به گزارش «شيعه نيوز»، آیت‌الله فیاض به پرسشی هایی درباره روزه داری پاسخ گفته است.
به گزارش شفقنا متن پرسش های مطرح شده وپاسخ این مرجع تقلید شیعیان بدین شرح است:
۱-سئوال: اگر کسی حداقل سه ماه تمام متناوباً برای کارش در سفر باشد، آیا نماز و روزه اش کامل می باشد؟ و اگر این سه ماه سفر متناوب علاوه بر کار، برای زیارت و تفریح و سیاحت هم باشد یا فقط برای زیارت و صله رحم و تفریح باشد، در این دو فرض هم حکم کثیرالسفر صدق می کند؟
جواب: ملاک در تمام خواندن نماز و گرفتن روزه در سفر این است که سفر، به نظر عرف شغل و کار محسوب شود و گفته شود که کار فلان شخص سفر است. و فرقی نمی کند که در تمام سال باشد یا در بعضی از آن. اما سفر زیارتی یا تفریحی یا برای صله رحم، سفر عادی است و در صورت عدم قصد اقامت، باید نماز را قصر بخواند و روزه را افطار نماید. ناگفته نماند که سه ماه یا بیش تر در سفر بودن (مستمراً یا متناوباً)، مادامی که شغل و کار مکلف حساب نشود، ملاک تمام خواندن نماز و گرفتن روزه در سفر نیست.
۲-سئوال: عده‌ای از مسلمانان در کشورهای شمال اروپا مانند نروژ، سوئد و فنلاند سکونت دارند. با توجه به این که بعضی از شهرهای این کشورها در مناطق قطبی واقع شده اند و تشخیص اوقات نماز و روزه در آن ها مشکل است، از حضرت عالی خواهش می‌شود نظر خود را به پرسش‌های زیر بیان بفرمایید: ۱-در برخی مناطق نزدیک به قطب، در بعضی از فصل‌های سال ۲۲ ساعت روز و ۲ ساعت شب است. مسلمانانی که در این مناطق زندگی می کنند چه تکلیفی برای نماز و روزه دارند؟ ۲-مناطق قطبی دارای روز یا شب طولانی بیش از ۲۴ ساعت هستند و گاهی به چند ماه هم می رسند. مسلمانانی که در این مناطق زندگی می کنند، چه تکلیفی نسبت به نماز و روزه دارند؟ تشخیص اوقات نمازهای پنجگانه و روزه در این مناطق چگونه است؟
جواب: ۱-تکلیف این اشخاص این است که نماز صبح شان را بعد از طلوع فجر و نماز ظهر و عصر را بعد از زوال و نماز مغرب و عشا را بعد از غروب شرعی بخوانند. و درباره روزه شان، قبل از فجر از خوردن و آشامیدن خودداری نمایند تا بعد از غروب شرعی. ۲-تکلیف این اشخاص نیز این است که اگر برایشان ممکن است از آن مکان به مکانی که دارای شب و روز واقعی است مهاجرت کنند٬ در غیر این صورت نماز و روزه شان را طبق نزدیک ترین کشوری که دارای روز و شب متعارف می باشد انجام دهند.
۳-سئوال: شخصی کارمند یکی از سازمان های بین المللی است، دفتر محل استخدام او در کشوری و محل کارش در کشور دیگری است و پس از هر چهار هفته یک هفته (هفته پنجم) را در کشور نخست (محل استخدام) یا کشورهای دیگر سپری می کند. آیا در جریان این یک هفته این شخص مسافر است و نباید روزه بگیرد؟ اگر روزه بر او واجب است، تحت چه شرایطی است؟
جواب: اگر مقصود از کشور محل استخدام، محل ولادت شخص مستخدم است، مکلف در این حال مسافر محسوب نمی شود بلکه در وطنش قرار دارد و تکلیفش وجوب روزه و خواندن نماز تمام است. در غیر این صورت، مسافر محسوب می شود و نمی تواند روزه بگیرد.
۴-سئوال: در عید رمضان امسال (۱۳۹۲) دولت افغانستان یک روز زودتر عید اعلان کرد و رسانه های شیعه مذهب در کابل طبق فتوای آیت الله واعظ زاده بهسودی و آیت الله صالحی و آیت الله صادقی پروانی و آیت الله موحدی نجفی، آن روز را عید گرفتند. بنده طبق فتوای آیت الله موحدی نجفی افطار کردم اما بعداً شبکه تلویزیون تمدن فتوای حضرت عالی را اعلان نمود که فردای آن روز عید است. و چون بنده مقلد حضرت عالی هستم، آیا فتوای موحدی نجفی برایم حجت است یا خیر؟ و اگر نیست، چه حکمی دارد؟ اگر کفاره دارد، کفاره اش چگونه است؟
جواب: افطار شما بنا بر فتوای حاج آقا صحیح است.
۵-سئوال: ما جمعی از مقلدین حضرت عالی هستیم که در کشور سوئد اقامت داریم و مشکلی برای ما در مورد اوقات شرعی ایجاد شده است. طبق برنامه اوقات شرعی مسجد امام علی (ع) که مشهورترین مسجد اهل تشیع در این کشور است، اذان مغرب ساعت ۱۲ شب و اذان صبح ساعت ۱۲ و ۳۰ دقیقه شب نوشته شده است. یعنی در نیم ساعت مؤمنین کاری نمی توانند انجام دهند که منظورم افطار، نماز مغربین و سحر است. حکم حضرت عالی دراین موارد چیست؟ احکام شرعیه مان از قبیل نماز و روزه را بر طبق نزدیک ترین کشور انجام می دهیم. حکم حضرت عالی در این موارد چیست؟
جواب: بر حسب سؤال هایی که از کشور سوئد می شوند، شب در آن جا دو تا سه ساعت ادامه دارد. شما باز هم در این مورد تحقیق کنید. در روزهایی که فجر واقعی وجود ندارد می توانید روزه و نمازتان را احتیاطاً طبق اوقات نزدیک ترین کشوری که روز و شب دارد انجام دهید.
۶-سئوال: آیا در ماه مبارک رمضان، یک روزه دار در طول روز برای رفع بوی دهان خود می تواند ساجک (سغز) بجود در حالی که آب دهان و رطوبت آن را فرو نبرد؟ (ساجک ماده ای است که جویده می شود و خورده نمی شود.)
