد بي‌دفاع را هدف قرار داده و قربانيان را در اندوهي به درازاي عمرشان فرو مي‌برند.

آنچه اين نوشتار قصد يادآوري و هشدار آن را دارد، اين است كه متاسفانه با وجود بازتاب اخبار مربوط به تعرض متجاوزان به حريم امن افراد در صفحات حوادث مطبوعات و رسانه‌ها، كمتر اطلاعي از اقدامات انجام شده در باب برخورد قاطع با متعرضان و اشد مجازات براي متجاوزان و در كنار آن، هشدارهاي پيشگيرانه به گوش مي‌رسد و نتيجه آن مي‌شود كه امروز جامعه از آنچه بر سر متجاوزين به جان و ناموس مردم مي‌رود، اگر نگوييم بي‌خبر است، چندان هم با خبر نيست و در سوي ديگر ماجرا، افراد فرصت‌طلب ديگري، ترس از عقوبت عمل زشت تجاوز را فراموش مي‌كنند و فضا را براي تكرار جرم خود فراهم مي‌بينند.

شايد اگر دستگاه‌هاي اطلاع‌رساني ما به ويژه رسانه ملي با تاثيرگذاري پردامنه‌اش، درحالي كه متجاوزان براي اجراي نقشه‌هاي خود تعطيلات نمي‌شناسند، در موضوعات اجتماعي از اين دست به تعطيلات طولاني مدت نمي‌رفتند، اكنون سطح هشياري جامعه چندان بود كه بسياري از تعرضات به سادگي نمونه‌هايي كه نشان خواهم داد، رخ نمي‌داد.

نگاهي به جدول تهيه شده حدود 27 نمونه اعمال متجاوزين به نواميس مردم و كودكان بي‌دفاع در كنار شرح چگونگي وقوع آنها به بهانه‌هاي كاملا پيش پا افتاده و بعضا خنده‌دار! گوياي غفلت عميق در باب آگاهي‌بخشي به جامعه و اطلاع‌رساني مؤثر درباره روش‌هاي پيشگيري از افتادن در دام متجاوزان و نيز مجازات عاملان چنين تجاوزاتي است.

