شیعه نیوز: گل نرگس از آن گل هاست که بویش از فاصله ها، سرمست می کند. این گل زیبا عطر و بوی فریبنده ای دارد، گل خاطره ها و یادهاست.
نه تنها شکل خاص و منحصر به فرد این گل چشم را می نوازد بلکه گفته می شود نرگس زارهای شهر بهبهان در استان خوزستان آنچنان پربار بوده اند که در فصل گلدهی رنگ یکدست سفید و زرد، موجی از لطافت را درکوی و برزن می پراکنده و از فاصله های دور عطر این نرگس زارها استشمام می شده است. همین طورحوالی شهر کازرون در استان فارس و حاشیه های دریاچه پریشان، میزبان این گل بوده و هستند. شاید یکی از دلایلی که این گل جایگاه ویژه ای در ادبیات، افسانه ها و قصه های ایران زمین دارد همین پهنه گسترده رشد آن در این سرزمین باشد.
باغچه را هیجان انگیز کنید
نرگس شیراز و نرگس شهلا دو نوع عمده نرگس های ایران هستند. باقی نرگس ها هم در طیفی از رنگ های سفید تا نارنجی دیده می شوند. جالب است بدانید شیپور وسط این گل که معمولا از گلبرگ ها چند درجه پررنگ تر است در واقع بخشی از پرچم تغییرشکل داده آن است. نرگس حتی نسبت به زنبق هم به سرما مقاوم تر است.
اگر بخواهید با گل های پیازی به استقبال بهار بروید، می توانید باغچه تان را قسمت بندی کنید. گل های پیازی در زمان های مختلفی گل می دهند. نرگس خودش به تنهایی چند گونه دارد که می تواند در زمان های مختلف گل دهد اما دو گونه آن کاملا در دسترس هستند. نرگس شیراز که عطر و بوی منحصر به فردی دارد، معمولا اواخر پاییز تا اواسط بهار گل می دهد و نرگس شهلا که شیپور بزرگی در وسط دارد و گلبرگ هایش طیفی از رنگ زرد است از اواخر زمستان تا اوایل بهار مهمان باغچه ها ست.
چه نوع خاکی می خواهد؟
نرگس از جمله گل های پیازی است، گل ها و گیاهان پیازی خاک های سنگین و رسی را دوست ندارند و بیشتر خاک سبک را می پسندند. اگر خاک باغچه یا گلدان تان رسی است، کمی شن با آن مخلوط کنید تا زهکشی خوبی پیدا کند. البته کودهای حیوانی هم برای باغچه مناسب است. ورمی کمپوست برای گلدان هایی که داخل آپارتمان قرار می گیرند، کود مناسبی است.
نرگس، آبیاری زیاد را دوست ندارد اگر در این کار افراط کنید، برگ هایش بیش از حد بزرگ شده و گل نمی دهد. متخصصان معتقدند این گیاه برای گل دادن بهتر است کمی خشکی ببیند. یادتان باشد در هوای سرد ماندگاری این گل بیشتر است و دمای بالاتر سبب می شود که گل ها زودتر پژمرده شوند. درست است که نرگس به هوای سرد احتیاج دارد اما برای گلدهی به نور خورشید در بعضی از ساعات روز نیاز دارد. تولیدکنندگان عمده نرگس، گل ها را به طور معمول در مرحله گردن غازی، از انتهای ساقه می برند و برای فروش به بازار می فرستند.
خاصیت شفابخشی دارد؟
در مورد عطر گل نرگس گفته شده که خاصیت شفابخشی دارد البته این مسئله از نظر علمی ثابت نشده و حتی ممکن است تلقینی باشد اما در اینکه عطر نرگس شاداب کننده است شکی نیست. این روزها خیلی می شنویم که عطر نرگس برای مخاط و سینوس ها مفید است یا از سرماخوردگی جلو گیری می کند. حتی ذکر شده که این عطر می تواند همراه خون وارد سلول های مغزی شود.
اینکه رایحه های خوش می تواند روی کارکرد مغز اثر مثبت بگذارد از نظر روانی کاملا تایید شده است اما چند و چون آن هنوز از نظر علمی مشخص نیست. در کشورهای غرب اروپا، از شرق اسپانیا و پرتغال گرفته تا به آلمان و انگلستان و نرگس به صورت خودرو می روید. این گل در کشور ولز به عنوان گل ملی شناخته شده است.
نرگس در یونان باستان
نرگس در ادبیات یونان باستان، علاوه بر زیبایی خودشیفتگی را هم به یاد می آورد. در اساطیر یونان، نارسیس که در واقع همان نرگس خودمان است، نام پسری خودشیفته بود که از عشق چیزی نمی فهمید. خدایان برای تنبیه او چاره ای اندیشیدند به این ترتیب که به طور اتفاقی باعث شدند او خود را در آب چشمه ای ببیند و یک دل نه صد دل عاشق تصویر خود شود. از آنجایی که امکان وصال نداشت، روز به روز ضعیف تر و نحیف تر شد تا سرانجام جان سپرد. گفته می شود که در حوالی همان چشمه اولین گل های نرگس سر برآورده اند.