جواب: در فرض سؤال، اگر خالی از شیرینی باشد مانعی ندارد.
۷-سئوال: اگر کسى بر اثر خودارضایى باعث ابطال روزه شود، حکمش چیست؟
جواب: در فرض سؤال، روزه اش باطل می شود و باید قضای آن را بعد از ماه مبارک رمضان بگیرد و کفاره نیز بدهد یا این که دو ماه روزه بگیرد یا ۶۰ مسکین را اطعام نماید. و احتیاط استحبابی این است که کفاره جمع بدهد.
۸-سئوال: از چه راهی می توان فهمید که عید فطر شده است، آیا می شود همراه دولت افغانستان (که با اعلام عید در عربستان، عید اعلام می کند) عید گرفت در حالی که مثلاً نه در ایران عید اعلام شده است و نه مجتهد ما عید را اعلام کرده است؟
جواب: اگر برای شما اطمینان حاصل شد که ماه شوال دیده شده است، می توانید افطار کنید وگرنه جایز نیست.
۹-سئوال: اگر کسی در شب های رمضان از راه حرام (زنا) جنب شود، اما از روی جهل تنها تیمم کند و در همین حال تا صبح باقی بماند و روز را روزه بگیرد و بعد از چند سال پشیمان شود و توبه کند و در پی جبران تمام خطاهایش باشد و از مرتکب شدن فعل شنیع از خداوند طلب عفو نماید، در مورد روزه اش چند مسئله وجود دارد: ۱٫آیا روزه اش صحیح است؟ ۲٫در صورت صحیح نبودن، آیا تنها قضا واجب است یا کفاره هم واجب می شود؟ ۳٫مقدار کفاره و نحوه پرداخت آن چگونه است؟
جواب: اگر تیمم کرده از جهت این که وقت و زمان برای غسل نبوده است، در این حال روزه اش صحیح است ولکن از باب احتیاط استحبابی، آن روز را قضا نماید. و اما اگر وقت وسیع بود و می توانست غسل کند و با این حال غسل را ترک کرده و تیمم نموده است، یا این که غسل را ترک کرده تا این که وقت ضیق شده و سپس تیمم نموده است، در یکی از این دو حال باید روزه آن روز را قضا کند و کفاره نیز بدهد. یعنی به شصت مسکین یا فقیر به هر کدام یک مد طعام معادل ۷۵۰ گرم آرد یا گندم یا نان و غیره بدهد.
۱۰-سئوال: مهاجرانی که در کشور فنلاند هستند، نظر جناب عالی را درباره روزه گرفتن و نمازهای یومیه شان با در نظر گرفتن این که در بعضی اوقات روز به۲۰ ساعت طولانی می شود، می خواهند؟
جواب: در مورد سؤال، نماز شما باید طبق صبح و زوال و مغرب و عشای محل سکونت تان صورت بگیرد و هم چنین روزه طبق روز و شب محل سکونت تان انجام شود. و اگر شخصی نتواند روزه بگیرد و روزه برایش مشقت غیرقابل تحمل دارد، می تواند افطار کند و بعداً قضا نماید.
۱۱-سئوال: آیا آغاز ماه قمری برای همه یکسان است؟
جواب: اتحاد افق نزد ما معتبر نیست.
۱۲-سئوال: من در کشور سوئد هستم و نمی دانم چند ساعت باید روزه بگیرم.
جواب: اگر کشور محل زندگی تان شب و روز و فجر و غروب دارد، باید طبق اوقات شرعی اش عمل کنید. اما اگر ندارد، باید طبق اوقات شرعیه نزدیک ترین کشوری که شب و روز دارد عمل کنید.
۱۳-سئوال: جدیداً یکی از مراجع تقلید فتوایی داده اند که خوردن آب برای رفع تشنگی روزه را باطل نمی کند و قضا هم ندارد. آیا می شود انسان برای این که رفع تشنگی کند، مقداری آب بنوشد؟
جواب: نمی شود. نوشیدن آب روزه را باطل می کند اگر چه برای رفع تشنگی باشد.
۱۴سئوال: کسی که قبل از ظهر به جایی سفر می کند و قبل از ظهر همان روز دوباره بر می گردد، حکم روزه اش چیست؟ آیا این شخص باید روزه را افطار کند یا که بگیرد؟
جواب: در صورتی که در بین راه چیزی نخورده باشد و قبل از ظهر به وطن خود بازگشته باشد، باید نیت روزه کند.
۱۵سئوال: من حدود ١٩ ساعت در کشور نروژ روزه مى گیرم و تنها چیزى که براى افطار یا سحر به آن استناد مى کنم، ساعاتى است که از برخى سایت هاى اینترنتى می بینم که آن ها هم بر اساس طول و عرض جغرافیایى این آمار را ارائه مى کنند. نظر خود را در مورد کیفیت روزه در این شرایط اعلام بفرمایید.
جواب: در فرض سؤال، شما می توانید ۱۰ دقیقه بعد از غروب آفتاب افطار کنید. و اما در طلوع فجر به حساب فلکی ها مراجعه کنید که آن ها طلوع فجر را قبل از طلوع آفتاب تعیین می کنند. شما از یک ساعت یا نصف ساعت قبل از طلوع فجر نیت روزه نمایید.
۱۶سئوال: حدود سه سال است که ۳۳ روز از روزه های واجب ماه رمضان من مانده است و هر سال کفاره آن را نیز پرداخته ام. اما ملای قریه ما می گوید علاوه بر پرداخت کفاره، ۳۳ روز روزه را نیز بگیر. درحالی که بنده حامله بوده ام و از لحاظ جسمی توان گرفتن روزه را ندارم. ماه رمضان نیز نزدیک است. چه باید بکنم؟
جواب: در فرض سؤال، کفاره واجب نیست ولی فدیه واجب است و مقدار آن سه ربع کیلو طعام برای هر روز است. هم چنین آن روزهایی که از شما فوت شده است هر زمانی که قدرت بدنی پیدا کردید قضا نمایید.
