به گزارش «شیعه نیوز»، تا به قدر تدبير و هوشمندي از اين خوان گسترده براي راه يك ساله خود توشه برگيري و با اطمينان خاطر و دلگرمي از اين توشه، به صحت و عافيت، مسير زندگي را طي كني؛ اما در اين ميان كيفيت و چگونگي حفظ اين توشه پرسشي است كه در گفت وگو با
حجت الاسلام والمسلمين محمود رجبي، عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم، پژوهشگر قرآني و قائم مقام مؤسسه امام خميني (رحمة الله علیه) به بررسي آن پرداخته ايم كه مشروح آن از نظر مي‌گذرد:
در آغاز بحث بفرماييد در ماه مبارك رمضان چه دستاوردهايي براي انسان حاصل مي‌شود كه از اين ماه به
ضيافت ا... تعبير شده و به تصريح روايات درهاي رحمت الهي بر انسانها گشوده
مي‌شود؟
- ماه رمضان در واقع يك اردوگاه پرورشي براي تمرين و آغاز حركت به سوي كمال نهايي و سعادت حقيقي انسانها يعني قرب الهي است، در اين اردوگاه انسانها از نو زندگي را آغاز كرده و فطرت پاك الهي آنها شكوفا مي‌شود و با استغفار و توبه، به فطرت پاك و الهي خود برمي‌گردند. بر اساس تصريح قرآن كسي كه از گناه توبه كرده مانند كسي است كه گناهي نداشته است و اين يعني بازگشتن به نقطه آغازين و فطرت پاك و الهيِ خود.
نه تنها اين پديده و تحول براي انسان رخ مي‌دهد، بلكه در سايه اعمال نيكي كه انجام داده و با لطف الهي مدارج كمال را طي كرده است، تمرينِ توانمندي مي‌كند براي ادامه مسير؛ به عبارت ديگر سه تحول در او رخ مي‌دهد نخست؛ بازگشت به فطرت الهي و آغاز مجدد زندگيِ خدايي، دوم؛ برخورداري از تحول در رشد و كمال به گونه اي كه در اين مسير گامهاي بزرگي بر مي‌دارد و سوم؛ يافتن توانمندي پيمودن مسير تعالي؛ همچون كسي كه در اردوي ورزشي تمرين مي‌كند تا برابر هماوردان خويش در ميدان مسابقه پيروز شود، در ماه مبارك رمضان نيز انسان براي غلبه بر هواهاي نفساني، شهوات و خواسته‌هاي دنيايي تمرين مي‌كند تا پس از ضيافت الهي و در ميدان زندگي نيز بتواند با قدرت اين مسير را ادامه دهد.
براي حفظ اين دستاوردها و باقي ماندن در مسير تعالي و كمال چه راهي را بايد در پيش گرفت و چه رويكردي داشت تا از اين مسير خارج نشويم؟
- نخستين نكته ارتقا و حفظ معرفتي است كه براي انسان در پرتو طاعات و عبادات اين ماه حاصل شده، يعني انسان از منظري ديگر، سه نوع تكامل برايش حاصل شده، يكي در بُعد معرفت و شناخت، ديگر در بُعد كنترل اميال و گرايشهاي نفساني و در نهايت عمل توام با نظم و انضباط و تنظيم رفتار. اگر انسان بخواهد اين موفقيتهاي معنوي روحيِ ضيافت الهي را حفظ كند، بايد در اين سه بُعد برنامه‌ريزي داشته باشد، يعني اگر معرفتي را به لطف الهي و حُسن ظن و عشق نسبت به خدا و اعتقاد به معاد به دست آورده است، براي حفظ آن پس از ماه مبارك رمضان هم برنامه ريزي داشته باشد و نيز آن را ارتقا ببخشد؛ به عنوان مثال اگر انسان پس از اين ماه انس خود با قرآن را قطع كند، معرفتي كه در سايه اين انس به دست آورده را از دست مي‌دهد يا اگر انس و الفتي كه با مروجان و علماي دين برايش حاصل شده را كنار بگذارد ديگر معرفت افزايي نخواهد داشت.
بنابراين، نبايد برنامه معنوي ما در ماه مبارك رمضان پس از آن صفر شود كه اگر چنين شد دشمنان معرفت؛ يعني شياطين جن و انس بر آدمي مسلط مي‌شوند و اين گونه است كه پيروي از شهوات، بي‌برنامگي‌ها و بي‌نظمي‌ها در زندگي انسان رخ نمايانده و در مسير رشد معرفتي انسان مانع تراشي مي‌كنند. بايد توجه داشت، در ماه مبارك رمضان به دستور الهي خوردني‌هاي حلال بر ما حرام مي‌شود تا با تهي بودن شكم از غذا، لطافت روحي براي ما حاصل و معرفت الهي در قلبمان ايجاد شود، پس نبايد آنچه را كه تمرين كرده ايم از ياد برده و در دام شهوات نفساني و جسماني بيفتيم.
