برنامه‌های جنبش اصلاحات برای اداره حج

به گزارش «شیعه نیوز»، مخالفان سعودی با اشاره به فاجعه انسانی در مراسم حج امسال، عملکرد مسئولان سعودی را به تسمخر گرفته و اعلام کردند آنان از هر نظر عملکرد موفقی را به ثمر نرساندند.

مخالفان سعودی به نمایندگی «جنبش اسلامی اصلاحات» ریشه های بحران های حج و دلایل اصلی، فکری و اداری را که موجب بروز این مشکلات از سوی مسئولان سعودی شده است، رصد کرده و برنامه جایگزین و فراگیری را برای برطرف کردن موفقیت آمیز و پیشگیرانه و همیشگی این مشکلات ارائه کردند.

مخالفان سعودی با انتشار یک گزارش در این مورد به مقایسه تصویری که رسانه های سعودی از حج ارائه کرده با واقعیت اوضاع پرداخته و با لحنی تسمخرآمیز اعلام کردند: دولت سعودی عملا دستاوردهایی را به بهترین شکل محقق ساخته و تحسین داخل و خارج را از هر نظر برانگیخت؛ چه از نظر برگزاری مراسم و  نقل و انتقال حجاج و چه از نظر نظافت، بهداشت و تامین آب و موارد دیگر.

به اضافه اینکه دولت سعودی در زمینه کنترل تجمع انبوه مردمی پیشتاز است و حوادثی که رخ می دهد فقط «قضا و قدر» بوده که به دلیل « سرپیچی حجاج و عدم آگاهی » آنان رخ می دهد.

این جنبش در گزارش خود افزود: سیاست مسئولان در قبال حوادث حج مبتنی بر خودداری از اعتراف به این حوادث است، مگر اینکه  اخبار آن به روزنامه ها درز کند.

بنا بر اعلام این جنبش، مسئولان سعودی به حجم واقعی حوادث اعتراف نکرده و با دروغ پردازی به دنبال کاستن تعداد تلفات برمی آیند، به اضافه اینکه حجاج را به دلیل ناآگاهی سرزنش کرده  و از قضا و قدر سخن می گویند.

مسئولان سعودی همچنین مدعی تشکیل یک کمیته ویژه تحقیق می شوند اما  نتایج تحقیقات ادعایی در مورد هیچ فاجعه ای را منتشر نمی کنند.

به عقیده جنبش اسلامی اصلاحات در عربستان، تصویر واقعی از عملکرد مسئولان سعودی حاکی از به ثمر نشاندن فاجعه در تمام خدمات و اهداف است و در واقع سازمان دهندگان مراسم حج به مهمانان مورد نظر خود و طرفهای رسانه ای خدمات می دهند و از وظایف اصلی در برنامه ریزی برای حج به عنوان گردهمایی گسترده با رویکردهای متعدد غفلت می کنند.

این جنبش به عنوان شاهد این وضعیت در گزارش خود اعلام کرد: شهرهای بزرگ جهان هر روزه شاهد ورود وخروج بیش از چهار میلیون نفر هستند که نمونه آن بازی های فوتبال است.

همچنین در هند 30 میلیون هندی در یک روز در ساحل رود «جانچی» تجمع کرده و مراسم خود را بدون هیچ مشکلی به جا می آورند.

در بنگلادش نیز میلیون‌ها نفر از اعضای گروه «تبلیغ» به سادگی و بدون مشکل در یک منطقه کوچک تر از منا تجمع می کنند  آن هم در حالی که بنگلادش یکی از فقیرترین کشورهای جهان به شمار می آید.

جنبش اسلامی اصلاحات در عربستان در ادامه گزارش خود اولویت های دولت سعودی در مدیریت مراسم حج را مورد انتقاد قرار داده و یادآور شد که آل سعود محور  توجه خود را بر میهمانان ویژه و تامین امنیت آنان و به ضرر امنیت عمومی متمرکز می کند به اضافه اینکه با حجاج مانند حیواناتی که آنان را به دام انداخته اند، رفتار می کنند .

همچنین نظام حاکم سعودی تقدیر و تشکر در رسانه های داخلی و جهانی را برای خود تضمین کرده و بر سوء خدمات و اوضاع نامساعد در مراسم حج سرپوش می گذارد و امکان هرگونه فعالیت فراتر از مراسم حج را از بین برده و هزینه خدمات و پروژه های مربوط به حج را به سرقت می برد.

این جنبش همچنین برداشت آل سعود از مدیریت حج را مورد انتقاد قرار داده و اعلام کرد که حج یک پرونده امنیتی و رسانه ای است و همین نگاه بر مدیریت حج از سوی «محمد نایف» تاثیر گذاشته است.

علاوه بر این انتخاب مسئولان دست اندرکار حج بر اساس تحقق دو هدف مزبور یعنی امنیتی و رسانه ای صورت می گیرد نه بر اساس امانت داری و توانمندی.

