شیعه نیوز: برخی موارد دیسفاژی موقتی هستند، در شرایطی که برخی دیگر به یک مشکل جدی و حتی سرطان اشاره دارند.
دیسفاژی و انواع آن
دیسفاژی یا دشواری در بلع موجب می شود تا بیمار هنگام عبور چیزی از گلوی خود با احساس درد و ناراحتی مواجه شود.
اگر مشکل از خود گلو باشد، ممکن است با یک اودینوفاژی عفونی یا التهابی روبرو باشید. فرد مبتلا به دیسفاژی در بلع غذا یا حتی بزاق خود از حفره دهان به سمت معده با دشواری مواجه است.
همان گونه که مشخص است، اندام های مختلفی در این اختلال نقش دارند که شرایط را پیچیده‌تر می کند. دیسفاژی می تواند شامل دشواری در بلع مایعات یا مواد جامد باشد. این موارد می توانند تا حد زیادی به تشخیص بهتر کمک کنند.
سه نوع کلی دیسفاژی شامل موارد زیر می شوند:
دیسفاژی دهانی (دیسفاژی بالا). مشکل در دهان است. گاهی اوقات به واسطه ضعف زبان پس از سکته مغزی، دشواری در جویدن غذا یا مشکلات انتقال غذا از دهان رخ می دهد.
دیسفاژی فارنژیال. مشکل در گلو است. مشکلات موجود در گلو اغلب به دلیل یک مساله نورولوژیک که اعصاب را تحت تاثیر قرار می دهد، مانند بیماری پارکینسون، سکته مغزی یا اسکلروز جانبی آمیوتروفیک شکل می گیرند.
دیسفاژی ازوفاژیال (دیسفاژی پایین). مشکل در مری است. این معمولا به دلیل بروز انسداد یا تحریک شدن مری رخ می دهد. اغلب به عمل جراحی برای برطرف شدن مشکل نیاز است.
درمان دیسفاژی اوروفارنژیال (دهانی-حلقی)
پزشک برای درمان دیسفاژی اوروفارنژیال باید شرایط را تشخیص دهد. نخستین دلایلی که پزشک بررسی می کند آنهایی هستند که از طریق اصلاح عادات فرد برطرف می شوند.
تغییرات غذایی مانند اصلاح بافت و حجم غذا یکی از نخستین مواردی است که پزشک پیشنهاد می دهد. هدف کمک به بیمار در بلع و گوارش راحت خوراکی ها است.
پوسچر یا وضع اندامی عامل تعیین کننده ای در بیمارانی است که از اختلالات نورولوژیک رنج می برند. برای افراد بسیاری، ممکن است فقط تغییر وضعیت گردن هنگام غذا خوردن برای اصلاح دیسفاژی کافی باشد.
فرآیندهای توانبخشی نیز برای کمک به بلع اهمیت دارند. ما در دوران کودکی چگونه غذا خوردن را فرا می گیریم. اما به عنوان مثال، بیمارانی که یک سکته مغزی را تجربه کرده اند ممکن است بار دیگر به یادگیری این کار نیاز داشته باشند. متخصصان تغذیه و فیزیوتراپیست ها به بیماران در فراگیری چگونه غذا خوردن کمک خواهند کرد.
در موارد پیچیده، پزشکان ممکن است ابزارهای پشتیبان یا سازگارپذیر را برای تغذیه بیمار تجویز کنند. اگر بیمار به رغم اصلاحات صورت گرفته توانایی غذا خوردن را نداشته باشد یا وزن از دست داده و با کم آبی بدن مواجه باشد، پزشک یکی از این ابزارها را برای وی تجویز خواهد کرد.
لوله های نازوگاستریک یکی از رایج‌ترین ابزارهایی هستند که در این زمینه استفاده می شوند.
اگرچه مواردی که به عمل جراحی نیاز دارند کمتر شایع هستند اما اگر بیمار با خطر گرسنگی بیش از حد مواجه باشد، عمل جراحی به عنوان یک گزینه مد نظر قرار می گیرد.
درمان دیسفاژی ازوفاژیال
سرطان مری تنها دلیل این نوع از دشواری در بلع نیست. از این رو، درمان مناسب به تشخیص دقیق دلیل بروز آن بستگی دارد. این امکان وجود دارد که بیمار به ازوفاژیت (التهاب مری) مبتلا باشد. همچنین، امکان ابتلا به آشالازی وجود دارد. این شرایط زمانی رخ می دهد که عضله (اسفنکتر) پایینی مری به خوبی شل نمی شود تا امکان ورود غذا به معده فراهم شود.
در صورتی که پزشک عمل جراحی را مد نظر قرار دهد، آندوسکوپی یکی از گزینه های رایج برای بررسی شرایط است. برای این کار، لوله ای منعطف وارد قسمت بالایی دستگاه گوارش شده و پزشک با استفاده از دوربینی که در ابتدای این لوله قرار دارد در پی دلیل بروز مشکل خواهد بود. آندوسکوپ افزون بر دوربین ممکن است به ابزارهایی برای جراحی مجهز باشد. بر همین اساس، آندوسکوپی امکان بافت‌برداری (بیوپسی) یا خارج کردن جسم خارجی را برای پزشک فراهم می کند.
جدا از گزینه جراحی، برخی داروها می توانند به برطرف شدن دشواری در بلع کمک کنند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مسدودکننده های کانال کلسیم. این داروهای انقباضات عضلانی در مری را تنظیم می کنند. با این وجود، نتایج آزمایشات بالینی در مورد کارایی آنها یکدست نیستند.
مهارکننده های پمپ پروتون. این داروها بیشتر به عنوان یک ابزار کمکی استفاده می شوند. آنها تولید اسید هیدروکلریک در معده را کاهش می دهند، از این رو احتمال رفلاکس معده را کاهش می دهند. بازگشت اسید معده به مری می تواند موجب تحریک شدن مری شود.
سم بوتولینوم. در این روش سم بوتولینوم در چند نوبت تزریق می شود. برای حفظ اثر، این ماده باید هر شش ماه یک بار تزریق شود.
سخن پایانی
همان گونه که مشخص است رسیدگی و درمان دیسفاژی برای پزشکان چندان آسان نیست. دلایل زمینه ای جدی مانند سرطان نیازمند تشخیص دقیق هستند و هیچ چیز نباید نادیده گرفته شود.
به همین دلیل، مراجعه افراد در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پزشک پس از بروز علائم اهمیت دارد. اختلال در بلع می تواند موجب عوارضی جدی مانند سوء تغذیه و کم آبی بدن شود.