به گزارش «شیعه نیوز»، اولین انتقال خون انسان به انسان در سال 1818 توسط جیمز بلا ندل انجام شد و در جریان آن به مرد 35 ساله ای که سرطان معده داشت مقدارکمی خون تزریق شد و وی پس از بهبودی نسبی پس از چند روز در گذشت. در ایران شايد بحث انتقال خون به سال هاي قبل از 1320 برگردد كه به صورت پراكنده در برخي بيمارستانها انجام مي گرفت و عمدتاً اهداكنندگان آنها نيز افراد حرفه اي بودند كه در قبال دريافت وجه نقد اقدام به اهداي خون مي كردند. در سال 1363 در پي تدوين اساسنامه جامع سازمان انتقال خون ايران و تصويب آن توسط مجلس شوراي اسلامي، اين سازمان به عنوان تنها متولي تامين خون و فرآورده هاي خوني كشور در زمينه جمع آوري خون معرفي شد. تلفیق باورهای مذهبی با احساسات انسان دوستانه و نودوستی ایرانیان با یکدیگر، موجب شده است که در حال حاضر وضعیت خون دهی در کشور وضعیت مناسبی باشد، بطوریکه از هر هزار نفر جمعیت 27 نفر به صورت داوطلبانه برای اهدای خون مراجعه می کنند یعنی نزدیک به ۳ درصد جامعه ما اهدای خون می‌کنند که این رقم غرور آفرین است.
دکتر غلامرضا توگه در گفت و گو با خبرنگار شفقنا زندگی، با بیان اینکه خون های اهدا شده ایرانیان از نظر کیفیت در میان 5 کشور برتر جهان قرار دارد اظهار کرد: بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان جهانی بهداشت WHO، ایران از نظر نوع و کمیت اهدای داوطلبانه خون در منطقه مقام اول را دارد و و از نظر رشد و کیفیت نیز در میان 5 کشور برتر جهان قرار می گیرد، بطوریکه این سازمان رتبه ایران از نظر کمیت اهدای خون را کمی از استانداردهای کشورهای در حال توسعه بالاتر اعلام نموده است.
مراجعه سالانه 3 میلیون ایرانی برای اهدای خون
وی در ادامه اهدای خون را ریشه در فرهنگ دینی و روحیه انسان دوستانه ی ایرانیان دانست و افزود: خوشبختانه آموزه های دینی در کنار فرهنگ انسان دوستانه و نودوستانه ی ایرانیان با هم تلفیق و باعث شده است که جامعه ما افتخارات بزرگی در زمینه اهدای خون در دنیا رغم بزند، بطوریکه سالیانه نزدیک به 3 میلیون نفر از مردم جامعه به صورت داوطلبانه برای اهدای خون به مراکز مربوطه مراجعه می کنند بدون اینکه اجباری در این زمینه باشد یا هزینه ای دریافت کنند.
تناسب بین تقاضا و اهدا در فراورده های خونی
رییس سابق سازمان انتقال خون کشور، با تاکید بر اینکه به ازای هر هزار جمعیت در ایران، 27 نفر داوطلبانه خون اهدا می کنند خاطر نشان کرد: طبق آخرین گزارشات منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، درکشورهای عقب افتاده به ازای هر 1000 نفر جمعیت 10 تا 11 نفر، کشورهای در حال توسعه بین 25 تا 26 در هزار و کشورهای توسعه یافته نیز 35 و بالاتر در 1000 نفر جمعیت، اهدای خون دارند و طبق همین گزارش در ایران نیز به ازای هر هزار نفر جمعیت 27 نفر برای اهدای خون مراجعه می کنند و خوشبختانه نیاز جامعه به فراورده های خونی نیز از طریق همین میزان مراجعه تامین می شود و نیازی به افزایش این آمار نداریم چرا که فراورده های خونی تاریخ مصرف مشخصی دارد و نمی توان مازاد بر نیاز از مردم خون دریافت نمود.
مراجعات به اهدای خون در ایام مذهبی بیشتر است
دکتر توگه در ادامه یادآور شد: البته کافی بودن میزان 27 نفر داوطلب اهدای خون در برابر هر هزار نفر جمعیت در کشور در شرایطی مطرح می شود که داوطلبان بطور مرتب تمام فصول و ایام برای اهدای خون مراجعه کنند این در حالی است که در فصل سرما به دلیل شیوع بیماری های ویروسی و مشغله های روزمرگی با کاهش اهدا کننده خون روبرو هستیم و در فصل بهار، اعیاد، مراسم های خاص مذهبی، ایام محرم و غیره دواطلب برای اهدای خون در کشور بیشتر می شود. بنابراین توصیه می شود مردم همیشه نیازمندان را دریابند و نحوه مراجعه آنها به مراکز اهدا به گونه ای باشد که بتواند تمامی سال را به خوبی پوشش دهد و نیازمندان همیشه نیازمند هستند و به ایام خاص تعلق نمی گیرند.
