به گزارش «شيعه نيوز»، محمد رضا رئوف شیبانی سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در سوریه- که به مدت پنج سال در بحرانی ترین سال های بحران سوریه در این کشور حضور داشته است، در ششمین جلسه کمیسیون سیاسی و امور بین الملل جمعیت دفاع از ملت فلسطین در سال ۱۳۹۶ به «بررسی روند تحولات بحران سوریه» پرداخت. سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در چهار بخش سخنان خود را ارائه کرد: دسته بندی بحران سوریه از ابتدا تا کنون، تأثیر بحران سوریه بر مسئله فلسطین، آخرین وضعیت سوریه و دستاوردهای مقاومت از بحران سوریه. آنچه در پی می آید مشروح سخنان وی است که برای کارشناسان و تحلیلگران نکات قابل توجه و ارزشمندی را در بر دارد.
دو دیدگاه در مورد بحران سوریه
شیبانی در بخش نخست سخنان خود دو دیدگاه متفاوت نسبت به سوریه را تشریح کرد مبنی براینکه یک جریان بحران سوریه را ادامه بیداری مردمی و بیداری اسلامی می دانند و جریان دوم، این بحران را یک بحران خارجی توصیف می کنند که برای اجرای یک طرح غربی در سوریه اجرا شده است. به عقیده وی هر دو نگاه در سوریه وجود داشته و در ایجاد این بحران نقش داشته است. شیبانی در این خصوص گفت: من معتقدم هر دو نگاه نسبت به بحران سوریه صحت دارد یعنی هم مسائل داخلی و شرایط بد داخلی و مدیریت ناقص و ضعیف سیاسی در داخل سوریه، فشارهای شدید امنیتی و هم چشم داشت خارجی و طراحی بازیگران خارجی علیه سوریه به عنوان عنصر مقاومت، هردو عامل، دست به دست هم دادند و این بحران را به صورت عمیقی در این کشور شکل داد.
۳ مرحله بحران سوریه
سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در سوریه، بحران به وجود آمده در سوریه را در سه مرحله توصیف کرد که عبارتند از:
مرحله اول؛ از ۲۰۱۱ تا اواخر ۲۰۱۳ که مرحله تهدید و فروپاشی است،
مرحله دوم؛ از اواخر ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ آن را مرحله مدیریت بحران و تثبیت وضعیت نام گذاشته ام.
مرحله سوم؛ از ۲۰۱۵ تا کنون که مرحله تغییر معادله و به دست گرفتن ابتکار عمل است.
ویژگی های ۳ مرحله بحران سوریه
کارشناس ارشد مسائل منطقه، گسترش موج اعتراضات مردمی، دخالت بازیگران خارجی، محاصره اقتصادی و سیاسی، حمایت رسانه ای شدید از معارضه در داخل و خارج سوریه، شکل دهی به جریان های مسلح و حمایت تسلیحاتی مستقیم از آنها و سیطره وسیع بر زمین توسط معارضه را از ویژگی های مرحله نخست برشمرد. شیبانی، ورود جمهوری اسلامی ایران به سوریه، محدود کردن دامنه بحران، طراحی نقشه مقابله، پیشروی جبهه، عقب نشینی دولت از مناطق کم اهمیت و حفظ حاکمیت بر مناطق استراتژیک از ویژگی های مرحله دوم بحران سوریه بود. وی، تغییر معادله و به دست گرفتن ابتکار عمل توسط نظام سوریه، ورود روسیه به میدان سوریه، شکست مستمر معارضه، تغییر اولویت ترکیه در بحران سوریه، ضعف حضور عربستان در سوریه به دلیل ورود به جنگ یمن، سردرگمی آمریکا در این مرحله، اختلاف بین جریان های معارضه، آشکار شدن شکست استراتژی غرب، موفقیت های میدانی مقاومت و خستگی عناصر مسلح را برخی از مؤلفه ها و شاخص های مرحله سوم دانست.
