«شیعه نیوز»: بسیاری از حسناتی که زمینه تقرب انسان به درگاه الهی را فراهم می سازند، از ناحیه «زبان» صادر می شود. اما اگر زبان انسان کنترل نشود، دردسرآفرین خواهد بود و چه بسا خطرها و آسیب هایی که بر اثر زبان نگاه نداشتن و به سبب ناسنجیده گویی، دامن گیر انسان می شود.
حضرت علی علیه السلام در بیانی نورانی، درباره پرگویی و لغزش های حاصل از آن، چنین هشدار می دهد:
«مَن کثُرَ کلامُهُ، کثُرَ خَطاؤُهُ وَمَن کثُرَ خُطاؤُهُ، قَلَّ حَیاؤُهُ وَ مَن قَلَّ حَیاؤُهُ، قَلَّ وَرَعُهُ. وَ مَنْ قَلَّ وَرَعُهُ، ماتَ قَلبُهُ و مَن ماتَ قَلبُهُ دَخَلَ النّارَ.»
آن که کلامش زیاد باشد، لغزشش زیاد خواهد بود و آن که لغزشش بسیار باشد، حیایش کم می شود. هر که حیایش کم شود، پارسایی اش اندک می شود و هر کس که پارسایی اش اندک شود، قلبش خواهد مُرد و آن کس که قلبش بمیرد، گرفتار دوزخ خواهد شد.
(متقی هندی، کنزالعمال، ج 2، ص 112)
حضرت علی علیه السلام در توصیف ماهیت واقعی زبان می فرماید:
«اَللِّسانُ سَبُعٌ إنْ خُلِّی عَنْهَ عَقَرَ»
زبان، درنده ای است که اگر رهایش کنند، می درد.
(بلد: 11-9)
امام موسی کاظم علیه السلام:
«قِلَّهُ المَنطِقِ حُکم عَظیمٌ ، فَعَلَیکُم بِالصَّمتِ فَانَّهُ دَعَهٌ حَسَنَهٌ وَ قِلَّهُ وِزرٍ وَ خِفَّهٌ مِنَ الذُّنوبِ؛»
کم گویی، حکمت بزرگی است، بر شما باد به خموشی که آسایش نیکو و سبکباری و سبب تخفیف گناه است.
(تحف العقول ص 394)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید:
«لا تقل ما لا تعلم بل لا تقل کل ما تعلم»
آنچه را نمی دانی مگو، بلکه همه آن چه را نیز می دانی، مگو.
(نهج البلاغه، حکمت ۳۷۴، ص ۱۲۶۸)
امام سجاد علیه السلام:
«اَلْمُؤْمِنُ يَصمُتُ لِيَسلَمَ و يَنطِقُ لِيَغنَمَ»
مؤمن سكوت می كند تا سالم ماند و سخن می گويد تا سود برد.
(الكافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 231)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به ابوذر غفاری فرمود:
«یا أباذَر! ما مِن شَی ءٍ أَحَقُّ بِطُولِ السِّجْنِ مِنَ اللِّسانِ.»
ای ابوذر! هیچ چیزی برای زندانی شدن طولانی، شایسته تر از زبان نیست.
(شیخ حسن حرعاملی، وسائل الشیعه، کتاب حج، باب وجوب حفظ اللّسان، ص)
امام علی علیه السلام:
«إیّاکَ وَ ما یَستَهجَنُ مِنَ الکَلامِ فَإنَّهُ یَحبِسُ عَلَیکَ اللِّئامَ وَ یُنَفِّرُ عَنک الکِرامَ»
از به زبان آوردن سخنان زشت بر حذر باش. زیرا فرومایگان را گرد تو جمع می کند و گرانمایگان را از تو فراری می دهد.
(تصنیف غررالحکم و دررالکلم ح4174 ص214)
پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود:
«طوبی لمن انفق من ماله و امسک الفضل من قوله»
خوشا به حال آن که زیادی مالش را انفاق کند و زبان خود را از زیاده گویی باز دارد.
(کافی، ج ۲، ص ۱۴۴)
امام باقر عليه السلام:
«فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً قَالَ قُولُوا لِلنَّاسِ أَحْسَنَ مَا تُحِبُّونَ أَنْ يُقَالَ لَكُمْ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يُبْغِضُ اللَّعَّانَ السَّبَّابَ الطَّعَّانَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ الْفَاحِشَ الْمُتَفَحِّشَ السَّائِلَ الْمُلْحِفَ وَ يُحِبُّ الْحَيَّ الْحَلِيمَ الْعَفِيفَ الْمُتَعَفِّفَ.»
درباره اين گفته خداوند كه با مردم به زبان خوش سخن بگوييد فرمود: بهترين سخنى كه دوست داريد مردم به شما بگويند، به آنها بگوييد، چرا كه خداوند، لعنت كننده، دشنام دهند، زخم زبان زن بر مؤمنان، زشت گفتار، بدزبان و گداى سمج را دشمن مى دارد و با حيا و بردبار و عفيفِ پارسا را دوست دارد.
(امالى(صدوق) ص 254)
رسول اكرم صلى الله عليه و آله:
«من كان يؤمن باللّه و اليوم الآخر، فليقل خيرا، أو يسكت»
هركس به خدا و روز قيامت ايمان دارد، بايد سخن خير بگويد يا سكوت نمايد.
(کافی(ط-الاسلامیه) مقدمه ص 6)
پيامبر صلى الله عليه و آله:
«إِنَّ لِسَانَ الْمُؤْمِنِ وَرَاءَ قَلْبِهِ فَإِذَا أَرَادَ أَنْ يَتَكَلَّمَ بِشَيْءٍ يُدَبِّرُهُ بِقَلْبِهِ ثُمَّ أَمْضَاهُ بِلِسَانِهِ وَ إِنَّ لِسَانَ الْمُنَافِقِ أَمَامَ قَلْبِهِ فَإِذَا هَمَّ بِالشَّيْءِ أَمْضَاهُ بِلِسَانِهِ وَ لَمْ يَتَدَبَّرْهُ بِقَلْبِه»
زبان مؤمن در پس دل اوست، هرگاه بخواهد سخن بگويد درباره آن مى انديشد و سپس آن را مى گويد اما زبان منافق جلوى دل اوست هرگاه قصد سخن كند آن را به زبان مى آورد و درباره آن نمى انديشد.
(تنبيه الخواطر ج 1، ص 106)
منبع: بیتوته