استقبال
در مصر، اکثریت مردم روزه می گیرند. مسلمانان مصر از ماه شعبان و حتي از ماه رجب، با اقتدا به پيامبر گرامي اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) و آماده کردن نفس خود، به استقبال اين ماه پر فضيلت مي روند و يک هفته يا دو هفته قبل از حلول ماه مبارک رمضان برگزاري جشنهاي اين ماه را آغاز ميکنند.
استهلال
استهلال رمضان، در مصر یک سنت قدیمی است. مصریان مسلمانان شب اول ماه رمضان را شب رؤيت ميناميدند و گروهي از مردم از عصر روز قبل به صحرا ميرفتند تا بتوانند هلال جديد را ببينند. در عصر آن روز بزرگان قوم و رؤساي اصناف نانوايي و آسياباني و ميوه فروشي و سمساري با برخي از اعضاي آنها و گروهي از سربازان از قلعه و اقامتگاه حكمران به سوي مجلس قاضي ميرفتند و منتظر اعلام رؤيت ميشدند، خيابانها از جمعيت پر ميشد و مردم در دو طرف خيابان صف ميكشيدند و اين رژه راكه به زيباترين اسبها مزين شده بود تماشا ميكردند. هنگامي كه خبر رؤيت هلال پخش ميشد، يك گروه از سربازان به قلعه و ديگران به محلههاي شهر رهسپار ميشدند و با صداي بلند به مردم آغاز روزه را اعلام ميكردند و همه يك صدا فرياد بر ميآورند: «اي امت، اي بهترين مردم! روزه فرارسيد، روزه فرا رسيد» و اگر هلال رؤيت نشود چنين ندا در ميدادند: «فردا ماه شعبان است و همه افطار كنيد! همه افطار كنيد».
اما اکنون، استهلال در این کشور هم مانند بقیه کشورهای اسلامی از سوی نهادهای رسمی و مذهبی انجام میشود.
جشن رمضان
در این ماه همه مردم مصر ـ اعم از مسلمان و غیر مسلمان ـ جشن میگیرند. در قاهره گروههای مختلف مصرعرب وغیر عرب جشنهای مختص خود را دارا هستند چراکه هرکدام به گونه ای خاص این ماه رامی شناسند وهر کدام به اندازه خود قدر و منزلت آن را می دانند. این جشنها حالت پیچیده و مرکب جشنهایی اند که از دوره فرعونیان وقبطانیان و اسلامیان باقی مانده اند. در این جشنها هم رگههایی از ابتکارات شیعیان فاطمی و میراث ممالک مختلف ـ از جمله عثمانیها ـ وجود دارد و هم مراسم دیگر اقوام در آنها هویداست. مسلمانان مصر خيابانها، کوچهها و محلهها را با چراغهاي رنگي، فانوسها و پارچههايي که بر روي آن ''رمضان کريم'' و ''شهر رمضان الذي انزل فيه القران'' نوشته شده است، آذین میبندند.
فانوس ؛ نماد رمضان
اگر چه اکنون شهرهای مصر برق دارند اما همچنان فانوسهای رنگی نماد رمضان است. بازار این فانوسها در ماه رمضان داغ است و مردم از آنها برای تزئین خانهها و کوچهها بهره میگیرند. کودکان مصري هم با در دست داشتن این فانوسها، سرودها و شعرهاي معروف اين ماه را ميخوانند.
تغییر در زندگی
در اسلام، دین و معنویت مختص زندگی شخصی نیستند. اصولی که بر زندگی خصوصی مسلمانان حاکمند معمولاً به طور آشکار از طریق مقررات و حقوق اجتماعی نشان داده می شوند. در زمان مراسم ماه رمضان در مصر، در ساختار روز هم تغییر حاصل میشود: روزهای کاری و مدرسه کوتاهتر میشوند و برخی از فعالیتهای تجاری ـ اکثراً رستورانها و کافهها ـ برای صرف سحری زودتر باز میکنند.
تغذیه
زنان مسلمان براي پذيرايي از مهمانان اين ماه، مايحتاج و موادغذايي مورد نياز خود را از بازارها فراهم مي کنند و غذاهايي چون الياميش و شيريني کنافه را آماده مي کنند.