ساير اقدامات متجاوز	تعداد تجاوزات اتهامي	محل تجاوز	ترفند تجاوز	قربانيان تجاوز	متهمان به تجاوز
رها كردن قربانيان در خيابان و تهديد به بلا آوردن در صورت شكايت	14 كودك	جاي خلوت در بيابان در منطقه ورامين ـ  نقطه خلوت در حمام عمومي	خريد خوراكي خوشمزه به ازاي جمع‌آْوري لاستيك از بيابان	كودكان حدودا10 تا 12 سال	2 افغان ضايعات جمع‌كن
اطلاعي در دست نيست	9 كودك	باغ حوالي	پيدا كردن سنجاب	كودكان 9 تا 12 سال	مرد جوان از اقوام همسايه قرباني
فيلمبرداري از صحنه آزار و تهديد به انتشار آن	اطلاعي در دست نيست	منزل شخصي متجاوز	بازكردن باب دوستي و اغفال	دختر جوان	3 سارق مسافرنما
سرقت اموال پس از تجاوز	اطلاعي در دست نيست	اطلاعي در دست نيست	مسافركش نمايي	تعدادي از زنان	3 عضو يك باند
اطلاعي در دست نيست	اطلاعي در دست نيست	كوه‌هاي مجاور امامزاده در يك روستا	زور و تهديد	زن متاهل	اراذل و اوباش
ضرب و شتم قرباني قبل از تجاوز	تجاوز دسته‌جمعي	ساختمان نيمه‌كاره در همان محدوده	ربودن وي از مقابل يك پارك با تهديد چاقو	زن جوان	3 جوان
14 فقره سابقه كيفري حمل سلاح و زندان	اطلاعي در دست نيست	خانه‌اي در پونك	ربودن ازايستگاه به بهانه آدرس پرسيدن	دختر 28 ساله	2 مرد
فيلمبرداري و تكرار تعرضات با تهديد انتشار فيلمها	79 زن	مطب	استفاده از داروي بيهوشي به جاي داروي بي‌حسي	زنان	دندانپزشك
اطلاعي در دست نيست	اطلاعي در دست نيست	كارگاه	نشان دادن محوطه كارگاه در ساعت خلوت	زن جوياي كار	متصدي كارگاه خياطي
تهيه فيلم و تهديد به انتشار در صورت باج ندادن	اطلاعي در دست نيست	خانه متجاوز	خواستگاري	دختر جوان	يك جوان
تهيه فيلم و تهديد به انتشار در صورت تن ندادن به تكرار خواسته متجاوز	اطلاعي در دست نيست	خانه ويلايي در خارج شهر	دوستي در خيابان و خواستگاري دروغين	دختر دانشجو در بيرجند	مرد متاهل
آدم‌ربايي، كيف‌قاپي، سرقت مسلحانه خودرو، تهديد قربانيان با چاقو	تعداد دقيق قربانيان ذكر نشده است	مكان خلوت در خروجي شهر اهواز- گاراژ روستا	سوار كردن دختران در انتظار تاكسي با ماشين شيشه دودي	دختران 18 و 19 سال	3 جوان اهوازي عضو باند مجرمانه
تهديد قربانيان با تيزبر ، اسلحه، انجام سرقت، نگهداري سلاح،‌ ضرب وجرح طعمه‌ها و مصرف مواد مخدر	تعدادي ديگر	داخل خودرو	مسافركشي با ماشين شيشه دودي	دختران جوان	3 جوان عضو باند
تعرضات متعدد  و يك تعرض ديگر در زمان آزادي از زندان	تعدادي	لويزان	مسافركشي دربستي و تغيير مسير به بهانه شلوغي راه	دختران در انتظار تاكسي	جوان 28 ساله راننده پيكان
فيلمبرداري از صحنه تعرض	تعرض به تعدادي ديگر	محل كار	خواستگاري واغفال اينترنتي	دختر متقاضي كار در اينترنت	جوان
اطلاعي در دست نيست	اطلاعي در دست نيست	منزل قرباني	ورود به عنف به منزل قرباني	زن خانه‌دار تنها	3 تن از اراذل و اوباش
فيلمبرداري و تهديد به پخش فيلم در صورت اطلاع	تجاوزات ديگر كه در 2 سي‌دي كشف شده توسط پليس فاش شد	خانه	سوار كردن قرباني در خودرو با استفاده از زور	دختر جوان	5 جوان
فيلمبرداري از آزار و تهديد قرباني با شكايت	اطلاعي در دست نيست	ذكر نشده است	ربودن	كودك	مرد جوان
قصد انتقال كودكان از راه‌آهن تهران به اصفهان قبل از دستگيري	اطلاعي در دست نيست	اطلاعي در دست نيست	عضوگيري در گروه ورزشي غيرمجاز	كودكان 5- 15	سركرده يك باند
سرقت و تجاوز با بستن دست و پاي مادر و برادر قرباني در منزل	اطلاعي در دست نيست	اتاقي در منزل قرباني	ورود به يك منزل براي سرقت	دختر 12 ساله	2 افغان جوان
رها كردن قرباني در همان وضعيت	اطلاعي در دست نيست	مكان خلوت	مسافركش‌نمايي و  تغيير مسير	دختر 19 ساله در انتظار تاكسي	يك جوان با همدستي جوان ديگر
رها كردن قرباني در بيابان،ضرب و شتم همسر قرباني كه بعدا روي تخت درمانگاه به هوش آمده است	اطلاعي در دست نيست	يك دستگاه خودرو پرايد در بيابان‌هاي اطراف كرج	سد كردن راه او و همسرش با قمه و شمشير در كرج	زن جوان	3 جوان شرور
اتهام شرب خمر،‌ آدم‌ربايي،‌تهديد با چاقو، مصرف موادمخدر	13 نوجوان	مكان خلوت در جنوب غرب تهران	فروختن رم موبايل به قيمت پايين	نواجوان 15 ساله	دو جوان 29 و 24 ساله
ترساندن قربانيان براي شكايت نكردن	30 زن طبق اعتراف متجاوز	خودرو فرد متجاوز	شوك الكتريكي	زنان مسافر	مرد جوان
از جمله متهمان تحت تعقيب بوده‌اند، تهديد قربانيان به انجام بلايي بدتر	يك زن، يك دختر دانشجو و تعدادي از زنان ديگر	مكان خلوت در داخل شهر	خراب كردن دستگيره درهاي خودرو و انحراف از مسير	مسافركش‌نمايي	2 مرد
رها كردن قرباني با بدن برهنه در كنار اتوبان ، سرقت اقلام ارزشمند قربانيان	11 فقره آزار و اذيت در مدت 4 ماه	باغ متروكه حوالي جاده قديم كرج	توقف خودرو به بهانه خرابي و سپس تهديد قربانيان توسط سرنشين سوم	زنان	2 سرنشين خودرو
اطلاعي در دست نيست	اطلاعي در دست نيست	پاركينگ	مسافركش‌نما	زن جوان	جوان 25 ساله و دوستش

