به گزارش «شيعه نيوز»، روزنامه فرامنطقه‌ای القدس العربی در تحلیلی نوشت، رسیدن به این مناطق بسیار سخت و مخاطره آمیز است به ویژه اینکه گروه‌های مسلحی در این مناطق هستند که اجازه تقسیم قدرت با افراد جدید را نمی‌دهند. درحالی که امروز آمریکا برای حمایت از عملیات ائتلاف ضد داعش برای قطع مسیرهای رفت و آمد تروریست‌ها و ممانعت از رسیدن کمک‌ها به آن‌ها تلاش می‌کند نیروهای دولتی سوریه به سمت مقرهای اصلی داعش در حال پیشروی بوده و کنترل شهرک السخنه در حومه شرقی حمص را که کلید ورود به دیرالزور است و کنترل میادین نفتی و گازی را در دست گرفتند. این شکست‌ها در نهایت داعش را در تنگنا قرار می‌دهد.
گزینه‌های محدود
با ادامه پیشروی نیروهای دولتی سوریه اکنون داعش چند گزینه بیشتر پیش رو ندارد و این نشان دهنده دو مساله است: یکی مقاومت شدید در دفاع از مناطق تحت سیطره خود مثل متوسل شدن به تاکتیک هجومی علیه نیروهای دولتی سوریه در البوکمال و حومه شرقی حماه. گزینه دوم یافتن پناهگاه‌های امن با توجه به اینکه داعش در هر صورت با شکست استراتژیک در عراق و سوریه مواجه خواهد شد. ترور برخی فرماندهان داعش در دیرالزور نشان می‌دهد این گروه از هیچ گونه حمایتی در عراق و سوریه از سوی ساکنان برخوردار نیست.
رایان دیلون، سخنگوی ائتلاف بین‌المللی ضد داعش روز چهارشنبه اعلام کرد که واشنگتن هرگز اجازه نمی‌دهد داعش به پناهگاهی در عراق و سوریه دست یابد. این موضوع نشان دهنده تلاش آمریکا برای سیطره بر خلأ استراتژیکی است که در نتیجه شکست احتمالی داعش و خروج آن از مناطق عراق و سوریه به وجود خواهد آمد. اما سوال اصلی این است که داعش به کجا خواهد رفت؟ بیشترین احتمال این است که تفاهم‌های اعلام نشده روسیه و آمریکا در سوریه شامل ممانعت از انتقال تروریست‌ها به آفریقای شمالی به ویژه لیبی است.
در سومین سال آغاز عملیات ائتلاف آمریکا علیه داعش باید درباره قدرت داعش در مهم‌ترین منطقه‌ای که ممکن است بعد از عراق و سوریه به آنجا برود یعنی شمال آفریقا صحبت کنیم. داعش در طول سال‌های اخیر توانسته باندهایش را با شبکه‌های قاچاق در مرزهای لیبی – الجزایر و لیبی – تونس برای تسهیل روند انتقال سلاح و نیروهایش از طریق گذرگاه‌های موازی همراه کرده است.
داعش با نفوذ خود در برخی دستگاه‌های امنیتی تونس توانست در سال ۲۰۱۵ حملات دردناکی را در موزه باردو در حومه تونس و شهر گردشگری سوسه انجام داده و برای ایجاد امارت در شهر بن‌قردان در مرزهای مشترک با لیبی تلاش کرد. اما در لیبی داعش از فروپاشی حکومت این کشور استفاده کرده و پایگاه‌هایش را از طریق هم‌پیمانانش در شهرهای ساحلی درنه و بنغازی تقویت کرد و در نهایت بر شهر سرت تسلط یافت. داعش از شبکه‌های صادرات موازی بهره‌برداری کرده تا به درآمدهای مهمی از طریق فروش نفت قاچاق دست یابد.
ضعف هماهنگی امنیتی بین کشورهای مغرب و آفریقایی به دلیل قطع روابط سیاسی میان الجزایر و مراکش در گسترش تروریست‌های داعش نقش داشته است. آن‌ها همچنین از لیبی به عنوان پایگاه آموزشی برای آموزش و مجهز کردن عاملان انتحاری به ویژه عاملانی که از تونس می‌آیند، استفاده می‌کنند. داعش در شهر سرت، زادگاه معمر قذافی، دیکتاتور سابق لیبی با تکیه بر دو گروه یعنی بقایای گردان‌های نظام سابق و جدا شدگان از گروه انصارالشریعه نفوذ کرد.
سه مخفیگاه
از نظر عملی به نظر می‌رسد که سه مخفیگاهی که داعش در لیبی برای پناه بردن به آنجا دارد درنه، بنغازی و سرت است. به رغم جنگ شدید نیروهای دولت توافق ملی لیبی با داعش اما تعداد کشته شدگان داعش در این عملیات مشخص نشده است و این نشان می‌دهد که احتمالا این افراد در میان غیرنظامیان پنهان شده یا از طریق گذرگاه‌ها فرار کرده‌اند.
ساختار غیرمتحد ساکنان شهر درنه به تروریست‌ها اجازه می‌دهد تا پناهگاه‌های امنی را برای خود بیابند. برخلاف دیگر شهرهای لیبی شهر درنه ساختار قبیله‌ای متحدی ندارند. شهر بنغازی نیز شاهد درگیری‌های خلیفه حفتر، فرمانده ارتش ملی لیبی با شبه‌نظامیان مسلح است.
دشمنی ریشه‌دار
در صورتی که داعش از طریق نوار ساحلی و با بهره برداری از دشمنی که ساکنان این مناطق نسبت به گروه‌های مخالف با خود دارند، استفاده کند در این صورت مسیر به سمت جنوب لیبی با خطرات زیادی همراه خواهد بود. در این مناطق که تحت سیطره مختار بلمختار، رهبر القاعده در غرب آفریقا بوده تمامی فعالیت‌های غیرقانونی مثل تجارت مواد مخدر، سلاح و انسان رواج دارد و احتمال دارد که تروریست‌های داعش بر بخشی از این تجارت برای تأمین حمایت مالی خود سیطره یابند. از جمله یکی از نشانه‌های دشمنی میان بلمختار و داعش این است که داعش برای کسی که بلمختار را بکشد یا اطلاعاتی درباره مکان حضورش بدهد جایزه تعیین کرده است. این به این معناست که بلمختار مانع اصلی در مقابل پیشروی داعش در جنوب لیبی و نیجر و شمال مالی است مگر اینکه با بلمختار علیه ائتلاف ضد داعش به توافق برسد. جدا از این سناریو مرگ و نابودی در انتظار تروریست‌های داعش در سوریه و عراق است.