دو شهر در قاهره
قاهره درماه رمضان به دو شهر تبدیل می شود، اول شهری ازصبح زود تا ساعت 2 بعد از ظهر است. در این هنگام این شهر، شهری آرام و ساکت و بدون کوچکترین شلوغی و ازدحام است. سپس ازساعت 2 بعد ازظهر تا زمان افطار و اذان مغرب و گاهی اوقات تا نیمهشب که شهری میشود که درآن شلوغی بیداد میکند و دهیاهو برپاست.
افطار همگانی
بعضی ازمردم درخیابانها با خرما و آب افطارمیکنند؛ تاجایی که در دست همه مردم خرما وجود دارد. بعضی ازرانندگان توقف می کنند و درخوردن عجله نمی کنند و برخی دیگر با سرعت وبا عجله رانندگی می کنند و همین ممکن است برخوردهایی را به وجود آورد. دراین میان اگرکسی ازروزه داران صدمه ببیند منتظر نمی مانند تا افسر علت را جویا شود، بلکه هریک سعی دارد که افطار را با خانواده اش بخورد و این گونه مشکلات میان شخص آسیب دیده و راننده از بین می رود وهمه به سوی اتومبیلهای خود باز می گردند.
اطعام
برپا کردن سفرهاي افطاري، به منظور همبستگي براي فقيران و نيازمندان در مساجد و اماکن مختلف هم از سنتهای رمضانی مصریان است.
پس از افطار
مسلمانان پس از افطار و اداي نماز، در قهوهخانهها و خيمههاي رمضاني، براي شب زنده داري و شرکت در مسابقه ها گردهم جمع مي شوند.
تلویزیون
تهاجم فرهنگی و بیبندوباری فرهنگی در تلویزیون کشورهای عربی ـ بویژه مصر و لبنان ـ یکی از مشکلات این کشور است. علیرغم اعتراضات فراوان علمای این کشور، شبکههای تلویزیونی حتی حرمت ماه مبارک رمضان را نیز رعایت نمیکنند و در ساخت سریالهای مناسبتی رمضان، از صحنهها و لباسهای تحریکآمیز استفاده میکنند!
در مقابل این فعالیتها، نهاد دینی الازهر همزمان با آغاز ماه مبارک رمضان یک شبکه‌ی تلویزیونی اسلامی راه‌اندازی کرد. به گزارش ایسنا، این شبکه ماهواره‌ای جدید با هدف معرفی چهره واقعی اسلام به مخاطبان و گسترش آموزه‌ها و ارزش‌های اسلامی در بین بینندگان تلویزیونی راه‌اندازی شده است. این شبکه ماهواره‌ای 24 ساعته، «ازهر تیوی» نام داد و برنامه‌های سرگرم‌کننده و آموزشی را به روی آنتن می‌فرستد.
خیرات
مردم مصر در طول ماه رمضان، به کارهای نیکی نظیر دادن صدقه، توبه از گناهان، خواندن قرآن، نماز، و دادن افطاری به روزه گیران اهتمام میورزند.
مساجد
با ورود به اين ماه، مساجد اين کشور مملو از روزه داراني است که براي اداي نمازهاي پنج گانه به مساجد مي روند تا صحنه با شکوهي از برپايي يکي از واجبات مسلمانان را به نمايش بگذارند. علاوه بر آن مسلمانان با حضور در مساجد تا پايان ماه مبارک بارها قرآن را ختم مي کنند.
شب قدر
مصریها معتقدند که شب قدر، يكي از شبهاي فرد از ده شب آخر رمضان است؛ لذا پرهيزكاران و پارسايان، ده شب و روز آخر ماه رمضان را با خشوع بيمانندي ميگذرانند. بقیه مردم هم شب قدر را بسيار گرامي ميدارند و معتقدند كه در آغاز اين شب، فرشتگان براي رساندن نعمتهاي الهي به زمين ميآيند و بيشك هر دعايي در این شب مستجاب خواهد شد، چون درهاي آسمان در اين شب باز خواهد بود.
اعتکاف
عدهاي از مردم، ده روز آخر را به مسجد رأس الحسين(علیه السلام) يا مسجد حضرت زينب(سلام الله علیها) ميروند و در آنجا معتكف ميشوند.
عید فطر
عید فطر و آداب و رسوم آن ـ از جمله نماز عید فطر و پرداخت زکات ـ پایانبخش جشن عظیم رمضان در مصر است.