۱۷سئوال: در افغانستان طی یک سال فقط یک ماه اوقات کاراست و آن هم ماه علف کنی است. اگر ماه روزه با ماه علف کنی هم زمان شود، کسی که روزه داشته باشد، نمی تواند برای تهیه معیشت زندگی سالانه در ماه روزه علف جمع آوری کند و علف هم تا آخر رمضان از بین می رود. حکم این آدم کارگر چیست؟
جواب: اگر مکلف بتواند بین عمل ذکر شده در مورد سؤال و روزه جمع کند ولو این که نصف روز کار کند، یا اگر قادر به اجاره شخصی که روزه بر او واجب نیست باشد (مانند کسی که از جای دور برای کار کردن آمده است)، یا قادر بر خرید علوفه باشد بعد از موسم با فرض وجود علوفه، اگر یکی از این حالات برایش میسر باشد، روزه واجب است. و اما اگر هیچ یک از این حالات ذکر شده میسر نباشد، می تواند افطار نماید و در خوردن و آشامیدن به مقدار ضرورت اکتفا کند و بعد از ماه مبارک رمضان باید قضا نماید.
۱۸سئوال: من در سنگبری کار می کنم و کارم خیلی سنگین است به گونه ای که از صبح تا شب سنگ‌های سنگین را جا به جا می کنم. اگر هر روز کار نکنم، با توجه به گرانی ها برای امرار معاش خودم و خانواده ام و رهن خانه به مشکل برمی خورم. و اگر کار کنم، از ساعت ۶ صبح تا ۸ شب یکسره عرق می ریزم. با توجه به سنگینی کار و گرمی هوا و بلندی روز، حضرت عالی نسبت به روزه اینجانب چه نظری دارید؟
جواب: اگر مقدار هزینه ماه مبارک رمضان را دارید یا می توانید آن مقدار را قرض نمایید و بعداً قدرت ادای قرض را داشته باشید، یا این که می توانید نصف روز را کار کنید، باید روزه بگیرید. چنان چه یکی از این حالات میسر باشد، روزه واجب است. وگرنه می توانید افطار نمایید، با اکتفای به مقدار رفع ضرورت در خوردن و آشامیدن و بعد از ماه مبارک رمضان قضا نمایید.
۱۹سئوال: ۲۰ ساله هستم و در استرالیا زندگی می کنم. برای ادامه تحصیل دانشگاهی مجبورم در هفته چهار شبانه روز در بیمارستانی به دور از خانه باشم. یعنی صبح دوشنبه از خانه بیرون می روم و بعدازظهر جمعه دوباره به خانه برمی گردم. البته این شرایط موقتی و به مدت دو ماه است. شرایط روزه برای من چه گونه است؟
جواب: روزه بر شما واجب نیست و نماز شما در سفر شکسته است.
۲۰سئوال: محل کار پدر بزرگوارم سه ساعت دور از خانه است که فاصله آن سیصد کیلومتر می باشد و در هفته سه شب در خانه و چهار شب در محل کارش است. می خواستم بدانم که مسئله نماز و روزه شان چه طور می شود؟
جواب: در مفروض سؤال، وظیفه در محل کارش تمام است و روزه هم باید بگیرد و در بین راه نماز او قصر است و روزه را می تواند افطار کند. ولی اگر صبح از محل کارش حرکت کند و قبل از ظهر به وطنش برسد می تواند نیت روزه را نماید در صورتی که در بین راه چیزی نخورده باشد.
۲۱سئوال: آیا استفاده از قطره چشم روزه را باطل می کند؟
جواب: قطره چشم روزه را باطل نمی کند. چون چیزی که به حلق نرود روزه را باطل نمی کند.
۲۲سئوال: آیا کشیدن نسوار در پشت دندان یعنی زیر لب روزه را باطل می کند؟
جواب: در صورتی که آب نسوار یا ذرات معلق آن به حلق نرود، روزه را باطل نمی کند. مثل این می ماند که انسان دهان خود را با آب غرغره می کند و بیرون می اندازد. ولی با این حال احتیاط در ترک آن است.
۲۳سئوال: آیا دود چوب (یعنی وقتی چوب را می سوزانیم و دود می کند) روزه را باطل می کند؟
جواب: اگر دود چوب غلیظ نباشد، روزه را باطل نمی کند و اگر دود غلیظ باشد، بنا بر احتیاط باید اجتناب نمایید.
۲۴سئوال: آیا می توان در ماه مبارک رمضان در حال روزه شنا کرد؟
جواب: شنا مانعی ندارد ولی سرتان را در آب فرو نکنید.
۲۵سئوال: اینجانب در کشور سوئد زندگی می کنم و در این کشور به دلیل آب و هوای تقریباً قطبی، طول روز خیلی بیش تر از ایران است به طوری که در ماه رمضان امسال تقریباً چیزی حدود ۲۲ ساعت روزه باشم. حال با این وضعیت دشوار تکلیف چیست؟
جواب: باید روزه بگیرید مگر این که روزه برای شما حرجی باشد. در این صورت می توانید به مقدار رفع حرج افطار نمایید و بعد از ماه رمضان قضا کنید.
۲۶سئوال: بنده کارگرى هستم که چند کارگر دیگر زیر دستم کار می کنند. در حال حاضر صاحب کار فشار زیادى بر من وارد کرده است تا کار را تمام کنم اما در ماه رمضان کار آن طور که باید پیش برود نمی رود و من مجبورم تا از ساعت پنج صبح تا پنج عصر کار کنم که خیلى به من فشار می آید و اگر کار نکنم کار از دستم می رود و ضرر بسیار می کنم. حال اگر روزه بگیرم نمی توانم کار کنم. آیا می توانم روزه ام را افطار کنم و بعداً قضا نمایم؟
جواب: در مفروض سؤال، نمی توانید افطار کنید و باید روزه بگیرید ولی اگر روزه برای شما هر روز حرجی شد می توانید به مقدار رفع حرج افطار کنید و بعد هم امساک نمایید و بعد از ماه رمضان آن روز را قضا کنید.
۲۷سئوال: در شهری کار می کنم که مسافت محل کارم با محل اقامتم حدوداً ۷۰ کیلومتر می باشد. آیا نماز و روزه من درست است؟
جواب: در محل کار و مقر عمل، نماز شما تمام و روزه شما صحیح است و هم چنین در محل اقامت تان. اما در بین راه نماز شما شکسته است و می توانید اگر قبل از اذان ظهر باشد، افطار کنید.
