به گزارش «شیعه نیوز»، محمد بن على بن حسین بن بابویه قمى، مشهور به«شیخ صدوق» از فقها و محدثین بنام شیعه در سال 305 هجری قمری پس از فوت محمد بن عثمان عمری، دومین نایب خاص امام زمان(عج) و همزمان با نیابت حسین بن روح سومین نائب حضرت پا به دنیا گذاشت. پدر شیخ صدوق، «علی بن حسین» بود که شیخ شهر قم و از علمای بنام و دارای مرجعیت دینی بود و در بازار به کسب و کار می‌پرداخت.
درخواست فرزند صالح از امام زمان(عج)
شیخ طوسى جریان ولادت وى را چنین نقل کرد است: «على بن بابویه با دختر عموى خود ازدواج کرده بود؛ ولى از او فرزندى به دنیا نیامد. او در نامهاى از حضور شیخ ابو القاسم، حسین بن روح تقاضا کرد تا از محضر حضرت بقیةالله (عجل الله تعالى فرجه) بخواهد براى او دعا کند تا خداوند اولاد صالح و فقیه به او عطا کند.
پس از گذشت مدتى از ناحیه آن حضرت این گونه جواب رسید:« تو از این همسرت صاحب فرزند نخواهى شد؛ ولى به زودى کنیزى دیلمیه نصیب تو مىشود که از او داراى دو پسر فقیه خواهى شد.» شیخ صدوق نیز، جریان ولادت خود را که با تقاضاى کتبى پدرش از محضرامام زمان (عجل الله تعالى فرجه) و دعاى آن حضرت بوده، در کتاب کمالالدین به صورت حدیث آورده و مى افزاید: هرگاه ابو جعفر محمد بن على الاسود مرا میدید که براى فرا گرفتن علم و دانش به محضر استاد میروم به من میفرمود:« این میل و اشتیاق به علم و دانش که در تو وجود دارد مایه شگفتى نیست؛ زیرا تو به دعاى امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف متولد شده اى.»
تسلط و شهرت حدیثی شیخ صدوق
«شیخ صدوق» که صاحب یکی از کتب اربعه شیعه به نام «من لا یحضره الفقیه» است، با جمعآوری احادیث و روایات اهلبیت(ع) باعث حفظ این میراثهای گرانقیمت شد و آنها را خطر نابودی مصون نگه داشت. او به قدری در علوم حدیث و علوم رجال و حفظ احادیث تبحر داشت که شیخ طوسی درباره او می‌گوید: « او دانشمندى جلیلالقدر و حافظ احادیث بود. از احوال رجال، کاملاً آگاه و در سلسله احادیث، نقادى عالى مقام به شمار میآمد. بین بزرگان قم، از نظر حفظ احادیث و کثرت معلومات مانند نداشت و در حدود 300 اثر تألیفى از خود به یادگار گذاشته است.»
وی از معدود دانشمندانی بود که وقتی حدیثی را نقل میکرد و سلسله سند را نمیآورد، علما بنا را بر صحت حدیث میگذاشتند، زیرا وی مشهور به این بود که روایتی را بدون پشتوانه نقل نمی‌کند. در این باره علامه بحرانى می‌گوید: «جمعى از اصحاب ما، از جمله علامه در کتاب «مختلف»، شهید در کتاب «شرح ارشاد» و سید محقق داماد، روایات مرسله (حذف سند) صدوق را صحیح میدانند و به آنها عمل مىکنند؛ زیرا همان گونه که روایات مرسله ابن ابى عمیر پذیرفته شده، روایات مرسله صدوق هم مورد قبول واقع شده است.»
شیخ مفید از شاگردان شیخ صدوق
از مهمترین و بارزترین شاگردان وی شیخ مفید، على بن احمد بن عباس، پدر شیخ نجاشى، ابن غضائرى صاحب کتاب «رجال غضایری» و شیخ جلیل، ابو الحسن، جعفر بن حسین حسکه قمى، استاد شیخ طوسى هستند.
شیخ صدوق صاحب یکی از کتب اربعه شیعه
وی که عمر خود را صرف جمعآوری و تنظیم احادیث اهلیت(ع) کرد دارای بیش از 300 تألیف است که مهمترین آنها «من لا یحضره الفقیه، یکی از کتب اربعیه شیعه، اثبات الوصیة لِعلی(ع)، إثبات النص على الأئمة، عیون اخبار رضا(ع)، کمال الدین و تمام النعمة، التوحید، خصال، امالی، معانیالاخبار، المقنع، ثوابالاعمال و عقابتالاعمال، عللالشرایع» است. این کتابها با گذشت صدها سال همواره در طول تاریخ مورد استناد علما و اندیشمندان اسلامی قرار گرفته است.
وی در سال 381 هجری قمری با بیش از هفتاد سال سن درگذشت و در شهر ری دفن شد. قبر او امروزه در قبرستانی با نام قبرستان «ابن بابویه» و زیارتگاه مردم است.
منابع:
پایگاه تخصصی نور، کتاب کمالالدین، «الغیبة» شیخ طوسی