رایگان بودن اهدای خون در 80 کشور دنیا
به گفته مشاور عالی سازمان انتقال خون، در اکثرکشورهای پیشرفته ی دنیا اهدای خون بصورت داوطلبانه و رایگان صورت می گیرد بر این اساس حدود 80 تا 86 کشور در دنیا هستند که اهدای خون در آنها صد در صد داوطلبانه و بدون جایگزین است بقیه کشورها در قبال پول یا اهدای جایگزین (مثلا به شرطی حاضر هستند خون بدهند که یکی از اطرافیان بیمار نیز خون اهدا کنند) حاضر به این کار می شوند و تنها اهدای پلاسما درتمام کشورهای دنیا در قبال دریافت پول اتفاق می افتد که در این مورد کشورهای مختلف از اهدا کننده خون به شکلی مادی قدردانی می کند.
بیش از 50 درصد اهداکنندگان مستمر خون می دهند
وی با بیان این مطلب که بیش از 50 درصد اهدا کنندگان افرادی هستند که به صورت مستمر در طول یک سال دو بار یا بیشتر خون می دهند، افزود: ایران همچنین از لحاظ اهدا کننده مستمر رتبه برتر را دارد و دارای گنجینه با ارزش خون سالم است.
تهرانی ها یک چهارم نیازهای خونی کشور را تامین می کنند
سهم زنان از اهدای خون 5 درصد است
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، با بیان اینکه تهرانی ها یک چهارم نیازهای خونی کشور را تامین می کنند افزود: تنها 5 تا 6 درصد از داوطلبان اهدای خون در ایران را زنان تشکیل می دهند و 95 درصد خون های اهدای توسط مردان صورت می گیرد این در حالی است که از نظر علمی زنان نیز همانند مردان توانایی اهدای خون بطور منظم چهار بار در سال را دارند و شرایط جسمی و فیزیولوژی مانعی در این زمینه محسوب نمی شود همانطور که در کشورهای بیشترفته ای مثل آمریکا بیش از 50 درصد داوطلبان اهدای خون زنان هستند.
دلایل مشارکت ضعیف زنان در اهدای خون
وی در ادامه عوامل فیزیولوژی، فرهنگی، ناآگاهی و عدم دسترسی سریع به پایگاههای انتقال خون را از مهم ترین دلایل مشارکت پایین زنان ایرانی در اهدای خون برشمرد و افزود: یکی از مهم ترین علت این عدم مشارکت، عوامل فرهنگی و ضعف آموزشی است، در واقع زنان جامعه ما احساس می کنند که خودشان کم خونی و ضعف دارند و اگر بخواهند خون بدهند این کم خونی افزایش پیدا می کند، متاسفانه در جامعه ما مشکلات هورمونی و عصبی زنان به کم خونی آنها نسبت داده می شود.
فروش خون های اهدای مردم کذب است
این فوق تخصص بیماریهای خون و سرطان بالغین، با تاکید بر اینکه سازمان انتقال خون برنامه ای برای فروش خون های اهدایی به مراکز درمانی را ندارد گفت: خون های اهدایی از سوی مردم در ایران همانند 80 کشور جهان به صورت کاملا رایگان در اخیتار مراکز بهداشتی و درمانی قرار می گیرند و تا امروز اجازه اعمال قیمت‌گذاری و پرداخت مبلغی بابت این خدمات در سازمان های مربوطه مصوب نشده است و شایعه مبنی بر فروشی شدن خون های اهدایی کذب است.
بیشترین اهداکنندگان خون در دهه های سوم و چهارم عمر خود هستند
مدیر عامل سابق سازمان انتقال خون در ادامه با تاکید بر این طبق قانون افراد در سنین بین 17 تا 60 سال مجاز به اهدا خون هستند افزود: اهدای خون در کشور از سن 17 به بالا شروع و تا سن 60 سالگی ادامه دارد و اگر فرد سابقه اهدا خون داشته باشد می تواند تا سن 65 سالگی خون بدهد و افراد تا چهار مرتبه در سال می تواند خون اهدا کنند. اگر چه بیشترین اهدا کنندگان خون در کشور در دهه سوم و چهار عمر خود قرار دارند.
شرایط اهدای خون
بنابراظهارات وی، شرایط اهدای خون توسط افراد بر اساس مشخصه های دیگری نظیر وزن، عدم بیماری، عدم کم خونی و غیره تعیین می شود در واقع پزشک مستقر در پایگاه انتقال خون، شرایط فرد مراجعه کننده را بررسی و در صورتی که وی مشکل خاصی نداشته باشد اهدا صورت می گیرد، و بعد از آن خون اهدا شده توسط آزمایشگاه تخصصی پایگاهها سلامت خون از نگاه آزمایشگاهی و لابراتوری هم بررسی می شود و اگر سلامت آن تایید شد خون وارد چرخه مصرف می گردد.