۲۸سئوال: اگر کسی در شب ماه مبارک رمضان از حرام جنب شود و عمداً تا اذان صبح غسل نکند، آیا روزه اش باطل است؟ آیا تنها یک کفاره دارد؟
جواب: در فرض سؤال، روزه اش باطل است و باید آن روز را بعد از ماه مبارک رمضان قضا نماید و کفاره نیز بدهد.
۲۹سئوال: ۱٫آیا انتقال فطره از شهری به شهر دیگر در صورتی که در شهر دیگر شخص خیلی فقیری از اقوام باشد، جایز است؟ ۲٫در صورت جایز بودن، آیا لازم است عین پول فطره داده شود یا این که از طریق حواله بانکی هم امکان دارد؟ ۳٫در صورت جواز حواله و عدم دسترسی به بانک آیا از حساب شخصی می توان معادل پول فطره را به حساب مستحق واریز نمود؟
جواب: ۱٫در فرض سؤال، انتقال فطره مانعی ندارد. ۲٫آری، در صورت یقین باید عین پول فطره داده شود. ۳٫ جوابش از جواب سؤال دوم روشن شد.
۳۰سئوال: مادرم معده ی خود را عمل کرده و موفق نشده است روزه بگیرد. تکلیف ایشان را مشخص فرمایید.
جواب: اگر در نگرفتن روزه ماه مبارک رمضان عذری شرعی داشته است، همان طوری که در سؤال بیان شده است، وظیفه اش گرفتن قضای روزه رمضان است در صورت صحت و دادن فدیه برای هر روز افطار که سه ربع کیلو طعام است.
۳۱سئوال: من مدت ۴ سال است دچار مرض معده هستم. دو سال وقفه ای روزه گرفتم و دو سال آن را خداوند برایم توفق داد تکمیل روزه گرفتم. آیا روزه قضا برایم است؟ فعلاً هم معده ام مریض است و ۸ نفر را سرپرستی می کنم درصورتی که اگر روزه بگیرم، شاید مرض معده ام زیاد شود و از کار بمانم. در این مورد تکلیفم چیست؟
جواب: اگر در ماه مبارک روزه برای شما ضرر یا مشقت طاقت فرسا داشته باشد واجب نیست. و قضای آن را در زمستان هفته ای ولو یک روز بگیرید.
۳۲سئوال: اینجانب یکی از مهاجرین افغانستانی مقیم در شهر قم می‌باشم و طلبه هم هستم به صورت آزاد. بفرمایید که تکلیف نمازهای این حقیر زمانی که از قم به شهرهای دیگر برای مسافرت می رویم و برگردیم و بعضی مواقع در قم بیش از ده روز نمی‌مانیم (به خاطر این که کاری برای ما پیش می‌آید و به شهر دیگری می رویم) چیست؟ نماز و روزه من در قم زمانی که ما ۱۰ روز نمی‌مانیم چگونه است؟ من مدت ۱۰ سال است که به خاطر تحصیل دروس حوزه به قم آمده‌ام و آن جا را به عنوان وطن خود اختیار نکرده‌ام.
جواب: در مورد سؤال، نمازهای شما در قم تمام است حتی اگر یک روز بمانید. اما هنگام سفر به شهرهای دیگر اگر قصد اقامت ده روزه نکنید نماز شما شکسته می باشد.
۳۳سئوال: بنده ۳ روز کفاره سال اول روزه ام را به عهده دارم. و ۳ بار شک دارم و از آن ۲ بار مطمئن هستم که عهدی که با خداوند بسته بودم شکستم. ۱٫ چون عهد اول خود را شکسته ام، آیا عهد دوم من جایز است؟ ۲٫ کل کفاره روزه و عهد شکنی من چه قدر است؟ اگر بخواهم کفاره آن را به فقیر طعام بدهم. ۳٫ چون من شغل ندارم و یک متعلم هستم، آیا می توانم مصارف کفاره خود را از والدین خود بگیرم؟ اگر بله، آیا باید قضیه را برای آن ها افشا کنم یا این که نیازی ندارد و کافی است به آن ها بگویم پولی را که به من می دهند نیاز دارم. اگر نه، آیا می توانم از آن ها پول را قرض بگیرم و دلیل پول گرفتن را نگویم؟ ۴٫ کسی که کفاره به گردنش باشد، آیا خداوند (ج) توبه اش را قبول می کند؟
جواب: ۱٫ عهد با خداوند اگر یک بار شکسته شد، بار دوم کفاره ندارد. ۲٫ کفاره افطار عمدی و هم چنین کفاره نقض عهد، اطعام شصت فقیر است برای هر روز. ۳٫ می توانید مبلغ آن را از والدین خود بگیرید و لازم نیست قضیه را افشا کنید. ۴٫ آری، توبه اش قبول است.
۳۴سئوال: روزه بودم، سهواً آب خوردم. آیا روزه من صحیح است؟
جواب: ضرری به روزه شما ندارد.
۳۵سئوال: هیچ گاه اول ماه در شهر کابل به خاطر آلودگی هوا قابل رؤیت نیست. هر سال اول و آخر ماه رمضان بین پیروان مذاهب تشیع و تسنن اختلاف به وجود می آید. دیوان عالی کشور با رویکرد فقه حنفی همیشه از عربستان پیروی می کند و برخی از ائمه مساجد شیعه از ایران متابعت می کنند. سؤال اینجا است که تکلیف ما کارمندان دولت در روزی که دولت افغانستان عید اعلام می کند و علمای شیعه روزه اعلام می کنند، چیست؟ در حالی که ما به خاطر حفظ مظاهر وحدت ملی در برنامه عید دولت باید شرکت کنیم.
جواب: شما اگر به ثبوت هلال شوال اطمینان پیدا کردید، وظیفه تان افطار است وگر نه باید روزه را بگیرید یا سفر نمایید.
۳۶سئوال: آیا مهاجرین افغانی که در تهران اقامت دارند می توانند روزه بگیرند؟ البته بدون مدارک. برای این که این ها از طرف نیروی انتظامی تهدید به رد مرز می شوند. اگر بخواهند روزه خود را بخورند، آیا می توانند (البته با سفر به اطراف شهر)؟ و آیا تهران از جمله شهرهای بزرگ به حساب می آید ؟
جواب: در صورت تحقق قصد اقامت ده روز باید روزه بگیرند و تا وقتی که در داخل شهر تهران هستند روزه بگیرند و نماز را تمام بخوانند. در این باره فرقی بین شهر بزرگ و کوچک نیست. اگر خواسته باشند که روزه خود را افطار کنند، باید قصد مسافت شرعی نمایند یعنی حداقل ۴ کیلومتر از شهر تهران بزرگ خارج شوند.
