«قیمت انواع لباس روحانیون در مقایسه با سال گذشته بین پنج تا 50 درصد افزایش یافته است. » یکی از فروشندگان لباس روحانیون با بیان این مطلب به خبرنگار ما گفت: «بالا رفتن هزینه های دوخت و دوز، افزایش دستمزد کارگران، هزینه های جانبی و رشد بهای مواد اولیه مهمترین دلایل افزایش تا 50 درصدی قیمت لباس روحانیون در ایران است. » محمد حجتی ادامه داد: «طی مدت مورد بررسی قیمت انواع عمامه بین شش تا 12 درصد، بهای انواع عبا بین 5/12 تا 50 درصد، قیمت انواع قبا بین 28 تا 33 درصد، نرخ انواع لباده بین 17 تا 34 درصد و هزینه دوخت این لباس ها بین پنج تا 22 درصد افزایش یافته است. »
وی با اشاره به اینکه بخش اعظمی از این افزایش قیمت ها طی یک ماه اخیر رخ داده است، اظهار داشت: «معمم شدن رسمی طلبه ها در ماه شعبان و رفتن به سفرهای تبلیغاتی برای بعضی از طلبه ها در ماه رمضان علت افزایش تقاضا و در نتیجه رشد قیمت این نوع لباس ها در بازار بوده است. » یکی دیگر از فعالان بازار لباس روحانیون در این باره به خبرنگار ما گفت: «ماه شعبان تا اواسط ماه رمضان، اوایل فصل پاییز و اواخر زمستان بازار فروش البسه روحانیون در قم به عنوان مرکز خرید و فروش این نوع کالاها شکل تازه ای به خود می گیرد. » مجید لطفی ادامه داد: «طبیعی است که با بالارفتن تقاضا برای یک کالای خاص قیمت آن کالا نیز به تناسب افزایش یابد اما امسال با توجه به افزایش قیمت در بازار اکثر کالاها، افزایش قیمت لباس روحانیون نسبت به سال های گذشته محسوس تر بوده است. » وی تاکید کرد: «قیمت عبا، قبا و لباده که به طور کلی اصلی ترین اجزای لباس طلبگی را تشکیل می دهند، خود تابع قیمت پارچه و هزینه خدمات دوخت و به تبع آن دستمزد کارگر است. » وی افزود: «قم به عنوان مرکز تولید این البسه در تمام کشور مطرح است. بخشی از فروش این کالاها به خرده فروشی آن و بخش اصلی آن به عمده فروشی و ارسال این دست کالاها به حوزه های علمیه شهرستان های دیگر اختصاص دارد. به خصوص اینکه از اوایل ماه شعبان تا اواسط ماه رمضان سفارش های شهرستان ها تحویل داده می شوند. اصلی ترین مراکز تولید و فروش این اقلام در قم «گذرخان» و «پاساژ حضرت صاحب الزمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف)» است. »
عبا ،گران ترین لباس روحانیون
لطفی درباره انواع عبا گفت: «عبا دو نوع تابستانی و زمستانی دارد. عباهای تابستانی بیشتر از جنس پارچه های نازک و سبک و عباهای زمستانی از جنس های ضخیم و گرم هستند. » وی ادامه داد: «قیمت عبا در مقایسه با اقلام دیگر نوسان بیشتری دارد به طوری که قیمت انواع عبا از 14 هزار تومان تا یک میلیون تومان متغیر است. » وی اظهار داشت: «ارزان ترین عباها از جنس پارچه پرشیا هستند و گران ترین عباها نیز از جنس نوع خاصی از پارچه به نام خاچیه است که عموماً از عراق وارد ایران می شود. این نوع پارچه از پشم شتر بوده و معمولاً با دست بافته می شود. مرغوب ترین انواع آن تولیدات مشهور به خاچیه نجفی است و سایر تولیدات نیز از کشورهای حاشیه خلیج فارس به کشور وارد می شوند. البته انواع خاصی از این پارچه نیز در بهبهان تولید و بعضاً به کشور های عربی حاشیه خلیج فارس صادر می شود. »