اندكي دقت در نمونه‌هاي فوق چندين نكته هشدار دهنده را آشكار مي‌كند:

1- متجاوزان به عنف هرچند اغلب، افرادي با ظاهر شرور، مجرم و تا حدودي قابل تشخيص هستند، اما برخي نيز بر چهره خود نقابي از شخصيت تحصيل‌كرده، داراي موقعيت اقتصادي و اجتماعي مناسب، متقاضي ازدواج و هر آنچه ظاهرپسند است، زده‌اند كه نشان مي‌دهد آنها كه با پيروي از نيات شيطاني خود، قصد تجاوز به حريم افراد را داشته باشند، هميشه داراي چهره‌هاي مخوف نيستند و آنچه بايد بدان توجه داشت، رعايت شروط عقل و احتياط در تمامي روابط و بررسي صحت ادعاهاي افراد و نيز جدي گرفتن نكات هشداردهنده‌اي است كه هم از سوي پليس اعلام و هم در متن حوادث بازتاب يافته در رسانه‌ها پنهان شده است.

2- نگاهي به اين فريبكاري‌هاي متجاوزان در نمونه‌هاي فوق نيز همچون جمع‌آوري لاستيك از بيابان، ‌پيدا كردن سنجاب،‌ باز كردن باب دوستي و اغفال ـ كه عدد بالايي را در تجاوزات شامل مي‌شود ـ شيوه خاص آدرس پرسيدن، نشان دادن محيط كار در ساعت خلوت و تعطيلي كارگاه، وعده خواستگاري، اغفال اينترنتي، عضوگيري در گروه‌هاي غيرمجاز ورزشي، فروختن رم موبايل،‌ ادعاي خرابي خودرو، قفل كردن درب خودرو، استفاده از شيشه‌هاي دودي ماشين، هيچ يك شيوه پيچيده‌اي براي اجراي نقشه شوم عاملان تجاوز نبوده و اگر اندكي سطح هشياري جامعه نسبت به اين ترفندها افزايش يابد، تعرضاتي از اين دست به سادگي امكان وقوع نمي‌يابند.

3- اما در كمال تاسف بايد گفت كه همين ترفندهاي ساده و پيش پا افتاده، توانسته است 178 قرباني از جمله 39 كودك بي‌دفاع در همين 27 نمونه ذكر شده بر جاي بگذارد و اين در حالي است كه عدد واقعي اين قربانيان به علت آن كه در بسياري از پرونده‌هاي مورد بررسي در اين نمونه‌ها با عباراتي مثل «چندين فقره»، «تعدادي»، «دختران جوان»، «زنان تنها»، «كودكان» و امثال آن مورد اشاره قرار گرفته، پنهان مانده است كه براي هر يك از آنها دست كم يك نمونه تجاوز محاسبه شده است.

4- وقتي صحبت از علل وقوع يا تكرار وقوع تجاوز مي‌شود، به ميان آوردن بحثي همچون همراهي كردن و تاثيرگذاري ناآگاهانه قربانيان در وقوع برخي تجاوزات صرفا به دليل دوستي‌هاي خياباني و اينترنتي و ... كفايت نمي‌كند، چراكه كمتر قرباني حاضر مي‌شود با وجود آگاهي از سرانجام كار، پاي در اين ورطه بنهد. پس نگاه منصفانه مي‌طلبد كه تأثير خلأ اطلاع‌رساني كافي را دست كم نگيريم.