۳۷سئوال: نذر روزه در سفر، در وطن یا در حین سفر چه حکمی دارد؟
جواب: جایز است.
۳۸سئوال: آیا رؤیت هلال با چشمان مسلح برای اثبات اول ماه رمضان یا شوال کفایت می کند؟
جواب: کفایت نمی کند.
۳۹سئوال: اگر بر کسی کفاره روزه واجب باشد، آیا او می تواند پول نقد به جای کفاره بدهد؟
جواب: در مورد سؤال، باید به شصت فقیر و به هر یک مقدار ۷۵۰ گرم آرد یا گندم یا برنج برساند و دادن پول مجزی نیست مگر این که شخصی را در خریدن طعام وکیل بگیرد و آن را بین فقرا توزیع نماید.
۴۰سئوال: از زمانی که به یاد دارم مرحوم پدرم به واسطه اعتیاد و شاید هم به دلیل بی توجهی روزه نمی گرفت. حالا وظیفه من به غیر از تدارک و قضای روزه ها، در خصوص کفاره روزه ها چیست؟
جواب: اگر میت وصیت کرده باشد به قضای روزه و نماز و دادن کفارات وغیره باید به وصیت عمل شود، وگرنه بر گردن پسر ارشد فقط قضای نماز و روزه ای که برگردن میت بوده، واجب است.
۴۱سئوال: آیا استفاده از اسپری تنفس در ماه مبارک رمضان موجب باطل شدن روزه می شود؟
جواب: موجب بطلان نمی شود.
۴۲سئوال: آیا با اعلان رادیو دولت افغانستان می توان عید گرفت؟
جواب: ملاک حصول اطمینان به رؤیت هلال است.
۴۳سئوال: آیا شما افق را شرط می دانید؟
جواب: اتحاد افق در ثبوت هلال شرط نیست، این مسئله در رساله مذکور است به آن جا مراجعه نمایید.
۴۴سئوال: آیا نزدیکی با همسر در ماه رمضان اشکال دارد؟
جواب: نزدیکی در شب مانعی ندارد به شرط این که قادر بر غسل قبل از فجر باشند.
۴۵سئوال: یک ماه است که به خانه شوهرم آماده ام. نمازم را کامل می خوانم، چطور باید روزه بگیرم؟ اگر به شهر خودم برگردم چطور؟
جواب: در فرض سؤال، در خانه شوهر و هم چنین در شهر خودتان نمازتان کامل و روزه واجب است.
۴۶سئوال: دختر بچه ای تازه امسال به تکلیف رسیده است و باید روزه بگیرد ولی به علت ضعف و لاغری و گرمای هوا روزه گرفتن برایش بسیار سخت است و نمی تواند روزه بگیرد. حکمش چیست؟
جواب: سخت بودن گرفتن روزه سبب برای جواز افطار نمی شود. اما اگر روزه برایش مشقت غیر قابل تحمل داشته باشد، در این حال می تواند افطار نماید و قضای آن را بعداً بگیرد.
۴۷سئوال: آیا تزریق آمپول پنی سیلین روزه را باطل می کند؟ ملاک در ابطال روزه چیست؟
جواب: باطل نمی کند چون از طریق حلق نیست.
۴۸سئوال: چند روز از روزه هایم را به دلیل آن که احساس ضعف می کردم، خوردم و چند روز هم از روی عمد روزه نگرفتم، حالا تکلیف من چیست؟
جواب: اولاً قضای آن چند روز را که افطار کردید بگیرید. و کفاره هر روز افطار عمدی، دو ماه روزه متصل یا از بابت هر روز، شصت مسکین و فقیر را اطعام دهید. و اگر به هر یک ۷۵۰گرم (آرد یا برنج یا خرما) بدهید کفایت می کند.
۴۹سئوال: حکم روزه زنی که بچه شیر خوار دارد چیست؟
جواب: اگر روزه گرفتن برای زن شیرده یا بچه ضرر داشته باشد و زن دیگری برای شیر دادن نباشد و قدرت و توانایی دادن شیر خشک را نیز نداشته باشد، در این صورت جایز است افطار نماید. ولی بعد از ماه رمضان باید قضا نماید. اما فدیه در صورتی لازم می شود که افطار سبب تضرر طفل باشد.
۵۰سئوال: آیا قی کردن غیر عمد، روزه را باطل می کند؟
جواب: خیر، باطل نمی کند.
۵۱سئوال: از همسر من در ماه رمضان بعد از نماز صبح در حالی که خواب بوده منی خارج شده است. آیا روزه ایشان باطل است؟
جواب: در فرض سؤال، روزه همسرتان صحیح است.
۵۲سئوال: آیا نگاه کردن به زنان نامحرم روزه را باطل می کند؟
جواب: خیر.
۵۳سئوال: اگر شخصی در حال روزه استمنا کند، کفاره روزه اش چگونه است؟ درصورتی که به قصد بیرون آمدن منی نبوده باشد و بی اختیار خارج شده باشد.
جواب: در مورد سؤال، اگر از خارج نشدن منی مطمئن نبوده است، قضا و کفاره دارد وگرنه آن روز را روزه بگیرد به قصد قربت و بعد از ماه مبارک رمضان فقط قضا نماید.
۵۴سئوال: قُلبه کردن یک نفر و امثال آن در ماه رمضان، آیا موجب خوردن روزه می شود؟
جواب: قلبه کردن و امثال آن موجب خوردن روزه نمی شود.
۵۵سئوال: با توجه به جواز تمام خواندن نماز در کربلا، آیا می توان بدون قصد اقامت ده روز در کربلا، روزه نیز گرفت؟
جواب: این حکم مختص به نماز در محوطه اطراف ضریح مقدس است و شامل روزه نمی شود.