تأثیر بحران سوریه بر مسئله فلسطین
محمد رضا رئوف شیبانی با بیان اینکه سوریه به عنوان یکی از حلقه های مقاومت در مقابله با طرح های آمریکایی در قبال فلسطین عمل می کرد و گروه های فلسطینی در امنیت کامل در سوریه عمل می کردند اما با شروع بحران این گروه ها خسارت دیدند، در ادامه به تأثیر بحران سوریه بر مسئله فلسطین اشاره کرد و موارد ذیل را به عنوان تأثیرات منفی این بحران بر مسئله فلسطین تعبیر کرد:
- بحران سازی برای به فراموشی سپردن مسئله فلسطین
- تلاش برای خارج کردن برخی گروه های فلسطین از جرگه مقاومت
- درگیر شدن مجموعه های مقاومتی فلسطین در سوریه
رویکرد اشتباه حماس در بحران سوریه
کارشناس ارشد مسائل فلسطین رویکرد حماس نسبت به مسئله سوریه را غیر قابل توجیه برشمرد و دلایل این امر را وابستگی ایدئولوژیک به اخوان المسلمین، احساس کمک بیشتر جریان جایگزین در سوریه به مسئله فلسطین، بستر اجتماعی و عدم توجیه رویکرد حماس برای افکار عمومی و تحلیل اشتباه از تحولات را دلایل این رویکرد اشتباه برشمرد.
آخرین وضعیت سوریه
سفیر سابق ایران در سوریه وضعیت کنونی مقاومت در سوریه را ادامه مرحله سوم و مناسب توصیف کرد و مهمترین مسائل کنونی عرصه میدانی را مسئله حسکه در منطقه کردنشین، حضور آمریکایی ها در این منطقه، پایگاه هایی که مخفیانه آمریکایی ها ایجاد کرده اند، مسئله ادلب، ورود غیرقانونی ترکیه به خاک سوریه، تحرکات آمریکا در شرق سوریه و توافق جنوب سوریه برشمرد و در خصوص توافق جنوب سوریه گفت: این توافق از ابعادی توافق خوبی است. از نگاهی ملاحظاتی بر آن مترتب است ولی در مجموع معتقدم که این توافق قابل تأمل است و می توان روی آن حساب کرد. و خیلی اهداف مشترک مقاومت را تحت تأثیر قرار نمی دهد.
دو روند سیاسی موجود در فضای کنونی سوریه
شیبانی روند آستانه را در حال پیشرفت و همراه با اشکال تراشی ترکیه توصیف کرد که احتمال خروج ترکیه در آن وجود دارد. وی روند ژنو را به نوعی متوقف و نا امید کننده برای معارضه دانست.
دستاوردهای مقاومت در سوریه
کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا دستاوردهای مقاومت را تحت عناوین ذیل بیان کرد:
متوقف کردن طرح های خارجی در سوریه
آشنایی با جدیدترین طراحی های جنگی جهان
خوشنامی حزب الله در افکار عمومی غرب و عربی
افزایش توان مقاومت
توسعه گستره جغرافیایی مقاومت در منطقه
شیبانی با توصیف عملکرد مناسب مقاومت و حزب الله گفت: ما نیروی مقاومت منطقه را وارد معرکه کردیم و حزب الله با یک رویکرد منطقی و عقلانی نوعی برخورد کرد که اتهامات غرب را دچار چالش کرد. غربی ها و آمریکایی ها حزب الله را به عنوان یک گروه تروریستی معرفی می کردند اما دیدند که اولین جریانی که در مقابل خطرناک ترین تروریست های جهان ایستاد، حزب الله بود. تناقض سیاست های آنها بر افکار عمومی شان آشکار شد. چطور ممکن است جریانی که تا امروز آن را متهم به تروریسم می کردند اولین گروهی باشد که به بهترین نحو مقابل تروریست ها عمل کند و کاری را انجام دهد که خود این ائتلاف نتوانسته انجام دهد.
وی به عنوان یکی از نمونه های عالی عملکرد حزب الله به نبرد اخیر در عرسال لبنان اشاره کرد و گفت: در خصوص این عملیات نیویورک تایمز مقاله ای منتشر کرد که به صراحت در آن گفته بود این عملیات از حیث تکینیکی و فنی و تاکتیک نظامی بی نظیر است. خود نیویورک تایمز می گوید این تحرکات حزب الله در مقابله با عناصر جبهه النصره توسط صدها پهباد رصد و ضبط شده است. یعنی برخورد حزب الله با جریان های تروریستی اینچنینی تبدیل به یک درس شد.