5- قصور در آگاهي‌بخشي نسبت به ابعاد ترفند متجاوزان،‌ حتي راه را براي انتخاب محل تجاوز آنها به قربانيان هموارتر كرده است و در بسياري از نمونه‌هاي مذكور، مكان‌هايي مثل باغات و بيابان‌هاي متروك، باغ حوالي، ساختمان‌هاي نيمه‌كاره و امثال آن به عنوان محل وقوع جرم نام برده شده‌اند، در حالي كه ضعف اطلاع‌رساني به ساكنان اين نواحي با وجود چنين مكانهايي در نقاط آسيب‌پذيرتر شهر مثل حاشيه‌ها توجيهي ندارد و اين همان نكته‌اي است كه اتفاقا بايد مورد توجه رسانه‌ها در انتشار چنين اخباري قرار گيرد كه منظور از محل خلوت، دقيقا چه محلي، در چه نقطه‌اي و با چه مشخصاتي است كه در اغلب اعترافات، مورد اشاره متجاوزان قرار مي‌گيرد و چرا برخي از اين نقاط خلوت، متروكه باقي مانده‌اند؟

اگر شناسايي همه باغ‌هاي متروكه و محل‌هاي خلوت به ويژه در حاشيه شهرها براي مسئولان مربوطه امكان پذير و قابل رسيدگي نيست، اطلاع‌رساني مداوم و هشداردهنده به طرز مقبول و پسنديده به ساكنان حواشي شهرها كه محل سكونت يا رفت‌وآمد آنها در مسير پیرامون باغ‌هاي خلوت و نقاط متروكه است، براي رعايت نكات احتياطي كمترين اقدام لازم است كه بايد انجام پذيرد.

6- كمرنگ شدن ارزش‌هاي اخلاقي و انساني برگرفته از عوامل متعدد، ناآگاهي جامعه به دليل ضعف اطلاع‌رساني، عدم فضاسازي لازم درباره اعلان عقوبت سخت متجاوزان و فراموش شدن تدريجي ترس از مجازات تجاوز در ذهن متعرضان يا كساني كه انديشه تجاوز در سر دارند،‌ آزاد شدن مجرمان تجاوز به عنف پس از مدتي به دلايلي مانند انصراف قرباني از طرح شكايت و ترس او از آبروريزي، تزلزل موقعيت اجتماعي و خانوادگي قرباني و ترس او از انتقام و تهديدات متجاوزان، كم‌توجهي به جلب مشاركت عمومي در تأمين امنيت اجتماعي و شناسايي متجاوزان، عدم پاسخگويي نسبت به قصور در اطلاع‌رساني و پيشگيري و نيز نبود نظارت بر كار قاصران، نامعلوم ماندن سرانجام برخي پرونده‌ها براي اطلاع عموم و شايد بسياري عوامل ديگر است كه متجاوزي را جسورتر مي‌‌كند تا در كمال بي‌رحمي و قساوت، ضمن انجام جرم سنگين تجاوز به عنف، به وضعيت قرباني پس از اقدام مجرمانه خود نيز رحم نكرده و معلوم نيست با چه منظوري در مواردي قرباني را عريان در كنار اتوبان يا بيابان رها مي‌كنند و به سراغ طعمه بعدي مي‌روند؟!

 اقدام به تهيه فيلم آزار و اذيت قرباني مي‌كنند،‌ باج مي‌گيرند، طعمه‌ها و حتي خانواده‌هايشان را تهديد مي‌كنند و از شكايت مي‌ترسانند، اموال قرباني را به يغما مي‌برند، سر از زندان درمي‌آورند و پس از آزادي به هر دليل،‌ باز هم انديشه تعرض در سر مي‌پرورانند!

7- در كنار اينها نقش فرهنگسازي رسانه‌ها در راستای قاطعيت‌بخشي به قربانيان براي برخورد قانون با متجاوزان را نمي‌توان دست كم گرفت. اين كه قربانيان با تحمل رنج تجاوز به عنف يك مجرم خطرناك، دچار خودسانسوري مي‌شوند، قطعا دلايل فرهنگي هم دارد؛ والا هيچ يك از آنها خواستار فرار متجاوز از مجازات سخت نيستند. بايد پرسيد آيا رنجي بيش از يك تعدي در انتظار آنان است كه از رنج نخست درمي‌گذرند؟!

8- به محض انتشار خبر وقوع يك تجاوز كه نمونه اخير آن تجاوز شش مرد يه يك زن در داخل خودرو بوده و اتفاقا مورد مشاهده گشت انتظامي قيامدشت حين گشت‌زني در منطقه‌ استحفاظي‌اش قرار گرفته و خوشبختانه منجر به دستگيري متهمان شده، كساني،‌ تحت تأثير اين وقايع دلخراش و غيرانساني، پيغام «چشم حافظان امنيت خوش» مي‌‌دهند؛ در حالي كه بايد گفت هيچ جامعه‌اي منزه از وجود چنين افرادي نيست و هر چه قدر ما به جامعه آرماني بينديشيم، نمي‌توانيم ادعاي رسيدن آمار تجاوزات جنسي به صفر داشته باشيم، جامعه بايد به آن ميزان عقلانيت و بينش اجتماعي دست يابد كه تحقق امنيت را حاصل مثلثي به نام «آگاهي مردم، مشاركت همگان و نظارت پليس» بداند.