اما مشکلات به اینجا ختم نمی شود بلکه بودجه حج نیز صرف تحقق اهداف دولت و تامین دزدی های آن می شود نه خدمت به حجاج و جالب اینکه مدیریت حج بر اساس تحقق اهداف دولت مورد ارزیابی قرار می گیرد نه براساس اهداف قانونی حج و خدمت به حجاج.

جنبش اصلاحات عربستان همچنین یادآور شد که موضوع تعداد حجاج و ظرفیت پذیرش آنان نیز ساخته و پرداخته سرویس اطلاعاتی عربستان است  اما واقعیت این است که ظرفیت واقعی حج بیش از پنج میلیون نفر است.

جنبش اصلاح در ادامه فاش کرد که عربستان فاقد سیستم حامی حقوق حجاج است و نقشه و راهنما در مکه، جده و مدینه دیده نمی شود و به جز ماشین های ویژه، روند سازمان یافته برای حمل و نقل بین شهرهای مختلف دیده نمی شود و راهکاری برای جلوگیری آسیب رسیدن به حجاج وجود ندارد.

این جنبش با برشمردن این کاستی ها و مشکلات موجود برنامه ای را برای مدیریت امور حج ارائه کرد که مبتنی بر مفاهیم جایگزین در تعامل با حجاج است.

درک مفهوم حج به معنای فراگیر و عمیق با استفاده از قرآن کریم و سنت نبوی.

تدوین اهداف اداری به گونه ای که هرگونه برنامه ریزی در این خصوص باید مبتنی بر تحقق اهداف شرعی حج باشد.

فراتر بودن مفهوم حج از ادای یک فریضه به مفهوم گردهمایی بزرگ اسلامی که مسلمانان از آن سود می برند.

این جنبش همچنین لزوم تاکید بر مفهوم برنامه ریزی فراگیر و راهبردی در مورد تعامل با حج و با توجه به تمام مسائل فرهنگی، آگهی بخشی، نقل و انتقال، برگزاری مراسم، نظافت، تامین آب مورد نیاز، تماس ها و خدمات دیگر را خواستار شد.

اما منظور از راهبرد مورد نظر این جنبش، برنامه ریزی طولانی مدت و نظارت بر رخدادهای احتمالی حج در ده سال آینده و در نظرگرفتن این احتمالات در برنامه ریزی برای حج است.

به اضافه اینکه باید لزوم احترام به مفهوم فریضه حج رعایت شده و تعداد کافی از افراد شایسته چه از داخل عربستان و چه از بین مسلمانان سایر کشورها انتخاب شوند و این اصل که برنامه ریزی برای حج و اجرای آن باید برخاسته از مهارت بشری گسترده در این خصوص باشد، مورد قبول واقع شود.

همچنین مسئولیت مراسم حج باید در بین تمام گروههای اجتماعی تقسیم شده و از احتکار انجام این وظیفه در دست آل سعود جلوگیری شود و البته این اقدام در مقابل پرداخت مالی یا به شکل داوطلبانه از سوی افراد و گروه‌ها و انجمن‌ها صورت بگیرد.

برنامه این جنبش مجموعه گامهای عملی در مدیرت حج را شامل می شود که مهم ترین آن عبارتند از :

تعیین ناظر کل بر حج ( یا تعیین وزیر حج) از بین افرادی که شایستگی کامل داشته باشد و در طول سال فقط به این وظیفه مشغول باشد و وظیفه او برنامه ریزی واجرا و پیگری تمام مسائل مربوط به حج باشد، به اضافه اطلاع رسانی و آگهی دادن به حجاج در سرزمین خود و ساماندهی اعطای روادید و جزییات انتقال آنان به عربستان و سپس چگونگی استقبال و اقامت و حمایت از آنان و تسهیل ادای فریضه حج و نیز تضمین ترک عربستان بدون هیچ مشکل امنیتی و یا هرج و مرج و نابسامانی.

انتخاب گروهی از کارشناسان برای کمک به انجام وظایف حج از جمله برنامه ریزی و نظارت و پیگیری و تامین کادر فنی و تجهیزات لازم برای این گروه و ارائه اختیارات کافی برای تامین موارد مورد نیاز از سفارت‌ها وسایر نهادهای دولتی.

اعطای اختیارات گسترده به مسئولان دست اندرکار حج از جمله شهرداری ها و نهادهای امنیتی و مسئولان محلی و نهادهای خدماتی در تمام مناطقی که مراسم حج در آن صورت می گیرد.

تشکیل یک گروه کاملا مستقل با مهارت و تجربه نظارتی و تامین نیروی انسانی و فنی مورد نیاز برای بررسی اوضاع حج و رصد رخدادهای آن و چگونگی مدیریت جدید این مراسم و پس از تحقق انی اهداف ماموریت این گروه ارائه گزارش کامل پس از پایان مراسم حج با توصیه‌های جدید خواهد بود.

قبول اصل استفاده از ظرفیت ها و توانمندی های کشورهای اسلامی و کسانی که به صورت انفرادی و یا در قالب گروهها و موسسات تمایل زیادی برای خدمتگزاری به حجاج دارند.