۵۶سئوال: در رساله عملیه حضرت عالی در مورد کارگران آمده است که با شرایط خاصی که در متن فتوا ذکر شده است، می توانند بیاشامند تا رفع ضرورت شود یا رفع ضعف گردد. آیا این به معنی آن است که کارگران واجد شرایط ذکره شده در متن فتوا می توانند زمان روزه را تغییر بدهند یا این که باید روزه دار باشند اما در حالت ضرورت به قدر ضرورت بخورند؟
جواب: برای کارگران با شرایط ذکر شده در رساله عملیه، جایز است که روزه را افطار کنند و نگیرند و بنا بر احتیاط واجب در اکل و شرب (خوردن و آشامیدن) به مقدار رفع ضرورت اکتفا کنند و از خوردن و آشامیدن زاید خودداری نمایند، ولکن باید بعد از ماه مبارک قضا نمایند.
۵۷سئوال: کسانی مثل من (که مثلاً در کشور فنلاند زندگی می کنند) که امکان رؤیت ماه برایشان وجود ندارد، تکلیف شان چیست؟
جواب: اگر اطمینان پیدا کنند به ثبوت رؤیت ماه در کشور دیگری از کشورهای آن قاره یا قاره مجاور می توانند افطار نمایند.
۵۸سئوال: چنان چه فردی اول ماه رمضان را در کشوری باشد و روزه را بر اساس افق آن کشور آغاز نماید و سپس به کشور دیگری مسافرت کند و روزه را با قصد اقامت ادامه دهد، اگر در زمان فطره با افق جدید روزهای ماه رمضان برای این فرد از ۲۹ روز کم تر یا از ۳۰ روز بیش تر شود، حکمش چیست؟
جواب: ماه مبارک رمضان بلکه جمیع ماه های قمری از ۲۹ روز کم تر یا از ۳۰ روز بیش تر نمی شود. بنابراین باید آن روزهایی را که افطار کرده است قضا نماید.
۵۹سئوال: ما جمعی از دانش پژوهان آکادمی هیئت علمی رشته های کلاسیک پروپ هستیم، لطفاً به سؤالات ما جواب دهید: ۱ـ مبنای حضرت عالی اتحاد افق است یا اختلاف افق. و آیا اتحاد افقی ها و اختلاف افقی ها قائل به یک قول هستند؟ یعنی اتحاد آفاقی ها باز در مبنای خودشان تفصیلی قائلند یا نه همه یک نوع رویه و فتوی دارند؟ و هم چنین اختلاف آفاقی ها؟ ۲ـ حدود و سعه افق را بر مبنای خودتان تا کجا و تا چه حد افقی ملاک نظر مبارکتان می باشد؟ و مشهور فقهای شیعه چه مبنایی را قائلند؛ اتحادی اند یا اختلافی اند؟ این دو اصطلاح از چه زمانی در عبارات و متون فقه ما رایج و متداول شد؟ آیا حضرت مستطاب عالی رؤیت با عین مجرده یا با تلسکوپ را هم مجزی می دانید؟ می گویید اثبات یا عدم اثبات رؤیت تقلیدی نیست، معنایش چیست؟ پس حکم کردن مرجع و حاکم شرع هم نباید الزام آور باشد، چه طور جمع می فرمایید؟ تازه چه طور مردم عادی به حرف مرجعی اطمینان کنند ولی مرجعشان برایش ثابت نشده باشد؟ و اگر مسئله عید یا اول رمضان تقلیدی نیست پس چه طور دفترش می گوید امروز مثلاً عید نیست؟ کسی که اختلاف افقی است اگر در کشور دور دست مقلدش رویت شد و در کشور مرجعش رویت نشد و مرجعش بگوید امروز آخر رمضان است، تکلیف آن مقلد کشور دوردست چیست؟ چرا تفصیل قائل نمی شود و چه طور می شود حرف دیگران را بپذیرد ولی قول مرجعش را چه کند؟
جواب: ۱ـ در مبنای اتحاد افق دو قول است: اول: اتحاد آفاق قاره های قدیم که شامل استرالیا و آمریکا نمی شود. دوم: اتحاد آفاق جمیع قاره ها، که ما به این قول دوم مایل هستیم. و اما در مبنای اختلاف افق یک قول بیش تر نیست. ۲ـ مبنای ما این است که اگر هلال در هر کشوری که با کشور ما در یک بخش از شب مشترک باشد، دیده شود، درکشور ما ثابت می شود. و ما رؤیت با تلسکوپ را مجزی نمی دانیم . و معنای عدم تقلیدی بودن رؤیت هلال این است که رؤیت هلال یک امر خارجی است و اگر کسی هلال را به چشم خود دید جایز نیست روزه بگیرد حتی اگرمجتهد آن روز را روزه اعلام کند. اما حکم حاکم شرع الزام آور و نافذ است بر مقلدین مجتهد دیگری که برایش رؤیت هلال ثابت نشده و حکم به ثبوت هلال نکرده است مگر در دو صورت: اول: اگر مقلد مجتهد دیگر علم و قطع پیدا کند که حکم مجتهد مخالف واقع است. دوم: آن حکم صادر شده از مقدماتش تقصیری حاصل شده باشد. اما اعلام دفتر روز عید روز اول ماه مبارک و سایر ماه ها را به خاطر این است که مردم خودشان این مسئله را تعقیب نمی کنند چون که مسئله تقلیدی نیست هر کس به اطمینان خودش عمل کند. و اما تکلیف مقلد مجتهدی که قائل به اختلاف آفاق است در صورتی که ماه در کشور شب دیده شود این است که آن روز را عید کند. ولهذا می گویند که رؤیت هلال تقلیدی نیست.
۶۰سئوال: درمسائل مربوط به زکات فطره و مهمان شب عید، عبارت « نان خور» تکرار می شود و این که اگر کسی نان خور محسوب شود، فطره او بر صاحب خانه است. سؤال این است که تحقق نان خور بودن به چیست؟ ملاک نان خور بودن چیست؟
جواب: تحقق نان خور به این است که شخص جزء خانواده صاحب خانه باشد به قسمی که در خانه او زندگی کند و سر سفره او غذا بخورد ولهذا شامل مهمان شب عید که وارد بر صاحب خانه بشود چه قبل از مغرب بیاید یا بعد از مغرب نمی شود و ملاک نان خور بودن عرفی است و شامل آن مهمانی که عیال صاحب خانه باشد می شود.