9- با همه ادله‌هاي ذكر شده درباره علل وقوع و تكرار تجاوزات به عنف توسط افراد شيطان‌صفت، قاعده و انتظار اين نيست كه مقابل درب هر خانه‌اي يا اطراف هر بيابان و باغ متروكه‌اي پليس بگماريم؛ اما چه اشكالي داشت در حالي كه عالي‌ترين مقام انتظامي كشور، تجاوز به عنف را براي امنيت جامعه بسيار خطرناك توصيف مي‌كند و از بدترين نوع جرايم در كشور مي‌داند و خواستار برخورد قاطع قضايي مي‌شود و اگر مي‌شنويم كه معاونت مبارزه با جرايم جنايي پليس آگاهي از تشكيل 280 پرونده تجاوز جنسي در چهار ماه نخست سال 88 خبر مي‌دهد، در هر جايگاهي از مسئوليت‌هاي مربوطه كه قرار داريم – اعم از پليسي، قضايي، رسانه‌اي و ...» از خود بپرسيم: براي تقويت جنبه‌هاي پيشگيرانه جرايم و قبل از مختومه شدن پرونده‌هاي تجاوزات، چه اقدامات آگاهي‌بخش بهتر و وسيعتري براي مخاطبان انجام داده‌ايم و عاقبت متجاوزان را چگونه براي آنان كه در فكر تجاوزند، ترسيم كرده‌ايم؟ صداي هشدار پليس را چگونه به نقطه نقطه حاشيه شهرها رسانده‌ايم تا فرياد فاجعه بعدها به گوشمان نرسد و بدين ترتيب عدد اقدامات مجرمانه دو افغان ضايعات جمع‌كن! آن هم به بهانه خريد خوراكي خوشمزه ! به «14 كودك»، و يا ديگري به «13 نوجوان»، و آن ديگري به «30 زن» و كسان ديگر هرگز به واژه «تعدادي» نرسد و از عدد «يك» هم تجاوز نكند.

آيا در صورت انجام همه اين کارها، اين تعداد بي‌دفاع، قرباني مسافركش‌نماهاي بي‌رحم شده بودند؟ آيا برخي دختران به اين راحتي تن به هوس‌هاي شوم خواستگارنماهاي اينترنتي و مردان شياد داده بودند؟ آيا اگر مدارس ما فعالتر و مسئوليت‌ پذيرتر وارد عمل مي‌شدند، دانش‌آموزان كم‌سن و بي‌تجربه، چنين اسير دام متجاوزان سركش از راه دوستي‌هاي خياباني در مسير خانه و مدرسه مي‌شدند؟ آيا اگر رسانه ملي در چنين موضوعاتي برنامه‌هاي خود را هر از گاهي تعطيل نمي‌كرد و اطلاع‌رساني مداوم در اين باب را با در نظر گرفتن همه ظرایف رسانه‌اي و جامعه‌شناسي، وظيفه خود كرده بود، مشكلات فرهنگي خانواده‌ها درباره شكايت از متجاوزان و ترس آنها از آبروريزي در موردي كه هيچ گناهي متوجه آنها نيست، در سطح كنوني باقي مي‌ماند يا جامعه مسير آگاهانه و واقع‌بينانه‌تري در پيش مي‌گرفت؟!

10- نكته پاياني اين كه با تأكيد بر ريشه‌يابي مستمر اين جرايم و حركت در مسير خشكاندن اين ريشه‌ها، متجاوزان به عنف در هر صورت افرادي هستند كه با چشم بستن به روي دين، وجدان و انسانيت، مرتكب «تعرض به خصوصي‌ترين حريم فرد» شده‌اند و مستحق مجازات «مرگ» هستند و مجازات آنها بايد به ويژه سبب عبرت سايريني باشد كه بعضا تجاوز به ديگري را وسيله‌اي براي پاسخ به يك وسوسه، تفريح يا سرگمي خود هم قرار مي‌دهند!