گزارش تصویری از مرقد مطهر علامه احمد ابن فهد حلی اسدی (رضوان الله تعالی علیه)

 

 

 

 

جـمـال السالكین ابوالعباس، احمد بن فهد حلی اسدی در سال 757 متولد شده و درسال 841 وفـات یـافـتـه است در طبقه شاگردان شهید اول و فخر المحققین است مشایخ ‌حدیث او فاضل مـقـداد سـابـق الذكر، و شیخ علی بن الخازن فقیه و شیخ بها الدین علی بن عبدالكریم است علی الـظاهر اساتید فقهی او نیز همینها هستند ابن فهد تالیفات فقهی معتبری دارد، از قبیل: المهذب الـبارع كه شرح المختصر النافع محقق حلی است و شرح ارشاد علا مه به نام المقتصر و شرح الفیه شـهـیـد اول شـهـرت بیشتر او در اخلاق،دعا و سیر و سلوك است كتاب مشهور او در این زمینه، عده الداعی است.[1]

آثار و تالیفات:

او از تربیت یافتگان مكتب فقهی شهید اول، و از اكابر فقها و علمای امامیه درقرن نهم هجری است كـه در فـقـه و سـیـر و سلوك و زهد و تقوی و عبادت مقام شامخ ووالایی دارد او حاوی كمالات ظـاهـری و بـاطـنـی و جـامع علم و عمل و حاوی معارف عقلی و نقلی بوده است بهترین معرف مـقـامـات بـاطـنی او، آثار و تالیفات باقی مانده ازاوست كه حكایت از مقامات باطنی و معنوی او می نماید، كه برخی از آنها به ترتیب زیر است:

1 ـ آداب الداعی.
2 ـ الادعیه و الختوم.
3 ـ استخراج الحوادث و بعض الوقایع المستقبله من كلام امیر المؤمنین (ع) فیما انشاه فی صفین بـعد شهاده عمار بن یاسر در این كتاب برخی از اسرار علوم غریبه مانند خروج چنگیز و پدید آمدن اسماعیل صفوی را از كلمات معجزه آمیز علی (ع) كه در صفین بعد از شهادت عمار فرموده است، استنباط و استخراج نموده است.
4 ـ اسرار الصلوه.
5 ـ تاریخ الائمه (ع).
6 ـ التحریر در فقه.
7 ـ التحصین فی صفات العارفین من العزله و الخمول بالاسانید المتلقاه عن آل الرسول (ع).
8 ـ ترجمه الصلوه در بیان معانی، اقوال و افعال و فوائد نماز.
9 ـ تعیین ساعات اللیل و تشخیصها بمنازل القمر.
10 ـ جامع الدقائق و كاشف الحقائق.
11 ـ الدر النضید فی فقه الصلوه.
12 ـ عده الداعی و نجاح الساعی در ایران چاپ شده و سه نسخه خطی آن تحت شماره های 2137 ـ 38 ـ 40 در كتابخانه مدرسه شهید مطهری (سپهسالار) موجود است.
13 ـ المسائل الشامیات.
14 ـ مصباح المبتدی و هدایه المهتدی.
15 ـ المتقصر فی شرح ارشاد الاذهان.
16 ـ الموجز الهادی.
17 ـ المهذب البارع فی شرح المختصر النافع.
18 ـ الموجز الحاوی.[2]
و تعدادی دیگر از رساله ها و مجموعه ها كه در ریحانه الادب آمده است.

گفتار دیگران درباره او:

صاحب روضات الجنات در شرح زندگی او می نویسد:.

عالم عارف پر از اسرار، كاشف اسرار فضائل، جمال الدین ابوالعباس احمدبن شمس الدین محمد بن فهد اسدی حلی، در اثر شهرت و اعتبار، بی نیاز از توصیف و تعریف می باشد وی جامع معقول و مـنـقـول، فـروع و اصـول ظـاهـری و باطنی و علم وعمل است او از شاگردان شهید اول و فخر محققان است، و از شیخ مقداد سیوری وعلی بن خازن حائری و ابن متوج بحرانی، و از سید جلیل نـقیب، بها الدین ابوالقاسم علی بن عبدالحمید نیلی صاحب كتاب الانوار الالهیه اجازه روایتی دارد و پـیـش مـااجـازه نامه ای موجود است كه به خط فرزند شهید ثانی، یا پسرش محمد است (و ازاین دو كنار نیست) و مضمون آن چنین است:.
احمد بن محمد بن فهد، از رجال متاخر عصر ما و یكی از مدرسین زینبیه درحله سیفیه، و یكی از رجـال علم، خیر، صلاح و بذل و بخشش و جود می باشد او ازمن كسب اجازه نمود، پس به او در مورد تالیفات و روایات خویش اجازه دادم.
او تـعدادی مصنفات و تالیفات دارد كه از آن میان، عده الداعی و نجاح الساعی است كه دارای فوائد متعددی است و كتاب كفایه المحتاج الی معرفه مسائل الحاج، و كتاب الهدایه فی فقه الصلوه و كتاب التحصین فی صفات العارفین و جزاینها تالیفات دیگری نیز دارد.[3]

مناظره و گفتگو با ارباب مذاهب:

او در مـنـاظـره و مباحثه، تبحر و توانایی كامل داشته است و با برخی از پیروان فقه اهل سنت، در عـصـر حكومت میرزا اسبند تركمان حاكم عراق، مباحثاتی داشت،به ویژه در مورد مساله امامت و رهـبـری گفتگوهایی انجام داد و بر جمع كثیری ازعلما مذاهب اهل سنت غلبه یافت میرزا تحت تـاثـیـر آن جـلسه قرار گرفت و مذهب خویش را تغییر داد و خطبه ای به نام امیر المؤمنین (ع) و اولاد پاك و معصوم او انشانمود.[4]

شاگردان:

او شاگردان متعددی را در مكتب تربیتی خویش پرورانده است:
1- شیخ علی بن هلال جزائری.
2 ـ شـیـخ بزرگوار فقیه نامی عز الدین حسن بن احمد بن یوسف، معروف به ابن العشره الكروانی العاملی.
3 ـ شیخ علی بن عبدالعالی كركی.
4 ـ شیخ عبدالسمیع بن فیاض اسدی حلی صاحب كتاب تحفه الطالبین فی اصول الدین.
5 ـ سید محمد بن فلا ح موسوی از نیاكان سید خلف.
6 ـ شیخ ابوالقاسم علی بن جمال الدین محمد بن طی عاملی مؤلف كتاب مسائل ابن طی (متوفی 855 ه ق) و جز این افراد شاگردان دیگری نیز داشته است كه در كتابهای تراجم و رجال، تفصیلا آمده است.

وفات:

او پـس از یـك عـمر تلاش و مجاهده در راه فقه و فقاهت و سیر و سیاحت روحی، به سال 841 در هـشـتـاد و پـنـج سالگی در كربلای معلی به رحمت ایزدی پیوست و قبر شریفش كنار خیمه گاه مـعـروف واقع شده و كراماتی هم از او نقل گردیده است كه هم اكنون نیز مورد تكریم و تجلیل و تبرك اهل تقوی و دین قرار دارد

[1] . آشنایی با علوم اسلامی، ص 301 .
[2] . ریحانه الادب، ج 8، ص 145 و 146 .
[3] . روضات الجنات، ج 1، ص 72 و 73 .
[4] . روضات الجنات، ج 1، ص 73 .