احادیث و روایاتی در باب پرهیز از تنبلی و کم همتی

«شیعه نیوز»: امیرالمومنین (ع) می‌فرمایند: اگر کار، سخت و توانفرساست، بی‌کاری دایمی هم فسادآور است.

امام باقر (ع) می‌فرماید: تنبلی برای دین و دنیا زیانبار است.

امام صادق (ع) به برخی از فرزندانش می‌فرمایند: از دو خصلت تنبلی و بی‌حوصلگی (بی‌قراری) بپرهیز که این دو، مانع بهره‌گیری تو از دنیا و آخرت می‌شوند؛

و نیز می‌فرمایند: سست نباش تا آن که تو را می‌شناسد، تحقیرت نکند.

و می‌فرمایند: سربار مردم نباشید.

و باز می‌فرمایند: منفورترین مردم نزد خدا کسی است که شب خواب و روز بیکار باشد.

ابن عباس گوید: رسول خدا (ص) هر گاه کسی را می‌دید و از او خوشش می‌آمد می‌پرسید: آیا حرفه‌ای داری؟ اگر می‌گفت: نه، می‌فرمود: از چشمم افتاد. پرسیدند: چرا ای رسول خدا؟ فرمود: چون هرگاه مومن دارای حرفه‌ای نباشد، به ناچار از دینش برای تامین زندگیش بهره می‌برد (دین فروشی می‌کند).

پیامبر اکرم (صل‌الله علیه و آله) می‌فرمایند:

امْنُنْ عَلَیْنَا بِالنَّشَاطِ وَ أَعِذْنَا مِنَ الْفَشَلِ وَ الْکَسَلِ وَ الْعَجْزِ وَ الْعِلَلِ وَ الضَّرَرِ وَ الضَّجَرِ وَ الْمَلَلِ.

(خدایا) نعمت سرزندگی و کوشایی را به ما ارزانی‌دار و از سستی، تنبلی، ناتوانی، بهانه‌آوری، زیان، دل‌مردگی و ملال، محفوظ‌‌مان دار. (میزان الحکمه، ج 11، ص 5184)

امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

الشَّرفُ بِالهِمَم العَالِیه لابِالرمَمِ البَالِیه.

شرافت به همت‌های بلند است، نه به استخوان‌های پوسیده. (نهج‌البلاغه)

امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

آفَةُ النُّجْحِ الْکَسَلُ.

آفت موفقیت، تنبلی است. (میزان الحکمه، ج 11، ص 5184)

امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

مَنْ دَامَ کَسَلُهُ خَابَ أَمَلُه.

کسی که پیوسته تنبلی کند، در رسیدن به آرزویش ناکام ماند. (میزان الحکمه، ج 11، ص 5184)

امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

مِنْ سَبَبِ الْحِرْمَانِ التَّوَانِی.

یکی از عوامل محرومیت، سستی (در کار) است. (نهج‌البلاغه)

امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

ضَادُّوا التَّوَانِیَ بِالْعَزْم.

با عزم و اراده، به جنگ سستی بروید. (میزان الحکمه، ج 11، ص 5184)

امام سجاد (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الْهَمِّ وَ الْحَزَنِ وَ الْعَجْزِ وَ الْکَسَلِ.

بار خدایا، من از غم و اندوه و ناتوانی و تنبلی به تو پناه می‌برم. (میزان الحکمه، ج 11، ص 5188)

امام باقر (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

إیَّاکَ وَ الْکَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا مِفْتَاحُ کُلِّ شَرٍّ.

از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز، زیرا که این دو، کلید هر بدی می‌باشند. (میزان الحکمه، ج 11، ص 5186)

امام باقر (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

إنِّی لأبغضُ الرَّجُل أن یَکُون کسلاناً عَن أمرِ دُنیَاه، و مَن کَسَل عَن أمرِ دُنیاه فَهُو عَن أمر آخِرتِه أکسلَ.

من مردی را که در کار دنیایش تنبل باشد، مبغوض می‌دارم و کسی که در کار دنیا تنبل باشد، در کار آخرتش تنبل‌تر است. (وسائل الشیعه، ج 12، صفحه 37)

امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

لاتَکسل عَن مَعِیشَتک فَتَکون کَلّاً عَلی غَیرک.

در معاش دنیوی خود تنبلی مکن که سربار دیگران باشی. (فروع کافی، ج 5، ص 86)

امام موسی کاظم (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

اِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ لَیبْغِضُ الْعَبْدَ النَوّامَ، اِنَّ اللهَ یبْغِضُ الْعَبْدَ الفارِغَ.

خداوند دشمن بنده‌ای است که زیاد می‌خوابد و بیکار است. (وسائل الشیعه، ج 12، ص 38)