ترکیه به سوی باتلاق خونین تروریستی حرکت می‌کند

خطر این حمله از دو منظر اساسی است. نخست اینکه سه هفته بعد از حمله به شهر آنکارا صورت گرفت که در آن 45 نفر کشته شدند و اکثر قربانیان آن نیروهای پلیس بودند. دوم اینکه مجری حمله به باشگاه شبانه همچنان فراری است و جستجوی نیروهای پلیس ترکیه برای یافتن او دارد. این وضعیت نشان می دهد که حمله این فرد مسلح به باشگاه شبانه به دقت برنامه ریزی شده بوده و انتحاری نبوده است. این بدان معناست که برنامه ریزی زیادی برای وارد کردن بیشترین آسیب ممکن صورت گرفته است و کاری فردی نبوده بلکه یک سازمان بزرگ در پس پرده آن قرار دارد.

انفجار سابق در آنکارا را یک سازمان کرد افراطی برعهده گرفت که گمان می رود وابسته به حزب کارگران کردستان ترکیه "پ.ک.ک" باشد اما هیچ سازمانی مسئولیت حمله مهاجم یاد شده به باشگاه شبانه را تا زمان نگارش این سطور برعهده نگرفته است.

انگشت اتهام به دو سمت نشانه رفته است. نخست، سازمانهای کرد افراطی است؛ اعم از اینکه سوری تبار یا ترک تبار باشند. دوم، گروه تروریستی داعش است که ترکیه جنگ سنگینی را برای بیرون راندان عناصر این گروه از شهر "الباب" در خاک سوریه و نزدیک مرز ترکیه به راه انداخته است. این اقدام بعد از موفقیت ترکیه در پایان دادن به حضور داعش در شهر جرابلس در شمال سوریه صورت می گیرد.

برخی از شاهدان عینی گفتند: مهاجم به زبان عربی صحبت می کرده است تا اینگونه القا کنند که وابسته به گروه داعش بوده است اما معمولا این گروه فورا و چند ساعت بعد از وقوع حملات عناصر خود یا طرفدرانش، مسئولیت آن را برعهده می گیرد؛ همانطور که در جریان انفجارهای پاریس و دو عملیات زیر گرفتن توسط خودرو در شهر نیس فرانسه در تابستان گذشته و بازار عید کریسمس در شهر برلین در یک هفته روی داد یا در انفجارهای پاریس و بروکسل در قبل از آن.

انتخاب یک باشگاه شبانه ساعتی بعد از ورود به سال جدید میلادی رجب طیب اردوغان رئیس جمهور و حزب عدالت و توسعه اسلامی را از نظر معانی اسلامی به چالش می کشد؛ بویژه که ترکیه تحت حکمرانی این حزب، خود را عثمانی جدیدی معرفی می کند که می خواهد دولت خلافت را از طریق حمایت خود از احزاب سلفی اسلامی سنی احیا کند و چه بسا، طرح مهاجم (به باشگاه شبانه) این حقیقت را مدنظر قرار داده است و زمان و مکان مناسب را انتخاب کرده است تا برخی اسلامگرایان یا همه آنها را علیه رئیس جمهور ترکیه و حزب او تحریک کند؛ بویژه در سایه ناامیدی حاکم بر محافل معارضان سوری خصوصا سلفی های آنها به خاطر دخالت نکردن اردوغان برای جلوگیری از بازپس گیری بخش شرقی حلب از سوی ارتش سوریه.

این حملات به سرعت در عمق ترکیه رواج می یابد و روی شهر تاریخی استانبول و سیاسی آنکارا تمرکز دارد و اهداف خود را با دقت زیاد انتخاب می کند زیرا بدنبال ویران کردن وجهه کشور ترکیه و برهم زدن ثبات این کشور و چهره نظام حاکم است. این حملات همچنین بدنبال تشدید زیان های ناشی از بحران اقتصادی روز افزون و گسترش دادن هرج و مرج خونین در ترکیه و ایجاد این برداشت در افکار عمومی است که ترکیه دیگر یک کشور برخوردار از امنیت نیست. اینها مهمترین خطر برای ترکیه محسوب می شود.

نکته قابل توجه این است که انتقال نقشه هرج و مرج خونین به ترکیه که از دور یا نزدیک شبیه سوریه است؛ در زمانی صورت می گیرد که امیدها برای ایجاد راه حل های سیاسی برای بحران سوریه - بعد از یکسره شدن امور در شهر حلب سوریه به نفع محور روسیه و ایران و سوریه و پیوستن ناگهانی ترکیه به آن- افزایش می یابد. پیوستن ترکیه همه معالات منطقه ای و بین المللی را دگرگون کرد.

شاید هنوز زود است که بگوییم این تحول در موضع ترکیه دیرهنگام بود زیرا دولت ترکیه در طول شش سال گذشته نقشی اصلی را در حمایت و کمک به معارضان سوری مسلح و بخش اسلامی بنیادگرای آن وسازمانهای وابسته به این بخش که در فهرست تروریسم آمریکا و روسیه قرار دارد، ایفا کرد. این واقعیتی است که نیاز به اثبات ندارد اما آنچه از تحولات پرشتاب می فهیم یا بهتر بگویم برداشت می کنیم این است که ترکیه به علت سیاست ها و مواضع دستپاچه خود و از دست دادن قطب نمای رهبری خود و ایجاد بیشترین تعداد دشمنان در تاریخ خود و خصوصا در کشورهای همسایه، به سمت یک باتلاق تروریستی خونین سوق می یابد.

اگر گروه داعش مسئولیت این حمله به باشگاه شبانه را برعهده بگیرد، این بدان معنا است که داعش طرح "ب" را در دستور کار قرار داده است؛ یعنی گذر از مرحله "سنگر گرفتن" و "قدرت گیری" به مرحله حملات تروریستی انتقامجویانه علیه دشمنانش. لذا باید تهدیدات داعش درخصوص برپایی هشت "ولایت" وابسته به خودش در منطقه خلیج فارس نظیر ولایت های این گروه در صحرای سینای مصر و شهر سرت لیبی و موصل و رقه را به اندازه کافی جدی گرفت.

17 هزار پلیس که دولت ترکیه آنها را برای تامین امنیت جشن های سال جدید مسیحی مستقر کرد، نتوانست مانع از نفوذ "بابا نوئل" جعلی به یکی از مشهورترین باشگاههای شبانه در استانبول و نزدیکترین آنها به محل برگزاری جشن رسمی سال نو مسیحی و تیراندازی به 800 نفر حاضر در این باشگاه شود.

اما اگر مسئولیت داعش تایید نشود و یک سازمان کرد تروریستی افراطی مسئولیت حمله به باشگاه شبانه را برعهده بگیرد؛ این بدان معناست که یک راهبرد انتقام جویانه از سوی کردها وجود دارد که چه بسا خطرناکتر از همتایش در داعش باشد زیرا کردها در قلب بافت اجتماعی داخلی ترکیه قرار دارند و بیشتر از دیگران آنکارا و استانبول و مراکز گردشگری ویژه جذب گردشگران خارجی را می شناسند.

ترکیه امروز در بحرانی واقعی دو بُعدی تروریستی و اقتصادی همزمان قرار دارد با دریچه‌های خروج از آن به نظر آماده نمی رسد و خطر هم در همین جا نهفته است.