به گزارش «شیعه نیوز»، بر سر مسئله سوریه در حال حاضر در رسانه‌ها و تحلیل‌ها این موضوع مطرح است که امکان دارد اتحاد سه‌گانه‌ای بین این سه کشور در مورد سوریه ایجاد شده باشد. نظر من این است که این موضوع لااقل در کوتاه‌مدت خیلی واقع‌بینانه نیست؛ یعنی شکاف مواضع این سه کشور در موضوع سوریه و مخصوصاً شکاف مواضع ایران و روسیه با ترکیه به حدی زیاد است که بعید به نظر می‌رسد بتوانند به یک توافق بلندمدت برسند.
وی در خصوص اظهارات متفاوت وزیر خارجه ترکیه در مورد پذیرفتن اشتباهات قبلی خود در سوریه گفت: ترکیه درواقع احساس می‌کند که در حال حاضر فرصت خوبی است که چرخش موضع خود را در مورد سوریه انجام دهد، اما این تغییر موضع حداقل در کوتاه‌مدت لزوماً به معنای همراهی با مواضع ایران و روسیه نیست. به این دلیل که ترکیه هنوز با ماندن بشار اسد موافق نیست. این در حالی است که رفتن بشار اسد برای ایران یک خط قرمز محسوب می‌شود و فعلاً در جهت مواضع روسیه هم قرار نمی‌گیرد. می‌گویم فعلاً چون مواضع روسها طبق معمول ممکن است در آینده تغییر کند.
قهرمان پور ادامه داد: تغییر یا چرخش موضع ترکیه در قبال سوریه یک مسئله است و حرکت ترکیه به سمت «اتحاد» و همکاری با ایران و روسیه مسئله دیگری است. این دو را نباید یکی گرفت؛ یعنی الزاماً این‌گونه نیست که تغییر مواضع ترکیه در قبال سوریه به معنای همکاری همه جانبه با روسیه و ایران باشد؛ اما ترکیه در سوریه در برخی موارد با ایران و در برخی موارد دیگر با روسیه مواضع مشترک دارد.
وی جلوگیری از شکل‌گیری یک دولت مستقل کردی را جزء مواضع مشترک ایران و سوریه دانست و تأکید کرد: این موضعی است که ایران و ترکیه آن را اعلام کرده‌اند؛ بنابراین این جزء منافعی محسوب می‌شود که این دو کشور می‌توانند مانند دهه 90 و سال‌های گذشته در رابطه با آن همکاری کنند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه افزود: ترکیه همچنین با ایران و روسیه در موضوع مبارزه با تروریستهای سوریه مواضع مشترک دارد. البته صحبت‌هایی در این رابطه بود که برخی مقامات ترکیه با سرکرده‌های داعش در گذشته ارتباط داشته‌اند، ولی در حال حاضر چیزی که از شواهد و قرائن پیداست این است که اگر ترکیه در گذشته خیلی مایل به تضعیف داعش نبود، حداقل در مقطع فعلی به نفعش است که داعش تضعیف شود، چرا که مقابله با گروه های تکفیری پس از کودتا به نفع وضعیت اردوغان است. اردوغان به گفته خودش هم‌زمان با چند بحران بزرگ (کودتا، تروریسم و پ. ک.ک) روبرو است، وضعیت رئیس‌جمهور ترکیه به شکلی است که در یک‌زمان هم باید با جماعت گولن هم با داعش و هم با پ. ک.ک مقابله کند پس تضعیف و مهار یکی از این نیروها طبیعتاً به نفع ترکیه و اردوغان خواهد بود؛ بنابراین در چنین صفحه شطرنجی نزدیکی ترکیه به ایران و روسیه می‌تواند دست ترکیه را برای مقابله با داعش و کردها بازتر کند.
وی همچنین در مورد سفر رئیس‌جمهور ترکیه به روسیه و ملاقات‌هایی که بعد این سفر بین سران ایران، ترکیه و سوریه صورت گرفت اظهار کرد: همان‌گونه که گفتم من قائل به «همکاری» بین این سه کشور هستم، منتها کلمه «اتحاد» در روابط بین‌الملل معنای خاص خودش را دارد و این سه کشور در حال حاضر هیچ‌یک از شرایط اتحاد و ائتلاف را ندارند. همکاری درجه پایین‌تری از ائتلاف است و همکاری‌های موقت در درجه پایین‌تری از همکاری دائمی قرار می‌گیرند. اختلاف‌نظر ما بیشتر بر سر به‌کارگیری واژه‌ها است. من منکر همکاری بین این سه کشور نیستم اما هر همکاری در روابط بین‌الملل به معنای اتحاد و ائتلاف نیست. همکاری این سه کشور از نوع همکاری موقت محسوب می‌شود و ممکن است در صورت تغییر شرایط این همکاری‌ها کمرنگ یا پررنگ شود.