در هیچ کشور دنیا خون صد در صد سالم وجود ندارد
توگه تذکر داد: البته نمی توان ادعا کرد که خون ما صد در صد سالم است بلاخره ویروس های مختلفی از طریق خون انتقال می یابد در هیچ جالی دنیا خون صد در صد سالم وجود ندارد و احتمال آلودگی آن بستگی دارد با چه امکاناتی این خون گیری انجام شده است، اما ایران در سخت ترین شرایط تلاش کرده کیفیت خون قربانی مشکلات و محدودیت های مالی نشود بطوریکه خون در بهترین کیفیت دریافت و دچار خدشه نشده است.
شیوع هپاتیت B در هر هزار خون اهدای دو درصد است
وی میزان آلودگی ناشی از هپاتیت B در هر هزار کیسه خون اهدایی را دو درصد اعلام کرد و افزود: این در حالی است که شیوع ویروس هپاتیت B در جامعه 2 تا 5 درصد است.
درصد آلودگی های HIV در خون های اهدایی صفر است
توگه همچنین میزان آلودگی هپاتیت C در کیسه های خون های اهدایی را 6 درصد اعلام کرد و گفت: میزان آلودگی HIVدر خون های اهدایی در حد صفر است.
30 درصد افراد بستری شده در بیمارستانها نیازمند اهدای خون هستند
مدیر عامل سابق سازمان انتقال خون با اشاره به اینکه 30 درصد از افرادی که در بیمارستان ها بستری می شوند به خون یا فراورده های خونی نیازمند می شوند اظهار کرد: لازم است مردم برای اهدای خون طوری برنامه ریزی کنند که اهدای آنها در طول سال صورت بگیرد تا با کمبود مواجه نشویم.
هر فرد با اهدای یک مرتبه خون جان سه نفر را نجات می دهد
دکتر توگه اضافه کرد: هر فرد با اهدای خون در یک مرتبه از نظر پلاسما، پلاکت و گروه قرمز خون می تواند جان سه نفر را نجات دهد بنابراین نباید تصور کرد یک فرد به تنهایی سهمی در این زمینه نمی تواند داشته باشد و در این زمینه لازم است گروههای فرعی و کمیاب برای خون دهی تشویق شوند.
بیشترین موارد مصرف خون
وی همچنین در خصوص بیشترین موارد مصرف خون تصریح کرد: همه‌روزه در سراسر جهان بسیاری از افراد به خون و فرآورده‌های خونی نیاز پیدا می‌کنند، به طوری که از هر سه نفر مردم دنیا یک نفر در زندگی خود به تزریق خون و فرآورده‌های خونی احتیاج دارند. بارزترین مثال برای موقعیت‌هایی که در آن نیاز مبرم به خون و فرآورده‌های خونی است عبارتند از زمان بروز حوادث و سوانح گوناگون نظیر تصادفات رانندگی، سوختگی‌ها، بیماران تالاسمی، زنان در هنگان زایمان، اعمال جراحی مانند قلب، پیوند عضو وغیره است.
نظارت مراکز معتبر بین المللی بر کیفیت خون های اهدایی کشور
وی از نظارت شرکت های بین المللی بر کیفیت خون های اهدایی در کشور خبر داد و گفت: تمامی پایگاههای انتقال خون کشور ما توسط وزارت بهداشت آلمان هر 6 ماه یکبار ممیزی می شود و اگر کوچکترین نکته ای در این زمینه ایراد باشد به هیچ عنوان ممیزی نمی شود این مهمترین سند سلامت و استاندارد کشور ما است، ما مشابه این را در دنیا نمی بینم که مرکز شناخته شده بین المللی مثل وزارت بهداشت آلمان خودش مستقیما بر کار انتقال خون کشور دیگری نظارت داشته باشد و ممیزی آن مرکز را انجام دهد در سایر کشورها نماینده آن مرکز ممیزی می شوند.
تقاضای کشورهای اروپایی برای خرید پلاسمای ایران
توگه در پایان یادآور شد: در چند سال اخیر هر دو سال یکبار پایگاههای سازمان انتقال خون از سوی وزارت بهداشت ممیزی می‌شوند که این ممیزی جدا از ممیزی‌های شرکت‌های پالایشگر بین المللی است. در حال حاضر پلاسمای ایران به درجه‌ای از سلامت رسیده است که برخی از شرکت‌های بین المللی پالایشگر مانند فرانسه ابراز آمادگی کرده‌اند که پلاسمای ما را بخرند.
انتهای پیام/ 852