پیاز را چطوری انتخاب کنیم؟
اگر در کار کاشت گیاهان پیازی مبتدی هستید، نرگس برای شروع بهترین گزینه است چراکه کاشتن پیاز آن تا زمان گل دادنش مراحل قابل انجامی دارد و اگر در انتخاب پیاز دقت کافی داشته باشید، خیلی هم باصرفه است. در زمان مناسبی در فصل پاییز پیاز نرگس را بخرید. هرچه پیاز آن بزرگ تر باشد گل شما بزرگ تر خواهد شد. دقت کنید پیازی که انتخاب می کنید، هیچ گونه بریدگی، خراش یا دندانه نداشته باشد. پیازهای نرگس دو جور هستند یک مدل طوری است که فقط یک نوک دارد که حرفه ای ها به آن دماغه هم می گویند و مدل دیگر دو دماغه دارد. هر دماغه، یک ساقه و گل می دهد و متخصصان امر معتقدند پیازهای دو دماغه ای گل های درشت تری هم می دهد. پس اگر این پیازها گیرتان آمد، انتخاب بهتری است.
پیاز باید ریشه داشته باشد اما نباید از بالای آن ساقه ای سبز شده باشد. اگر نمی خواهید پیاز را فورا بکارید، یخچال محل خوبی برای نگهداری آن است اما یادتان باشد که اگر در محلی که پیازها را نگه می دارید گاز اتیلن به هر نحو ممکن وجود داشته باشد، پیاز نرگس بی بار شده و گلدهی هم در آینده دچار مشکل می شود.
آیا گل نرگس سمی است؟
این گل زیبای زرد و سفیدرنگ که در وصف زیبایی اش هرچه بگوییم کم گفته ایم، اگر به مقدار زیاد خورده شود، جزء سمی ترین گیاهان جهان است.
پیاز و برگ ها، آلکالوئید های سمی دارند، پس مراقب باشید که پیاز آن توسط بچه ها خورده نشود. تهوع، دل پیچه و اسهال از عوارض خوردن این پیازهاست. موادی که از ساقه های نرگس ترشح می شود برای دیگر گل های شاخه بریده هم مثل رزها، میخک، فریزیا و لاله مضر است. به طور معمول بسیاری از گل ها ممکن است با هم نسازند، نرگس هم از آن جور گل هاست که در یک گلدان نمی تواند با هر گل پیازی دیگری سازگار باشد.
چطور نرگس پرورش دهیم؟
برای کاشتن پیاز نرگس یک گلدان سنگی یا سفالی انتخاب کنید. آینده نگر باشید چون نرگس ها در مرحله به اصطلاح گردن غازی، ممکن است یک طرفه شوند و همین شکل باعث می شود گل ها به یک سمت باز شوند و اگر گلدان سبک باشد آن را واژگون می کنند. مثل همه گل های دیگر باید کف گلدان سوراخ یا سوراخ هایی برای عبور آب اضافی و زهکش داشته باشد. گلدانی با عمق ۱۸ سانتی متر مناسب است و باید عرض گلدان طوری باشد که وقتی پیازها کاشته می شوند از هر طرف پنج سانتی متری از دیواره گلدان فاصله داشته باشند.
قبل از هر کاری بهتر است پیازها در آب ولرم حدود دو ساعتی غوطه ور باشند. البته باید دقت کنید فقط انتهای پیاز در آب قرار بگیرد. قرار دادن کل پیاز در آب، سبب پوسیدن پیاز می شود. این کار به پیازها پیام می دهد که وقت رشد کردن است.
گلدان را تا نیمه از خاک پر کنید طوری که دوسوم پیاز زیر خاک قرار بگیرد. خاک را دور پیازها محکم کنید. حالا می توانید آن را آبیاری کنید و در جایی گرم در زیر نور مستقیم خورشید قرار دهید. در طول دو تا سه هفته آینده، پیاز شروع به رشد می کند. تا زمانی که ساقه ها از خاک سر نزده اند دیگر به آن آب ندهید. پس از شروع رشد ساقه باید تا حدی به آن آب دهید که گلدان هرگز کاملا خشک نماند. در این مدت می توانید تا باز شدن گل ها هر دو هفته یک بار به گلدان کود تقویتی همراه آب بدهید. اجازه ندهید ساقه ها کج رشد کنند از یک قیم استفاده کنید. زمانی که گیاه گل داد، گلدان را از زیر آفتاب مستقیم بردارید.