رحمان قهرمان پور در پاسخ به این پرسش که موضع آمریکا و کشورهای عضو ناتو در قبال همکاری ترکیه با ایران و روسیه در مسئله سوریه چه خواهد بود، گفت: آمریکایی‌ها علی‌رغم این‌که در ظاهر با این موضوع مخالفت کرده‌اند اما تا این لحظه واکنش و اقدام عملی آن‌چنانی در انجام نداده‌اند، به این دلیل که بخشی از این اقدامات به نفع آمریکا نیز است. امریکا هم بدش نمی‌آید که در چنین شرایطی که انتخابات ریاست جمهوری در این کشور نزدیک است، داعش تضعیف شود و دموکرات‌ها بتوانند از این موضوع به‌عنوان یک برگ برنده در انتخابات استفاده کنند؛ یعنی شرایط خیلی به ضرر آمریکا و حداقل دولت اوباما نیست و قائدتاً نباید خیلی مخالفت‌های جدی انجام دهد.
وی ادامه داد: اما باید ببینیم که آینده سوریه و بشار اسد در این بین چه خواهد شد. مواضع خیلی از این کشورها در تضعیف داعش مشترک است اما بر سر رفتن یا ماند اسد اختلافات جدی دارند که باید ببینیم در این موضوع چه مواضعی از سوی این کشورها اتخاذ خواهد شد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا واژه «اتحاد» را می‌توانیم در مورد ایران و روسیه به کار ببریم، تصریح کرد: درست است که می‌گوییم رابطه ایران و روسیه ارتباط استراتژیک است اما باز نمی‌توان گفت این‌یک اتحاد بلندمدت محسوب می‌شود. حتی بر سر همین واژه «همکاری استراتژیک» هم اختلاف‌نظر وجود دارد، چراکه بعضی‌ها می‌گویند اساساً زمینه‌های همکاری استراتژیک ایران و روسیه فراهم نیست، چون ایران و روسیه دو کشور در دو سطح مختلف هستند، بازی روسیه در سطح جهانی است و ایران در سطح منطقه‌ای بازی می‌کند، روسیه بیشتر به دنبال این است که ایران را در صفحه شطرنج خودش بیاورد نه این‌که به‌صورت مساوی با ایران همکاری داشته باشد؛ بنابراین نمی‌توان قائل به شکل‌گیری روابط استراتژیک بین ایران و روسیه بود، مگر این‌که بگوییم «همکاری» استراتژیک. ولی ممکن است این همکاری استراتژیک در آینده تبدیل به روابط و اتحاد استراتژیک شود، ممکن هم است این اتفاق نیفتد.
وی در ادامه ضمن بیان این‌که در موضوع روابط بین ایران و روسیه اختلاف وجود دارد، گفت: عده‌ای می‌گویند که اساساً رابطه استراتژیک ایران و روسیه ممکن نیست و گروه دیگر معتقدند که این رابطه حداقل در سطح منطقه‌ای ممکن است و می‌توانند به سمت اتحاد بروند. نظر من این است که ایران و روسیه به دلیل تأثیر منفی که از روسیه در ایران باقی مانده، نوع رفتار سیال و غیرقابل‌پیش‌بینی روسیه و نداشتن منافع استراتژیک در سطح بین‌المللی هیچ‌وقت نمی‌توانند به سمت اتحاد با یکدیگر بروند.
قهرمان پور همچنین در خصوص رابطه روسیه با عربستان و نقشی که برای این کشور در مسئله سوریه قائل است، خاطرنشان کرد: برای روسیه مهم این است که از زمین سوریه برنده بیرون بیاید. روسیه در سوریه مسئله خودش را در قبال آمریکا تعریف کرده است، یعنی رقابت اصلی این کشور با امریکا است و می‌خواهد به آمریکا نشان دهد که با حل مسئله سوریه می‌تواند بر مسائل دیگر در نقاط دیگر جهان نیز فائق آید. به‌عبارت‌دیگر روسیه می‌خواهد با حل مسئله سوریه به جامعه جهانی بگوید که من توانستم موضوع سوریه را حل کنم؛ پس بر روی مدیریت بحران روسیه نیز حساب باز کنید. حال ازنظر روسیه در این معادلات ایران یک نقشی دارد و عربستان نیز نقش دیگری را باید ایفا کند؛ یعنی مسئله روسیه در نهایت به این موضوع بازمی‌گردد که چگونه منافع خودش را تأمین کند و چگونه به بازیگر اصلی زمین سوریه در سطح جهانی تبدیل شود تا بتواند در آینده با برگ برنده‌هایی که در این کشور دارد با آمریکا و کشورهای منطقه چانه‌زنی کند. رفتار سیاست خارجه روسیه همیشه این‌گونه بوده است که در ابتدا زمین‌بازی را به نفع خودش تغییر می‌دهد و بعد بر سر منافع خود چانه‌زنی می‌کند. این به آن معنا است که این کشور بعد از تسلط بر اوضاع سوریه، ممکن است در صورت دریافت هزینه کناره گیری بشار اسد با رفتن اسد موافقت کند. مسئله عربستان نیز در این راستا قابل‌تحلیل است.