لباده و قبای اندونزی پوشش روحانیون ایرانی
«طی یک سال اخیر شاهد عرضه لباده و قباهای دوخت اندونزی در بازار قم هستیم. »
یکی دیگر از فعالان بازار لباس روحانیون با بیان این مطلب به خبرنگار ما گفت : «اگرچه تا پیش از این ممکن بود پارچه های وارداتی در تهیه لباس های روحانیون مورد استفاده قرار گیرد ولی عموماً دوخت آنها در کشور انجام می شد اما هم اکنون شاهد واردات گسترده و عرضه لباده و قباهای دوخت اندونزی در بازار هستیم. »
مسعود خواجوی اظهار داشت: «هرچند قبا و لباده های وارداتی هنوز نتوانسته اند جای قبا و لباده دست دوز خیاط های عرب را در قم بگیرند اما با گسترده تر شدن همه ساله عرضه این نوع لباس ها ممکن است چند سال آینده دیگر قبا و لباده داخلی در بازار پیدا نشده و بازار لباس روحانیون نیز به سرنوشت دیگر بازارهای کشور دچار شود. » وی با بیان اینکه «عباهای شامی، خاچیه و بوشهری مشهورترین مدل های عبا هستند»، اظهار داشت: «لباده و قبا هر دو لباس بلندی است که روحانیان زیر عبا به تن می کنند. قبا دارای یقه باز تر و هفت مانند بوده و بیشتر مورد استفاده طلبه های مسن تر قرار می گیرد. لباده نوع دیگری است با یقه تنگ تر که بیشتر مورد استفاده طلبه های جوان تر است. عموماً قیمت لباده از قبا بالا تر است. » به گفته وی «به طور کلی لباده و قبا هم به صورت حاضری و هم به صورت سفارشی فروخته می شود و قیمت لباده ها و قباهای سفارشی از قیمت انواع حاضری آن گران تر است. این دو لباس از جنس پارچه های فوتوس، فاستونی، پرشیا و اندونزی دوخته می شوند. تنوع طرح در این دو لباس بسیار کم است به طوری که تمامی آنها یک شکل هستند.
قبا دارای شش جیب و لباده دارای چهار جیب و دو سوراخ در کنار پاهاست و این تنها تفاوت این دو لباس است. البته انواعی از شلوار و پیراهن با یقه معروف به آخوندی نیز در این دسته بندی جای می گیرند که معمولاً زیر این لباس ها پوشیده می شوند. دشداشه که به طور خاص به رنگ سفید است و از جنس پارچه های نازک دوخته می شود، لباسی عربی و سرتاسری است که در قسمت بالاو یقه معمولاً سه دکمه دارد و در زیر قبا یا لباده پوشیده می شود. »
عمامه و تحریم پارچه انگلیسی
«براساس حالت، اندازه، نوع تا زدن پارچه و نوع بستن، عمامه به دسته های طبرستانی، قمی، نجفی، عربی و... تقسیم می شود. » یکی از فعالان بازار لباس روحانیون با بیان این مطلب به خبرنگار ما گفت: «نسبت به سایر اجزای البسه طلبگی، عمامه کمترین قیمت را داراست. »
سعید موحدی افزود: «عمامه ها به طور خاص در دو رنگ سیاه و سفید و معمولاً از جنس پارچه های پنبه ای تولید و عرضه می شوند. عمامه معمولاً پارچه ای به طول هشت تا 12 متر وعرض90 تا 120سانتی متر است. » به گفته وی «عمده ترین پارچه مورد استفاده در عمامه به ترتیب تولیداتی از کشورهای هند، تایلند و انگلستان هستند. پارچه های انگلیسی گران قیمت ترین و پارچه های تایلندی ارزان قیمت ترین ها هستند. قیمت یک عمامه از حداقل 14 هزار و 500 تومان در انواع تایلندی تا حداکثر 28 هزار تومان در انواع انگلیسی آن است که این روزها،نوع انگلیسی خریدار چندانی ندارد و خرید عمامه با توجه به طول عمر آن نسبت به سایر البسه طلبگی کم تر است. »
