به گزارش «شیعه نیوز»، «لیز دوست» گزارشگر بی‌بی‌سی در امور بین‌الملل ساعاتی پیش در گزارش- تحلیلی مدعی شد خروج نظامیان آمریکا از افغانستان این کشور را در آستانه لحظاتی حساس قرار داده است.
در این گزارش با اشاره به سخنان روز گذشته یک مقام آمریکایی درباره «خروج نظامیان کشورش از افغانستان تا ۱۱ سپتامبر»- که گفته بود «آمریکا باید کتاب یک جنگ ۲۰ ساله را ببندد»؛ آمده: اما باید دید این «کتاب» درباره کشوری که به زودی ده هزار نیروی آمریکایی و ناتو بعد از بیست سال از آن خارج می‌شوند چه می‌گوید؟
«لیز دوست» در ادامه ضمن اشاره به این که «افغانستان امروز با افغانستان سال ۲۰۰۱ که کشوری ویران و تحت تسلط طالبان بی‌قانون بود، تفاوت‌های آشکاری دارد» درباره تاثیر عقب‌نشینی آمریکا می‌نویسد که «برای همین هم خروج آمریکا از افغانستان نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای دارد، چون در عین این که می‌تواند این کشور را با سرعت به سوی صلح هدایت کند، این قابلیت را هم دارد که افغان‌ها را به دامن خشونت انداخته- و جامعه بازی را که در این بیست سال شکل گرفته، نابود کند».
در سطور بعدی به هشدارهای تمیم عاصی، رئیس انستیتو مطالعات جنگ و صلح اشاره شده که گفته «بهترین حالت این خواهد بود که خروج آمریکا احزاب افغانستان را به این درک برساند که در صورت شکست در حصول به یک توافق سیاسی، به احتمال زیاد باید در انتظار یک جنگ داخلی خونین به سبک سوریه باشند».
البته حصول توافق سیاسی بین احزابی که اغلب به این زودی انتظار و آمادگی پایان حضور نظامی آمریکا را نداشتند، با طالبانی که تشنه و حریص بازگشت به قدرت هستند، چندان هم ساده نیست. به خصوص که طالبان احساس می‌کند چه در میدان نبرد و چه در مذاکرات صلح برگ‌های برنده را در دست دارد؛ و این در حالی است که طرف مقابل، یعنی جامعه نوین افغانستان هم به طور مستمر در حال از دست دادن دستاوردهای بیست ساله خود در یکی دو سال اخیر بوده و بیشتر چهره‌های موثر را در اثر کشتارهای طالبان- که افراد تحصیل‌کرده، فعالان اجتماعی و مدنی و البته آرمانگرایان را هدف گرفته- از دست داده است. به این دلیل که بسیاری از افغان‌ها می‌ترسند کشورشان بعد از سال‌ها جنگ و نبرد خشونت‌بار و خونین در آستانه یک جنگ داخلی وحشتناک دیگر باشند.
یک فعال اجتماعی افغان که بر مسایل حقوق بشر تمرکز کرده؛ در این مورد می‌گوید که نگرانی‌اش بیشتر به این دلیل است که «جدول زمانی خروج نظامیان آمریکا فقط زمان خروج را تعیین کرده- ولی به هیچ وجه شرایطی برای خروج مشخص نکرده و در نتیجه این باعث می‌شود همه‌چیز عملا به نفع طالبان در جریان باشد».
بسیاری دیگر از افغان‌ها هم در این نگرانی شریک و سهیم هستند. از جمله اورزالا اشرف نعمت، مدیر واحد ارزیابی افغانستان- که توقع داشته «جو بایدن خروج آمریکا را به کاهش تلفات مردم و عملیات طالبان مشروط کند».
با این حال طرف مقابل هم توجیهاتی برای خودش دارد. مثلا یکی از مشاوران جو بایدن در این مورد می‌گوید که «اگر قرار بود خروج آمریکا را به شرایط و دستاوردهایی مشروط کنیم، عملا خروج غیرممکن می‌شد و مثل تمام بیست سال گذشته آمریکا ناچار می‌شد برای همیشه در افغانستان بماند. اما رئیس جمهور تشخیص داده که مشروط کردن خروج به شرایطی خاص، که آمریکا در دو دهه گذشته طبق آن عمل کرده، به معنای ایجاد زمینه حضور همیشگی در افغانستان می‌تواند باشد».