۶۱سئوال: دختر مجردی هستم که در ماه رمضان مرتکب استمنا شدم و در اوج لذت مایع سفید رنگ کمی از رحمم ترشح کرد. تکلیف من چیست و برای ادای دین روزه هایم که از چند سال پیش مانده است چه مبلغی باید پرداخت کنم و به چه کسانی باید بدهم؟
جواب: توبه و استغفار کنید و دیگر این عمل حرام را مرتکب نشوید.عوض هر روز ماه مبارک رمضان که به این عمل افطار کرده اید قضا و کفاره به گردن شما است و کفاره هر روز افطار عمدی «سیر کردن شصت فقیر از مرد و زن می باشد» و می توانید به هر فقیر به مقدار «۷۵۰» گرم آرد یا گندم یا برنج خشک نیز بدهید. اگر فقیر سراغ ندارید مبلغ آن را به یکی از دفاتر ما تحویل دهید و رسید دریافت کنید.
۶۲سئوال: کسی که در روزه ماه رمضان استصحاب نهار کند و به ظن دخول لیل افطار کند (البته تحقیق و تفحص کرده باشد)، بعد خطای او آشکار شود، ۱ـ آیا روزه اش باطل است؟ و اگر باطل است، آیا کفاره هم دارد؟ ۲ـ کسی که تحقیق و تفحص نکرده باشد چطور؟
جواب: در هر دو صورت روزه اش باطل است و فقط قضا نماید و کفاره ندارد.
۶۳سئوال: افطار نمودن روزه استیجاری بعد از اذان ظهر چه حکمی دارد؟
جواب: جایز است.
۶۴سئوال: ۱٫به نظر حضرت عالی دختران در چند سالگی به سن تکلیف می رسند؟ ۲٫ دخترانی که تا یازده، دوازده سالگی علائم بلوغ در وجودشان دیده نمی شود و در سن (۹) نه و (۱۰) ده سالگی قدرت روزه گرفتن ندارند تکلیف شان چیست؟ ۳٫دخترانی که از (۱۰) ده سالگی روزه نگرفته اند تکلیف شان چیست؟
جواب: ۱_ بعد از کامل شدن (۹) نه سال به تکلیف می رسند. ۲_ روزه برای شان واجب است ولی اگر قدرت روزه گرفتن را ندارند افطار کنند و بعداً باید قضا نمایند. ۳_ باید قضا کنند و در صورتی که عمداً افطار کرده اند، کفاره نیز بدهند.
۶۵سئوال: آیا در تشخیص وقت افطار و سحر و همین طور اوقات نماز، به اذان هایی که در جمهوری اسلامی ایران و با ابزار دقیق علمی و حتی با دقت ثانیه ای تعیین وقت می شود، می توان اعتماد کرد؟ یا این که باید در تشخیص اوقات شرعی، دید عرفی را ملاک عمل قرار دهیم؟
جواب: بله، می شود اعتماد کرد، در صورتی که اطمینان به دخول وقت حاصل شود.
۶۶سئوال: آیا شخصی به عنوان امام جماعت در عید فطر می تواند امامت دو جماعت یا بیش تر را بر عهده داشته باشد؟ (یعنی به عنوان امام جماعت دو نماز بخواند.)
جواب: انجام ۲ یا ۳ نماز در روز عید فطر به عنوان امام جماعت جایز نیست.
۶۷سئوال: برای ما که در کشور استرالیا زندگی می کنیم، اثبات عید سعید فطر چگونه است؟
جواب: اگر هلال شوال در کشورهای اسلامی و غیراسلامی که کشور شما با آن ها شریک در شب باشد، شرعاً ثابت شود برای شما هم ثابت می شود.
۶۸سئوال: کسی که شب جنب باشد یا حائضی که شب پاک شده باشد و می گوید الآن می خوابم و حتماً قبل از اذان صبح برای غسل بیدار می شوم ولی واقعاً خواب بماند و بعد از اذان بیدار شود، در این چند صورت: "روزه مستحبی و روزه قضا اعم از وسعت وقت و در ضیق وقت و روزه کفاره قضا عمد ۳۱ روز پی در پی از ۶۰ روز و روزه نذر و روزه استیجاری و روزه واجب” در ماه مبارک رمضان، حکم شرعی اش چه می باشد؟ و به فرض که برای غسل بیدار شود ولی ببیند برای غسل تا اذان صبح وقت باقی است و پیش خودش بگوید که دوباره می خوابم و ساعت را نیز تنظیم کند و صد در صد قصد بیدار شدن داشته باشد ولی در این صورت هم ناگهان بیدار شود و ببیند که اذان صبح را گفته اند، در این وضعیت با تمام اقسام آن روزه های یاد شده لطفاً تکلیف را بفرمایید.
جواب: در فرض سؤال، روزه این شخص در تمام این صورت ها صحیح می باشد، مگر در قضای ماه مبارک رمضان که روزه ی او باطل است.
۶۹سئوال: شخصی روزه قضای احتیاطی گرفت در حالی که یقین نداشت روزه قضا بر او واجب است. اگر بعد از زوال روزه اش را افطار کرده باشد حکمش چیست؟
جواب: در فرض سؤال، افطار بعد از زوال جایز نیست و اگر افطار نمود باید کفاره بدهد، یا ده مسکین را اطعام کند یا ۳ روز روزه بگیرد.
۷۰سئوال: اگر کسی به مسافرت برود و قبل از اذان برگردد، آیا روزه او باطل می شود؟
جواب: اگر قبل از زوال از سفر برگردد و چیزی نخورده باشد، روزه واجب است و اگر خورده باشد یا بعد از زوال برگردد، روزه واجب نیست.
۷۱سئوال: اگر شخصی به واسطه ورشکستگی و بدهکاری فقیر شود، آیا می شود زکات فطره را مستقیماً بابت بدهی او به شخص طلب کارش بدهند یا حتماً باید به دست فقیر برسانند؟
جواب: در فرض سؤال، "با اذن حاکم شرع” می توانند زکات را مستقیماً به طلب کارش بدهند.
۷۲سئوال: خانم بارداری هستم و یک هفته تا زایمانم باقی مانده است و خودم و جنین مشکلی نداریم. اگر روزه بگیرم اشکالی دارد؟
جواب: روزه واجب است و اگر برای خودتان یا جنین تان ضرر معتد به نداشته باشد، باید روزه بگیرید.