تاریخچه
فیلسوفان و اهل حکمت، لباس ویژه ای داشتند که به«جامه بخارایی» شهرت داشت ولی میان فقیهان و محدثان مرسوم نبود. سخنوران و واعظان نیز به هیات ویژه ای کلاه خمره ای بر سر می نهاده و دستار می بستند. لباس کاتبان «دراعه»نام داشت. دراعه، جامه ای بود با آستین های گشاد که در آن نوشت افزار و لوازم مورد نیاز کتابت را می گذاشتند. اطلاعاتی که در مورد علمای عصر سامانی در منابع و مآخذ درج شده است، بیشتر و واضح تر است. ابوالمظفر محمدبن ابراهیم برغشی وزیر سامانیان بعدها که از کار وزارت کناره گرفت و به کسب علم و معرفت پرداخت (حوالی 400 هجری) دراعه سپیدی به تن می کرد. در زمستان دراعه را روی دیگر لباس هایشان می پوشیدند و سپس عمامه را بر سر خود می نهادند. براساس آنچه در کتاب«لباس روحانیت، چراها و بایدها» آمده، احمدبن حنبل به دلیل امتناع از پوشیدن لباس سیاه دوران معتصم و پافشاری بر حفظ لباس سبز خود مواخذه شد. این موضوع به خوبی نشان از اهمیت لباس در نظر آنان دارد. نقاشی ها و تصاویر به جای مانده از روزگار گذشته نیز شواهد گویایی از اختلاف لباس اقشار مختلف ارائه می دهد. تصویری از کتاب مقامات حریری، عالمی را در مسجد و در بالای منبر در حال وعظ و پاسخ گفتن به پرسش های مردم نشان می دهد. وی عمامه خود را طوری بسته که ادامه عمامه از روی سر به طرف عقب رفته و آویزان است. کتاب آثار الباقیه بیرونی نیز عالمی را بالای منبر و در حال وعظ و تدریس نشان می دهد. عمامه سفید او نسبتاً بزرگ پیچیده شده است.
ابن سینا دانشمند نامدار قرن چهارم و پنجم نیز به سبک رایج میان فقها، لباس روحانیت می پوشید و تحت الحنک می بست. این گزارش ها و گزارش های فراوان دیگری که در اسناد تاریخی ثبت شده به خوبی نشان می دهد که دیرزمانی در مساله لباس میان اصناف مختلف تمایز وجود داشته است و این امر اختصاص به عصر حاضر ندارد.
قیمت ها در بازار لباس روحانیون
در حال حاضر قیمت عمامه با پارچه هندی حدود 16 هزار تومان است.
به گزارش خبرنگار ما، عمامه با پارچه تایلندی با قیمتی حدود 14 هزار و 500 تومان عرضه می شود. همچنین قیمت عمامه با پارچه انگلیسی حدود 28 هزار تومان است.
بر اساس این گزارش، قیمت عبا با پارچه مرینوس حدود 27 هزار تومان، با پارچه پرشیا حدود 14 هزار تومان و با پارچه ژرژت حدود 17 هزار تومان است. همچنین قیمت انواع عبا با پارچه خاچیه از 200 هزار تومان تا یک میلیون تومان متغیر است. انواع قبا حاضری با پارچه های فوتوس، پرشیا، فاستونی و قبای دوخت اندونزی نیز به ترتیب 20، 20 ، 32 و 25 هزار تومان است. همچنین انواع لباده حاضری با پارچه های پرشیا، فاستونی و قبای دوخت اندونزی به ترتیب با قیمت 40، 70 و 35 هزار تومان به فروش می رسد. این گزارش حاکی است، هزینه دوخت قبای سفارشی با پارچه معمولی و آستر حدود 28 هزار تومان و با پارچه زبده، تترون و نازک حدود 30 هزار تومان است. همچنین هزینه دوخت لباده سفارشی با لایه خارجی و ایرانی به ترتیب 55 و 48 هزار تومان است.