چرا پیاز نرگس پس از کاشت گل نمی دهد ؟
پیاز ها جهت گل دهی به عوامل ایجاد انگیزش زمستانه نیاز دارند .از هر پیاز پایه ای به طول ۳۰-۴۰ سانتیمتری تولید شده که گل ها در بخش انتهایی آن قرار دارند و برگ ها به شکل نواری هستند.در میان ارقامی که کشت آنها بسیار شایع می باشد می توان به واریته papyracens با گل های کاملا سفید و واریته Geranium با گلبرگ های سفید و تاج نارنجی پر رنگ ،واریته Cheerfulness با گل های زرد مایل به کرم و گلبرگ های نارنجی در بخش مرکزی و واریته Cragford با گلبرگ های سفید و تاج نارنجی را می توان نام برد .
زمانیکه پیاز ها در منزل رشد می کنند گل ها تنها یکبار تشکیل شده و سپس دور انداخته می شوند.برای اطمینان از بهاره سازی بایستی پیاز ها در پاییز کشت شده و تحت دمای ۶-۸ درجه سانتیگراد به مدت ۸-۱۰ هفته نگهداری شوند .برای جلوگیری از بهازه سازی پیازها در جهت نگهداری آنها بایستی پیاز ها در شرایط تاریکی نگهداشته و تحت شرایط نور و یا تاریکی متناوب قرار گیرند.
نکاتی مهم برای نگهداری گل ها در آپارتمان
در ادامه به برخی از نکات درباره نگهداری صحیح از گل ها اشاره شده است:
۱ – هرگز به گیاهان خانگی آب سرد ندهید، چون برای ریشه های آن ها مضر است. بهتر است از آب ولرم استفاده کنید.
۲ – برگ های گیاهان را هر هفته با دستمال نمدار تمیز کنید تا بتوانند به راحتی تنفس کنند.
۳ – برای طولانی تر شدن عمر گل ها، در آب کمی سرکه طبیعی بریزید.
۴ – بـــا استفاده از اسپری های مو می توانید گل های طبیعی چیده شده را طوری خشک کنید که شکل و حالت و رنگ آن ها تغییر نکرده و ثابت بمانند.
۵ – اگر می خواهید گل های چیده شده تازه بماند باید ساقه را در روزنامه قدیمی خیس پیچانده و در یخچال قرار دهید.
۶ – اگر در ته گلدان یک سکه مسی بیندازید عمر گل های شما زیادتر می شود و حل کردن یک قرص آسپرین در آب گلدان، باعث دوام بیشتر گل های گلدان می شود.
۷ – معمولا بعد از چند روز آب گلدان بدبو می شود اگر یک تکه زغال در آب گلدان بیندازید از بوی بد آن جلوگیری می کند.
۸ – با گل ها مهربان باشید و هنگام دسته کردن آن ها را محکم به هم نپیچید زیرا شدت عمل در این مورد عمر گل را کوتاه می کند.
۹ – شاخه گل ها را بلند بگیرید و هنگام چیدن گل از ساقه این کار را به آرامی و حتی الامکان به وسیله قیچی مخصوص انجام دهید.
۱۰ – اگر از کودهایی استفاده می کنید که از فضولات پرندگان تهیه شده اند قبل از استفاده آنها را با انواع قارچ کش ها ضد عفونی کنید.
۱۱ – اگر گلدان شما ترک کوچکی دارد ترک را با کمی موم شمع بگیرید.
۱۲ – گل های رز خشک را روی یک کتری آب جوش نگه دار ید تا دوباره تازه شود.
۱۳ – برگ گلدان ها را با شیر پاک کنید تا براق و زیبا شوند.
۱۴ – بسیاری از گل ها در هوای مرطوب زود تر از بین می روند مثل زنبق سفید، پس یک سنگریزه در ته گلدان قراردهید تا آب زود تر خارج شود.
۱۵ – به مقدار نیاز از آب استفاده کنید، آب زیاد باعث پوسیدگی ریشه گیاهان می شود.
اگراتاق شما گرم است هر روز صبح مقداری یخ درآب گلدان بگذارید در این صورت گل هایی شاداب خواهید داشت.
۱۶ – گیاهان را به صورت گروهی نگهدارید تا افزایش رطوبت باعث شادابی آنها شود.
۱۷ – از قلم موی رنگ برای تمیز کردن گیاهان کرک دار می توان استفاده کرد.
۱۸ – توجه کنید نباید گل ها را در کنار میوه ها قرار داد، چون میوه گاز اتیلن متصاعد می کند و این گاز باعث تکامل سریع گل ها و زودتر پژمرده شدن آن ها می شود. گل های پژمرده نیز چنین گازی تولید می کنند پس آن ها را نیز از مابقی گل ها جدا کنید.
۱۹ – اگراتاق شما گرم است هر روز صبح مقداری یخ درآب گلدان بگذارید در این صورت گل هایی شاداب خواهید داشت.
۲۰ – گل نرگس گازی متصاعد می کند که باعث پژمرده شدن گل ها می شود، پس گل نرگس را با دیگر گل ها در گلدان قرار ندهید.
۲۱ – توجه داشته باشید از محل قطع شدن ساقه گل یاسمن شیره سفید رنگی تراوش می شود که در پوست دست خارش ایجاد می کند.
منبع: نمناک