۷۳سئوال: آیا خوردن آدامس در ماه مبارک رمضان جایز است؟
جواب: احساس به مزه آدامس مانعی ندارد ولی شیرینی آن به حلق نرسد. امّا اگر اجزا آن پراکنده شود و داخل حلق فرو رود، در این صورت روزه را باطل می کند.
۷۴سئوال: در کشور فنلاند طول روز در ماه مبارک رمضان به بیست و در سال های آتی به بیست و سه ساعت می رسد و قطعاً روزه گرفتن در این ایام طولانی موجب عسر و حرج و حتی مریضی می شود. هم چنین روزه گرفتن باعث ایجاد اخلال در کار روزمره مؤمنان می شود، زیرا تمام مدت شب را باید بیدار بمانند وگرنه هم نماز صبح شان قضا می شود و هم بدون سحری می مانند و در این صورت نیز در کار فردای بزرگ ترها و مدرسه جوانان خلل ایجاد می شود. وظیفه ما چیست؟
جواب: در مفروض سؤال، وظیفه مؤمنین و پیروان اهل بیت (علیهم السلام) چنین است: وقتی که قرص آفتاب غایب شد می توانند افطار کنند و نماز مغرب و عشا را به جا بیاورند. در صورتی که بین غروب آفتاب (یعنی استتار قرص) و بین طلوع آن ۳ ساعت است، مؤمنین آن جا می توانند تا ۲ ساعت بعد از غروب آفتاب (استتار قرص) مشغول خوردن و آشامیدن باشند و بعد از آن امساک نمایند. اما چنان چه روزه بر هر کسی حرجی یا ضرری داشته باشد، واجب نیست و می تواند به قدر رفع حرج (و نه به مقداری که بخواهد سیر شود و تمام بخورد) افطار کند و در وقت دیگری قضا نماید.
۷۵سئوال: مریضی که نمی تواند در ماه مبارک رمضان روزه بگیرد، می تواند به قدر دلخواه، و نه به قدر ضرورت بخورد و بیاشامد؟
جواب: بله، می تواند و لکن مستحب است که اکتفای به مقدار ضرورت نماید.
۷۶سئوال: اگر زن روزه داری بعدازظهر حایض شود، آیا می تواند بخورد و بیاشامد؟
جواب: بله، می تواند بخورد و بیاشامد.
۷۷سئوال: درجایی زندگی می کنم که در ماه مبارک رمضان، شب امکان مراجعه به دکتر را ندارم و در اثر درد دندان می بایست به دندان پزشک مراجعه کنم و در اثر کار دکتر، حتماً چیزی در گلوی من می رود. آیا روزه ام باطل است؟
جواب: داخل شدن چیزی در گلو قهراً موجب بطلان روزه نمی شود.
۷۸سئوال: اگر در زمان بیداری سهواً از بدن انسان منی خارج شود، آیا روزه باطل است؟
جواب: اگر سهواً در موقع بیداری از انسان منی خارج شود، موجب بطلان روزه نمی گردد.
۷۹سئوال: در مناطقی که اصلاً افق شرعی ندارند، با فرض عدم توان هجرت یا سفر، چگونه روزه خود را امساک و افطار کنند؟
جواب: امساک و افطار را بنا بر احتیاط طبق نزدیک ترین منطقه ای که افق دارد انجام دهند و بعداً قضا نمایند.
۸۰سئوال: آیا کشیدن نسوار روزه را باطل می کند؟
جواب: کشیدن نسوار خلاف احتیاط است و اگر در حلق فرو رود روزه را باطل می کند و قضا و کفاره دارد. و گاهی کشیدنش سبب هتک ماه رمضان است، لهذا جایز نیست.
۸۱سئوال: وظیفه خانمی که کفاره ماه مبارک رمضان (یعنی گرفتن روزه و دادن فدیه) بر او واجب شده است و توان قضا کردن روزه را دارد اما نمی تواند فدیه را بدهد (به خاطر این که پول ندارد یا همسر او اجازه نمی دهد) چیست؟
جواب: در فرض سؤال، در آینده هر وقتی که قدرت مالی پیدا کرد، فدیه را بدهد.
۸۲سئوال: من در ماه رمضان در حالت روزه استمنا کردم و منی هم خارج شد. این در حالی بود که من مسئله شرعی را نمی دانستم. در این صورت وظیفه من چیست؟ آیا روزه من باطل شده است؟
جواب: ابتدا باید از فعل انجام شده توبه نمایید. وظیفه شرعی شما نیز این است که روزه آن روز را قضا کنید و کفاره نیز باید بدهید.
۸۳سئوال: زنی که به سبب حمل یا شیردهی روزه نگیرد و در همان سال (تا رمضان بعدی) نیز توان قضای آن را نداشته باشد، به جای یک مد طعام آیا می بایست دو مد طعام به فقیر بدهد؟
جواب: در فرض سؤال، برای هر روزی که افطار کرده است، یک مد طعام بدهد اما تأخیرش فدیه ندارد.
۸۴سئوال: در کفاره کبیره یا عمد، برای یک روز باید به ۶۰ مسکین طعام داد و در کفاره حنث یمین به ۱۰ مسکین. اگر تعداد کفارات زیاد باشد، آیا می توان به ۶۰مسکین یا ۱۰مسکین چندین مد طعام داد؟ (چون صدق ۶۰مسکین و ۱۰مسکین شده، فقط تعداد مد تکرار شده است.)
جواب: برای تأخیر قضای روزه تا رمضان آینده، برای هر روز باید سه ربع کیلو گندم یا آرد یا خرما به فقیر داده شود. بلی، می توان به ۶۰ مسکین چند مد طعام داد.
۸۵سئوال: در ماه مبارک رمضان در حال سفر روزه گرفتم، به این اعتقاد که سفر کم تر از قدر مسافت است. بعداً معلوم شد سفر بیش تر از مسافت بوده است. آیا روزه ای که گرفته بودم قضا دارد؟
جواب: بله، قضا دارد.
مراجع تقلید شیعه اعم از عرب، فارس، ترک، افغانستانی، پاکستانی و ... مایه افتخار ما هستند.