اما به رغم این‌که ایالات متحده می‌کوشد به مردم افغانستان دلگرمی دهد که «این کشور از ابزار خود برای اطمینان از آینده مد نظر مردم افغانستان استفاده کامل خواهد کرد»؛ نمی‌توان کتمان کرد که خروج از افغانستان مهم‌ترین برگ برنده آمریکا در مذاکراتش با طالبان را از دست این کشور خارج می‌کند. در حقیقت طالبان با درک این نکته که «حضور نظامی آمریکا و ناتو در افغانستان باعث تقویت قدرت نظامی دولت می‌شود» همواره خواهان خروج نیروهای خارجی از افغانستان بوده و حالا پذیرش این خواسته به معنای پذیرش تمامی یا حداقل مهم‌ترین خواسته‌های طالبان می‌تواند باشد- که به خودی خود نیز در ماه‌ها و چند سال اخیر برگ برنده را در دست داشته و در حال پیش‌روی قدم به قدم در اکثر ولایات بوده است.
گزارش‌نویس بی‌بی‌سی در ادامه با تاکید بر این‌که «جو بایدن هنگام پذیرش توافق طالبان و آمریکا در برابر خود گزینه‌های چندانی نداشت و بنابراین به این توافق که شامل آغاز خروج آمریکا از افغانستان در ماه مه بود، رضایت داد» به این موضوع نیز اشاره کرده که «خروج آمریکا مشروط به دریافت تضمین‌های امنیتی از طالبان و تعهد این گروه به کاهش خشونت و ادامه مذاکرات صلح است».
دولت آمریکا در زمان ورود به افغانستان «امنیت ایالات متحده» را دلیل اصلی این اقدام عنوان کرد. یک عامل تعیین‌کننده- که ظاهرا در خروج نیروهای آمریکایی هم نقش زیادی دارد. موضوعی که مورد اشاره یک مقام آمریکایی نیز قرار گرفته است- که در پاسخ به پرسشی درباره واکنش آمریکا به تهدیدات امنیتی گروه‌هایی مانند القاعده و داعش با تاکید بر این که «افغانستان ۲۰۲۱ با افغانستان ۲۰۰۱ تفاوت دارد» گفته که «تهدیداتی که از افغانستان ناشی می‌شوند، امروز در سطح و اندازه‌ای هستند که می‌شود بدون حضور نظامی در افغانستان نیز با آن مقابله کرد».
برخی دیگر، از جمله لورل میلر، مدیر برنامه آسیا در گروه بحران بین‌المللی نیز در عین این‌که تصمیم آمریکا برای خروج از افغانستان را ظاهرا یک تصمیم منطقی می‌دانند، اما در عین حال عقیده دارند که این تصمیم به زودی پشیمانی به بار خواهد آورد. این منتقدان بیشتر از این موضوع نگرانند که «آمریکا زودتر به این فکر نیفتاد روند صلح افغانستان را به نتیجه برساند».
اما به رغم نگرانی‌هایی که در مجامع بین‌المللی وجود دارد، به نظر می‌رسد رهبران افغانستان به موضوع استقرار صلح از طریق مذاکره به طور جدی فکر می‌کنند- و این امیدواری‌ها را درباره آینده افغانستان افزایش می‌دهد. به خصوص این که به گمان بسیاری «مردم افغانستان یک‌صدا خواهان صلح، عدالت و حفظ ارزش‌های ملی و دموکراتیک هستند» و اتفاقا این نخبگان سیاسی هستند که مانند سال ۱۹۹۲ تلاش دارند سهم بیشتری از قدرت را به دست آورند».
این تحلیل تاریخی به روزهای بعد از عقب‌نشینی نیروهای شوروی اشاره دارد که در آن روزگار بسیاری از نخبگان سیاسی اسلحه خود را برای رسیدن به موقعیتی بهتر به سوی یکدیگر گرفتند». حالا در شرایطی که همان نخبگان سیاسی قرار است طرف مذاکره طالبان باشند، این نگرانی وجود دارد که آیا این طیف می‌توانند در افغانستان سال ۲۰۲۱ به نمایندگی از قربانیان جنایات جنگی، مدافعان حقوق زنان و جامعه مدنی با طالبان که خود ایجادکننده بسیاری از این دردها و زخم‌ها بوده است، مذاکره کنند؟!
در واقع در حالی که آمریکا به دنبال بستن کتاب طولانی‌ترین جنگ خودش است، مردم افغانستان به این فکر می‌کنند که آیا یک جنگ طولانی و بی‌پایان دیگری در راه خواهد بود؟
برگرفته و خلاصه شده از: بی بی سی
انتهای پیام