بنابراين، موانعي كه سدِ حصول معرفت است مانند ديدن چيزهايي كه نبايد ببينيم، يا شنيدن چيزهايي كه نبايد بشنويم را بايد حذف كرد، زيرا در ماه مبارك اينها كنترل مي‌شود و اگر پس از آن نيز ورودي‌هاي روح و قلب را كنترل كنيم و نسبت به تمايلات و كنترل نفسانيات، برنامه‌ريزي داشته باشيم و براي آن تمرين كنيم، مي‌توانيم مسير آغاز شده در ماه مبارك رمضان را ادامه دهيم. به عنوان مثال در ماه مبارك رمضان تمرين كرده‌ايم كه دروغ نگوييم، عصباني نشويم، غيبت نكنيم و... كه اگر اين قدرت بازدارندگي را تقويت كنيم، ديگر ايام سال نيز زندگي ما از آنها تأثير مي‌پذيرد.
بدون شك در ماه هايي كه بُعد مذهبي و معنويت در آنها پررنگ تر است، انسان ميل بيشتري به خودداري از برخي اعمال دارد و در مقابل به انجام اعمالي خاص اهتمام مي‌ورزد، پس بايد با مديريت، برنامه‌ريزي و خودكنترلي اين اعمال را كنار نگذارد مانند نماز اول وقت يا اقامه نماز به جماعت كه مي‌توان آنها را بويژه در ايام تعطيل كه انسان فراغت كاري، تحصيلي و... دارد، دنبال كرد تا در بُعد معرفتي و تمايلات و هواهاي نفساني و در بُعد رفتاري يك مرتبه خود را رها نكنيم و حال خوشي را كه در رمضان به دست آورده ايم تا رمضان بعدي حفظ كرده و ادامه دهيم. از اين رو، بايد سيره زيستن را در رمضان تمرين كنيم و دستكم درصدي از آنچه را كه در ضيافت الهي به دست آورده ايم در زندگي فردي و اجتماعي خود پياده و نهادينه سازيم.
با توجه به آنكه هدف روزه‌داري، تقواي الهي معرفي شده، در خصوص حفظ و تقويت اين دستاورد خاص نيازمند چه راهبردهايي هستيم؟
- تقوا يعني اينكه انسان نگران سعادت ابدي خود باشد و براي حفظ آن سعادت و طي كردن مسير آن مصمم شود و از ديگر سو مراقب باشد عوامل دروني و بيروني به آن سعادت ابدي آسيبي نرساند كه اين ممكن نيست جز با نيت الهي براي حفظ تقوا؛ از اين رو، بايد نگراني خود را نسبت به اين سعادت و كمال حقيقي تقويت كنيم و بي تفاوت نباشيم، زيرا اين نگراني به انسان انگيزه مي‌دهد، اگر كسي بيمار باشد اما آن را جدي نگيرد بتدريج بيماري او درمان ناپذير خواهد شد.
نكته دوم؛ قدم برداشتن براي خدا و رضاي اوست، يعني در همه كارها نيت الهي داشته باشيم و براي هواي نفس و موقعيت اجتماعي و منفعت شخصي كاري نكنيم، كه اگر اين دو نكته را در كنار رعايت موازين شرعي در نظر داشته باشيم، تقوايي را كه در رمضان به دست آورده ايم به عنوان سرمايه اي عظيم حفظ مي‌كنيم.
در اين ميان، مهمترين عامل حفظ و ارتقاي اين تقوا، ارتباط با اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام است، يعني اگر اين ارتباط؛ ايجاد، تثبيت و مستحكم شود و ما براي اهل بيت (ع) كار كنيم تقواي خود را بيمه كرده‌ايم.
با توجه به اينكه حفظ، تثبيت و تحكيم دستاوردهاي رمضان نتايج بسيار خوبي در اصلاح سبك زندگي فردي و اجتماعي دارد، متأسفانه برخي پس از ماه مبارك به زندگي عادي و روزمره و كم توجه به مباحث معنوي باز مي‌گردند، چرا چنين است؟
- بدون شك يك معناي اين دستاوردها، عين سبك زندگي است و اگر انسان اين مسير را طي كند و زندگي خود را بر اساس الگوهاي ديني سامان بدهد سبك زندگي نيز تحول مثبت را تجربه مي‌كند.
در اين ميان رسانه‌ها نقشي موثر در بازدارندگي مردم از غفلت درباره ماه مبارك رمضان و پس از آن دارند، به نظر مي‌رسد رسانه‌ها نسبت به اين مسأله غفلت مي‌كنند و پس از ماه مبارك به روال گذشته بازمي‌گردند، در حالي كه آنها نقشي موثر در جهت دهي به افكار مردم و حتي حفظ دستاوردهاي رمضاني و تثبيت آن در سبك زندگي دارند. از اين رو، مديريت توأم با خودارزشيابي رسانه‌ها مي‌تواند فاصله معنوي و مذهبي رمضان تا رمضان بعد را پُر كند و البته اين نقشي است كه ساير نهادهاي فرهنگي و نيز ائمه جماعات بايد به آن توجه داشته باشند، زيرا اين حفظ ارمغانِ رمضان صرفا وظيفه اي فردي نيست، بلكه همت اجتماعي را مي‌طلبد.
انتهای پیام/ 852
منبع:قدس آنلاین