«شیعه نیوز»: امام محمد باقر (علیه السلام) پنجمین امام شیعیان به دلیل ایجاد شرایط و فرصت مناسب در جامعه آن زمان اقدام به نشر علم و دانش در جامعه اسلامی کرد. این فعالیت ها به اندازه ای بود که دانشمندان مختلفی در سایه آموزش های آن حضرت تربیت شدند لذا در این خصوص با حجت الاسلام والمسلمین «ابراهیم بهاری»، کارشناس مذهبی گفت و گویی انجام دادیم که مشروح آن در ادامه تقدیم حضورتان می شود.
در خصوص شخصیت و ویژگی های امام باقر (علیه السلام) توضیح دهید؟
امام باقر (علیه السلام) پنجمین امام معصوم شیعیان، هفتمین امام از ذوات مقدس 14 معصوم (علیه السلام) و آخرین بازمانده حادثه کربلا هستند. ایشان در سال 57 هجری در نخستین روز از ماه رجب در مدینه متولد شدند. پدر بزرگوارشان امام علی بن الحسین زین العابدین حضرت سجاد (علیه السلام) و مادر بزرگوارشان فاطمه (س) دختر امام مجتبی (علیه السلام) می باشد.
امام محمد باقر (علیه السلام) به دلیل اینکه هم نوه امام حسین (علیه السلام) و هم نوه امام مجتبی (علیه السلام) می باشند ابن خیرتین نامیدند. یکی از القاب بسیار مشهور حضرت همین لقب باقر است که از وجود مبارک پیامبر اکرم (ص) به ایشان رسیده است. پیامبر اکرم (ص) به یکی از صحابه به نام جابر ابن عبدالله انصاری فرمودند إنّكَ ستُدرِكُ رجُلاً مِنّي، اسمُه اسْمِي و شَمائلُهُ شَمائلي يَبْقَرُ العِلْمَ بَقْرا؛ تو مردی از خاندان مرا درک خواهی کرد که نامش نام من و رفتار و کردارش شبیه رفتار و کردار من است که علوم را تا ژرفایش خواهد شکافت و جامعه را از این علم متنفع خواهد کرد.
دوران امام باقر (علیه السلام) از لحاظ سیاسی از چه شرایطی برخوردار بودند؟
دوران امامت امام باقر (علیه السلام) مصادف با ادامه فشارهای خلفای ستمگر بنی امیه بود. اوضاع سیاسی در دوران امام در دوران ایشان نیز بهتر از آنچه که در زمان آباد و اجداد و شیعیان آنها پیش آمد، نبود. برخی از دوران امامت امام باقر (علیه السلام) مقارن با حکومت ظالمانه هشام بن عبدالملک اموی بود. او مانند دیگر خلفای اموی شدیدا به مقام و منزلت حضرت حسادت می کردند و در راه تصرف حکومت و کنار زدن امام از هیچ جنایتی خودداری نمی کردند.
بر همین اساس حضرت در بین همه ائمه معصومین (علیهم السلام) به دلیل تحمل سختی های واقعه کربلا و بعد از آن جریان اسارت و حوادث و تالمات و ظلم هایی که خلفای اموی بر ایشان وارد کردند، یکی از سخت ترین دوران زندگی خود را سپری نمودند به طوری که اگر بخواهیم مجموعه دوران حیات حضرت را مورد بررسی قرار دهیم، ایشان تا چهل سالگی زیر سایه امام حسین (علیه السلام) بودند.
در این مدت واقعه جانسوز کربلا را از نزدیک درک کردند و یکی از پیام آوران کربلا بودند که در زنده نگه داشتن این واقعه بزرگ و ابلاغ پیام آن در دوران حیات خود کوشیدند و علاوه بر این مسایل مردم قدرناشناس هم مزید بر علت شدند که در روایتی امام باقر (علیه السلام) فرمودند اگر نبود گفتار ابو عبید ثقفی ما اهل بیت پیامبر اکرم (ص) بر اثر بی توجهی و توهین رفتاری مردم مدینه از گرسنگی مرده بودیم چرا که آنها حتی کالاهای کشاورزی و تولیدی ما را نمی خریدند و به دستور حاکمیت وقت از جانب بنی امیه ما را تحریم کرده بودند.
جالب اینجاست که امام باقر (علیه السلام) بر همه این سختی ها و شدائد صبور بودند و حلم ایشان و بالاتر از همه اینها پیاده کردن آن علوم عظیم در شهر مدینه از ویژگی های خاص امام عظیم الشان بود. شاید یکی از اقدامات مهم امام باقر (علیه السلام) وصیت نامه ایشان به فرزندشان امام صادق (علیه السلام) باشد که فرمودند روزی که من از دنیا رفتم از مال خودم فلان مقدار وقف نوحه خوانان کن که به مدت 10 سال در منا در ایام حج بر من نوحه خوانی و سوگواری کن لذا امام صادق (علیه السلام) در زمان خودشان بسیار به شاعران صله می دادند و یاران خود را به سوگواری بر امام حسین (علیه السلام) تشویق می کردند.
در زمان ایشان عزای سیدالشهداء نهادینه شد و بسیاری از مردم که به زیارت کربلا می رفتند در آنجا مرثیه خوانی می کردند. در واقع امام باقر (علیه السلام) بنیانگذار روضه خوانی های خانگی و مرثیه خوانی امام حسین (علیه السلام) بودند. سوال اینجاست که چرا حضرت فرمودند در مکه برای من عزاداری کنید نه در مدینه با وجود اینکه ایشان در مدینه مدفون هستند چون حضرت خواستند مجموعه مسلمین جهان را از ظلمی که بر اهل بیت (علیه السلام) وارد شده بودند، آگاه کنند؛ خواستند حقانیت شیعه را برای همگان اثبات کنند و از همه اینها مهم تر خواستند به مسلمین جهان بگویند که اگر گریه در مسیر حقیقت صورت بگیرد و روضه در مسیر سالم آن پیش رود، انسان ساز و پیاده کننده حق، عدالت و انصاف خواهد بود.
امام باقر (علیه السلام) با وجود اینکه در هفتم ذی الحجه 114 هجری غریبانه و مظلومانه مدفون شدند و به شهادت رسیدند اما نام و ذکر این امام بزرگوار توسط فرزندشان امام صادق (علیه السلام)، شیعیان و شاگردان او سال های سال در مکه زنده ماند و فضایل او یاد کردند و امروزه هم می بینید که علوم حضرت بر اقصی نقاط این کره خاکی گسترده شده است.
انتهای پیام