شیعه نیوز: ماجراي اين روز بسيار مهم كه سراسر آن، درس و پيام براي مسلمين است از اين قرار بود كه امام حسن مجتبي و امام حسين (عليهم السلام) در ايام كودكي بيمار شدند و پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) به همراه برخي از صحابه از آنان عيادت نمودند. آن گاه پيامبر (صلی الله علیه وآله) به حضرت علي (علیه السلام) فرمودند: اگر براي بهبودي آنان نذري نمايي، اميد است خداوند سبحان زودتر شفا عنايت كند.
حضرت علي (علیه السلام) گفتند: اي رسول خدا! براي شفاي آن دو نذر مي‌كنم كه سه روز، روزه شكر به جاي آورم. حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) و خدمتكارشان فضه نيز به مانند ايشان نذر كردند. چند روزي نگذشت كه دو ريحانه رسول خدا (صلی الله علیه وآله) شفا يافتند و حضرت علي (علیه السلام) و همسرشان فاطمه زهرا (سلام الله علیها) قصد كردند كه به نذرشان وفا كرده و سه روز روزه شكر بگيرند.
در آن زمان وضع مادي اكثر مسلمانان، به ويژه خانواده حضرت علي (علیه السلام) بسيار پايين بود و به سختي مي‌گذشت. بدين لحاظ آن حضرت ناچار شد، از شمعون بن حارياي يهودي، مقداري جو قرض كند و آن را پس از آسياب كردن، براي پخت نان استفاده كند و يا به روايتي ديگر، براي شمعون يهودي مقداري پشم ريسيد و اجرت آن را، سه من جو دريافت كرد.
فاطمه زهرا (سلام الله علیها) آن جو را آسياب و به سه بخش تقسيم كردند و هر بخشي را براي افطاري يك روز جدا كردند و سپس آن‌ها را در سه روز متوالي نان پختند.
بخشش سه افطاري به نيازمندان در سخت‌ترين شرايط
آن بزرگواران از روز بيست و پنجم ذي حجه شروع به روزه گرفتن و ادا نمودن نذر خويش كردند. حضرت علي (علیه السلام) در روز اول، نماز مغرب را با پيامبر (صلی الله علیه وآله) به جا آورد و سپس براي صرف افطار به خانه رفت.
ولي همين كه در سر سفره نشست، مستمند و بيچاره‌اي از راه رسيد و از آنان غذا طلبيد. حضرت علي (علیه السلام) فرمودند كه سهميه وي را به آن فقير دهند. فاطمه زهرا (سلام الله علیها) ، فضه و امام حسن (علیه السلام) و امام حسين (علیه السلام) نيز به پيروي آن حضرت سهميه اندك خود را به فقير داده و خودشان با آب افطار نمودند و روز بعد را با همين وضع روزه گرفتند.
فاطمه زهرا (سلام الله علیها) در روز دوم، بخش ديگر آرد را نان پختند و منتظر افطار ماندند كه او و همسر و فرزندانش با آن نان افطار كنند. ولي در اين شب نيز يتيمي از راه رسيد و درخواست غذا نمود. جملگي سهميه خود را به يتيم داده و خود با آب افطار كردند و روز سوم را با همان وضع روزه گرفتند.
در روز سوم نيز فاطمه زهرا (سلام الله علیها) باقي مانده آرد را نان پخت و در سر سفره گذاشت، تا هنگام افطار، همگي از آن تناول كنند، اما در اين شب نيز محتاج ديگري فرارسيد. وي اسير بي بضاعت و گرسنه‌اي بود كه از فرط گرسنگي و دربدري، به خانه امام علي (علیه السلام) پناه آورد. در اين شب نيز اهل خانه، غذاي خود را به اسير بخشيدند و تنها با آب افطار كردند.
نزول آيات شريفه سوره «هل اتي» در شان اهل‌بيت (علیه السلام)
روز چهارم، حضرت علي (علیه السلام) دست فرزندانش حسن و حسين عليهماالسلام را گرفتند و نزد رسول خدا (صلی الله علیه وآله) رفتند، در حالي كه فرزندانش از شدت گرسنگي مي‌لرزيدند. پيامبر (صلی الله علیه وآله) از وضعيت آنان پرسيد و حضرت علي (علیه السلام) ماجرا را براي آن حضرت تعريف كردند.
پيامبر (صلی الله علیه وآله) آن دو را در آغوش گرفت و به نزد دختر خود، فاطمه (سلام الله علیها) آمد و ديد وي در محراب عبادتش نشسته و به عبادت مشغول است، ولي چهره مباركش از گرسنگي زرد و چشمانش گود شده است و كلاً بي حال است. پيامبر (صلی الله علیه وآله) از ديدن آنان بسيار متأثر و غمگين شد و دست بندگي به سوي پروردگارش بلند كرد و گفت: «و اغوثاه، يا الله اهل بيت محمد يموتون جوعاً» يعني: اي داد، اي خدا! اهل بيت محمد از گرسنگي مي‌ميرند.
رضايت الهي مزد فداكاري علي (علیه السلام) و اهل‌بيتش
در همين هنگام جبرئيل امين فرود آمد و عرض كرد: اي رسول خدا (صلی الله علیه وآله) آن چه خداوند متعال درباره اهل بيت تو عنايت كرده است، بنگر. فرمود: چه چيزي را بنگرم!
جبرئيل امين اين سوره را كه در شأن فداكاري حضرت (علیه السلام) و همسرش فاطمه زهرا (سلام الله علیها) و فرزندانش حسن و حسين عليهماالسلام نازل شد، بر آن حضرت قرائت كرد: «هَل اَتي عَلَي الاِنسانِ حينٌ مِنَ الدَّهرِ… اِنَّما نُطعِمُكُم لِوَجهِ اللهِ لانُريدُ مِنكُم جَزائاً وَ لاشَكوراً…». (۱)
بنا به روايتي در آن روز براي اهل بيت فداكار پيامبر (صلی الله علیه وآله) غذايي از آسمان فرود آمد و آن را تا هفت روز تناول كردند. (۲)
بدين گونه، خداوند سبحان از ايثار و خودگذشتگي حضرت علي (علیه السلام) و خانواده بي نظيرش تقدير كرد و قلب پيامبر (صلی الله علیه وآله) را تسلي بخشيد.
پي نوشت و منابع:
۱. سوره انسان، كه به سوره «دهر» نيز مشهور است.
۲. مسارالشيعه شيخ مفيد، ص ۲۳؛ الاقبال بالاعمال الحسننة سيد بن طاووس، ج ۲، ص ۳۷۴.
